Nature Index'in her yıl yayınladığı 'Yükselen Yıldızlar' dosyası, dünyadaki bilimsel araştırmaları değerlendirir. Bu yıl da 2015 ile 2017 yılları arasında dünyadaki 100 en gelişmiş bilimsel kurumun, 82 saygın bilim dergisinde yer bulan yayınlarındaki artış mercek altına alındı. Ve yükselen Yıldızlar şu üç başlık altında değerlendirildi: Bilimsel kurumlar, ülkeler ve bilim insanları.
Araştırma kurumları içinde Çin lider konumda. Araştırma merkezlerinden 51’i ilk 100’ün içinde; ABD 20 kurumla ikinci. Dahası, en iyi 100 kurumun içinde yer alan Çin üniversiteleri incelendiğinde bunların dördünün yalnızca 30 yıl önce kurulmuş olduğunu görüyoruz.
İndeksi hazırlayanlar üniversitelerin hangi konularda en başarılı olduğunu araştırdıklarında ortaya tek bir alan çıkıyor: KİMYA
Ayrıca Yükselen Yıldızlar dosyasında, başarılı araştırmalarıyla yeni araştırmalara örnek oldukları için seçilen 11 bilim insanı da yer alıyor.
Bunların yalnızca ikisi Asya kökenli.
Dosya ortaya şöyle bir tablo çıkartıyor: Çin, en iyi 100 kurum içinde çoğunluğu elinde tutarken, ABD yetenekli araştırmacılar için hâlâ çekim merkezi olmaya devam ediyor.
Bilimde gelecek vaat eden altı ülke şöyle: En başta Çin. Çin’i Avusturya, Norveç, Çek Cumhuriyeti, Brezilya ve İran takip ediyor. İran GSMH’sının %0,25’ini ARGE çalışmalarına ayırıyor. Türkiye ise TÜİK verilerine göre AR-GE harcamasının GSYH içindeki oranı 2015 yılında %0,88 iken, 2016 yılında %0,94’e yükseldi. Ancak Türkiye hiçbir dönemde AR-GE payını %1 düzeyinin üzerine çıkaramadı. Bir ülkenin bilim ve teknolojide atılım amacıyla AR-GE yapabilmesinin parasal alt sınırı, ulusal gelirinin en az yüzde biridir.
Öte yandan bir ülkenin bilimde gelecek vaat edebilmesi, eğitilmiş insan gücüne verdiği öneme bağlıdır. İran’ın Yıldızı Parlayan ülkeler içinde yer alması İran’ın eğitim harcamalarının ulusal gelir içindeki payının %4,7, bizim ise %2,9 (2014) olmasıdır.
Geleceği bugünden inşa edenler kazanacak.
Dostları Bozkurt hocayı yazdılar
Geçtiğimiz hafta kaybettiğimiz Prof. Dr. Bozkurt Güvenç’in ardından, dostları Doğan Kuban, Müfit Akyos ve Mehmet Emin Özel, onu yazdılar, andılar. Ayrıca Erhan Karaesmen’in Bilim ve Sanat köşesindeki “Güzellikte Gizli Aklın Peşindeki İki Büyük Usta” başlıklı yazısında Bozkurt Güvenç ile yine geçtiğimiz hafta kaybettiğimiz Ziya Tanalı’yı okuyacaksınız.
Toplumumuzun Rönesans’la imtihanına değinen Doğan Kuban ise bu sayıdaki yazısında Rönesans’ı anlamanın Türkiye’nin kalkınmasının temeli olduğunun altını çiziyor. Müfit Akyos geçen hafta başladığı yerel yönetimler yazı serisinde bu hafta insan hakları ile yerel yönetimler arasında kurduğu ilişkiyi anlatıyor.
Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Türker Kılıç geçtiğimiz günlerde Harvard Tıp Fakültesi'ne bir konuşma yapmak için davet edildi. Meltem Bilikmen, HBT için Prof. Dr. Türker Kılıç ile konuştu. Ünlü beyin cerrahı, tümör cerrahisi ve kafa tabanı cerrahisi üzerine yaptığı çalışmalarla ilgili son gelişmelerden bahsetti.
HBT’nin Girişimci sayfasında, havaalanı pistlerini yabancı maddelerden temizleyen A-FOD sistemini geliştiren yerli bir girişim söz konusu ediliyor: AgrosAI. Şirketin kurucuları Ümit Yaşar Karadeniz ve Merih Alphan Karadeniz’le konuştuk.
Türkiye patentte istenilen düzeyde değil
Ankara Patent Bürosu Onursal Başkanı M. Kaan Dericioğlu, 2017’nin patent göstergelerini HBT için değerlendirdi. Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü’nün açıkladığı 2017 rakamlarına göre Çin, ABD ve Japonya ilk üçü paylaşırken, Türkiye 19. sırada.
Amerikan Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Dr. Cem Ayhan ise Kış Gebeleri başlığı altında hamileliği kış aylarına denk gelenler için önerilerde bulundu.
İstanbul Kültür Üniversitesi İşletme Bölümü’nden Tuğçe Ezgi Soyaltın’ın işleri ertelemenin bir hastalık olup olmadığını sorguladığı yazısına da dikkat çekmek isteriz.
Beslenme sayfasında bu hafta artıları ve eksileriyle düşük karbonhidratlı beslenme düzenini ele alıyoruz.
Bu sayımızda Tanol Türkoğlu’nun yeni kitabı Dijital Racon’a da mercek tutuyoruz. Kitap, dijital dünyayı anlamak ve kendimizi geleceğin dünyasında konumlandırmak adına iyi bir okuma fırsatı sunuyor. Ayrıca Tanol Türkoğlu’nun Dijital Kültür köşesindeki algoritma eleştirisini de okumanızı tavsiye ederiz.
Türkiye’nin haftalık bilim, teknoloji, kültür ve eleştirel düşünce dergisi HBT, sizi her hafta dopdolu ve yenilenen içeriğiyle karşılamak için canla başla çalışıyor.
***
Bilim Akademisi Konferansı: Davranışsal İktisat ve Yasa Yazımında Yeni Yaklaşımlar
Bu yılın son konferansı 21 Aralık Cuma saat 18:30'da Yapı Kredi Kültür Sanat-Loca'da. İstanbul Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Bilim Akademisi üyesi Prof. Dr. Yeşim M. Atamer, Davranışsal İktisat ve Yasa Yazımında Yeni Yaklaşımlar konulu bir konuşma yapacak.
