Aşırı uykulu olmanın nedenleri

Öne Çıkanlar Sağlık
Aşırı uykulu olmanın nedenleri

Aşırı uyku hâli, gün içerisinde çok yorgun ya da uykulu olma hissidir. Enerji düşüklüğünden kaynaklanan yorgunluktan farklıdır; sürekli uyuma ihtiyacı içinde olmak okulunuzu, işinizi, hatta ilişkilerinizi ve günlük yaşamınızı bile sekteye uğratacak kadar yorgun hissetmeniz anlamına gelir. Bu durum modern toplumlarda nüfusun %18’ini etkiler. Bir hastalık olarak görülmese de başka sorunların belirtisi olabilir.

Aşırı uyku halinin nedenleri

Uyku apnesi


Uyku apnesi, gece boyunca nefesin tekrar tekrar durması ve yeniden başlaması durumudur. Uyku apnesinin belirtileri arasında şiddetli horlama ve nefessiz kalma, boğazda ve kafada ağrıyla uyanma, dikkat sorunları ve sinirlilik de bulunur. Uyku apnesi yüksek tansiyon, kalp sorunları, tip 2 diyabet ve obezite gibi hastalıkları tetikler

Huzursuz bacak sendromu

Huzursuz bacak sendromu bacaklarınızı hareket ettirmek için dayanılmaz ve rahatsız edici bir dürtüye yol açar. Huzurlu bir şekilde yatıyor bile olsanız bacaklarınızda bir zonklama, bir kaşıntı hissedersiniz ve bu his yalnızca kalkıp yürüdüğünüzde geçer. Huzursuz bacak sendromu uykuya dalmayı zorlaştırdığından ertesi gün aşırı uyku hâli içinde olmanıza sebep olabilir. Huzursuz bacak sendromu nüfusun yaklaşık %10’unu etkilese de sebebi henüz tam olarak bilinmiyor. Araştırmalara göre de vücuttaki düşük demir seviyesinin sebep olması da mümkün.

Narkolepsi

Narkolepsi genellikle yanlış anlaşılan bir uyku sorunudur. Huzursuz bacak sendromu gibi narkolepsi de nörolojik bir bozukluktur. Narkolepside beyin uyku-uyanıklık döngüsünü doğru ayarlayamaz. Narkolepsi görülen kişiler geceleri rahat bir uyku çekseler de gün içerisinde aşırı uyku hâli hissedebilirler, öyle ki örneğin sohbet ya da yemek esnasında uykuya bile dalabilirler. Narkolepsi genellikle psikiyatrik bir sorun ya da başka bir sağlık sorunu olarak yanlış şekilde teşhis edilir. Herkeste narkolepsi görülebilirken gelişimi genellikle 7 ila 25 yaşları arasında olur.

Depresyon

Uyku düzeninde gerçekleşen büyük bir değişiklik depresyonun en sık rastlanan sebeplerinden biridir. Depresyonda olanlar eskiye göre daha fazla ya da daha az uyuyabilir. Geceleri iyi bir uyku çekmediğinizde de ertesi gün aşırı uyku hâli hissedebilirsiniz. Bazen uykuda ortaya çıkan düzensizlikler depresyonun erken belirtileri olabilir.

İlaçların yan etkileri

Bazı ilaçlar da yan etki olarak uyku hâli yaratabilir. Aşırı uyku hâline sebep olan ilaçlar arasında yüksek tansiyon ilaçları, antidepresanlar, burun tıkanıklığına, bulantı ya da kusmaya karşı ilaçlar, antipsikotik ilaçlar, epilepsi ve anksiyede ilaçları da bulunur. Aldığınız bir ilacın sizde sürekli uyku hâli yarattığını düşünüyorsanız ilacı bırakmadan önce doktorunuza danışın.

Yaşlanma

Araştırmalara göre yaşlı insanlar gençlere göre yatakta daha fazla saat geçirmelerine rağmen daha kalitesiz bir uyku çekiyor. Uyku kalitesi, orta yaşlı yetişkinlerde giderek kötüleşmeye başlıyor ve giderek daha az bir süre derin uyku çekmeye, geceleri daha sık uyanmaya başlıyoruz.

Aşırı uyku halinin tedavisi

Uyku apnesinin en sık rastlanan tedavi yöntemlerinden biri sürekli pozitif havayolu basıncıdır (CPAP). Bu terapi yatağınızın yanında duran bir makinenin ağzınızı ve burnunuzu kapsayan bir maske aracılığıyla esnek bir borudan hava pompalamasıyla gerçekleşir. CPAP’ın yeni modellerindeki maskeler daha az rahatsızlık verir. Bazı kişiler bu tedavi yöntemini çok gürültülü ya da rahatsız edici bulsa da şu an için uyku apnesi tedavisinde en etkili yöntem budur.

Huzursuz bacak sendromu çoğu zaman yaşam şeklinde yapılan değişikliklerle kontrol edilebilir. Yatmadan önce bacak masajı ya da sıcak bir duş bu konuda yardımcı olabilir. Aynı zamanda erken saatlerde egzersiz yapılması da huzursuz bacak sendromunun tedavisinde yardımcı olduğu gibi rahatça uykuya dalmanıza da katkıda bulunur.

Narkolepsi belirtileri de yaşam şeklindeki bazı değişikliklerle tedavi edilebilir. Kısa süreli, programlı uykular yardımcı olabilir. Aynı zamanda düzenli bir uyku ve uyanıklık programına uymak da tedaviye katkı sağlayabilir. Bunun yanı sıra her gün egzersiz yapmak, yatmadan önce kafein ya da alkol alımını kesmek, sigara içmeyi bırakmak ve yatmadan önce rahatlatıcı egzersizler yapmak da narkolepsi tedavisine katkıda bulunur.

Depresyonun tedavisi psikoterapi, ilaç ve yaşam şeklinde değişiklikler yapılarak gerçekleştirilebilir. Antidepresan ilaçlar her durumda gerekli değildir. Ancak doktorunuz antidepresan almanızı öneriyorsa geçici bir süreliğine kullanılabilir. Depresyonu konuşma terapisi, daha sağlıklı yaşama şekli, daha fazla egzersiz, daha az alkol tüketimi, sağlıklı bir beslenme düzenine sahip olma ve stresi kontrol edebilme stratejileriyle de atlatabilirsiniz.

Narkolepsi tedavisi için yapılan yaşam şekli değişiklikleri, yaşla ilgili uyku sorunları yaşayan kişiler için de uygun bir tedavi yöntemi olabilir. Bunun yeterli olmadığı durumda doktorunuzdan uyku kalitenizi artırabilecek bir ilaç yazmasını isteyebilirsiniz.

Sonuç olarak yeteri kadar uyumanın sağlığınız açısından önemi büyüktür. Aşırı uyku hâlinizin sebebini tanımlayabilir ve gerekli tedavi yöntemlerini uygulayabilirseniz kendinizi daha enerjik hissedebilir, gün içerisinde daha iyi konsantre olabilirsiniz.

Sevda Deniz Karali

Kaynak