Mars’ta dünyada karşılığı olmayan ilginç arazi biçimleri bulunuyor. Bunlara Olympus Mons gibi muazzam boyutlardaki yanardağlar veya Valles Marineris gibi kanyonlar da dahil. Ayrıca Kutup bölgelerindeki üst üste binmiş buzlar, krater kenarlarındaki mevsimsel oluklar veya “hayalet kumullar” Kızıl Gezenin ve ikliminin eşsiz özellikleri. Gizemini koruyan diğer bir yüzey yapısı da örümcek biçimli arazi yapısı (“Mars örümcekleri”). Bu arazi yapısı özellikle de Güney Kutup bölgesindeki üst üste binmiş buzda ve etrafındaki düzlüklerde izlenmişti.
Bunlar bir çukurun merkezinden ışın biçiminde uzanan dallı oluklardan oluşuyor ve merkezden uzaklaştıkça sığlaşıyorlar. Merkezdeki çukurluk 50 metre olsa da tüm yapı birkaç metre ya da bir kilometre büyüklüğünde olabiliyor. Bu “örümcekler” çoğunlukla gruplar halinde görülüyor hatta bazen de üst üste binebiliyorlar. Ayrıca bunlara Mars ilkbaharında koyu renkli lekeler ve bölmeli yapılar da eşlik ediyor. Peki ama bu ilginç yapılar nasıl oluşuyor?
Gezegen araştırmacıları uzun bir süredir bu yapılardan Mars atmosferindeki düşük gaz basıncının ve soğuğun önemli bir rol oynadığını düşünüyorlardı. Çünkü bunlar buzun ısınırken erimek yerine, doğrudan doğruda katı halden gaz haline dönüşmesini sağlıyorlar. Bunlar ise gaz çıkışlarına yol açabilir; Kieffer hipotezine göre bunlar Mars örümceklerini de üretebilirler. Söz konusu hipoteze göre Mars ilkbaharındaki güneş ışığı, saydan buzdan geçerek altındaki regoliti ısıtıyor. Buna bağlı olarak buzun altı kısmında süblimasyon meydana geliyor ve dışarı sızan gaz Mars tozuyla birlikte buzun içinde minik yarıklar oluşturuyor. Bu gaz çıkışı regolitte ışın biçiminde oluklar açıyor ve bunlar ince buz tabakasındaki süblimasyonun tamamlanmasıyla görünmeye başlıyorlar.
Bu şekilde gerçekten de örümcek biçimli yapıların oluşup, oluşmadığını araştırmacılar bir deneyle kontrol ettiler. Süreçleri daha küçük ölçeklerde, özel bir Mars iklimi odasında canlandırdılar. Bu iklim odasındaki sıcaklık, basınç ve gaz bileşimleri Kızıl Gezegendekilerle örtüşüyordu. Deneyler sırasında karbondioksitten oluşan bir blok, cam küreciklerle taklit edilen bir Mars regoliti üzerine yerleştirildi. Bu Mars kumunun sıcaklığı kuru buzun süblimasyon eşiğinden biraz daha yukarıdaydı. Buz bloku sıcak yüzeyle temas ettiğinde, alt kısmında gaz sızıntısı meydana gelirken aynı zamanda karbondioksitten oluşan fıskiye biçiminde bulutlar buzun yüzeyindeki küreciklerle birlikte yükseldi. ‘Buz bloku Mars kumunda daha uzun bekletildiğinde gaz çıkışıyla birlikte sürüklenen kum odanın tavanına kadar ulaştı’ diyor araştırmacılar. Ve yarı buharlaşmış buz bloku kumun üzerinden kaldırdığında tüm deney süreçlerinde örümceğimsi yapılar yani Mars örümcekleri görüldü.
Sızan karbondioksit gazı yukarı doğu yönelen açıklığa doğru tüm yönlerden yayıldığı için regolitte çizgi biçiminde oyuklar meydana geldi. Taneciklerin boyutlarına bağlı olarak çift örümcek yapılar da oluştu. Araştırmacılara göre deneyler, Kieffer hipotezinin de doğru olduğunu ve Mars’taki süblimasyonun Mars örümceklerini oluşturabileceğini kanıtlıyor.
