Uçuk virüsü Alzheimer hastalığını mı tetikliyor?

Öne Çıkanlar Sağlık
Uçuk virüsü Alzheimer hastalığını mı tetikliyor?

Alzheimer dünya genelinde en sık görülen nörodejeneratif hastalıklardan biri olmasına rağmen, demansın nedenleri hala tam olarak aydınlanmış değil. Gerçi bazı genetik Alzheimer biçimleri yok değil ama vakaların yüzde doksan beşi nedeni bilinmeyen biçimlere uzanıyor. İnce toz, alüminyum ve diğer zararlı maddeler gibi çeşitli çevre faktörleri hatta periodontitis bakterileri ve belli başlı virüsler de olası adaylar arasında.

Şimdi ise gözler Herpes simplex yani uçuk virüsüne çevrildi. Bu virüs bir enfeksiyonun ardından yaşam boyu bedende kalarak, cildin sinir uçlarında ve iletken sinir liflerinde yuvalanıyor. Virüs etkin hale geldiği zamansa dudaklarda uçuklamalar görülür. Ender durumlarda ise beyne kadar sızıp, beyin iltihabına (ansefalit) yol açabiliyor. Son zamanlarda birçok araştırma, uçuk virüsü ve Alzheimer arasında bir bağlantının bulunabileceğini gösterdi. Mesela Alzheimer hastalarının amyloid plaklarında uçuk virüsü tespit edildiği gibi Tayvanlı araştırmacılar da uçuk enfeksiyonunun Alzheimer hastalığı riskini yükselttiği göstermişti. Tufts Üniversitesi’nden Dana Cairns şimdi bu konuyu daha yakında inceledi. Bu amaçta nöronsal kök hücrelerinden, insana ait beyin hücreleriyle iki ve üç boyutlu doku kültürleri yetiştirilmiş. 3D kültürlerindeki hücreler ipek proteininden oluşan halka biçiminde bir iskelet üzerinde büyüyerek, yetişkin beynindeki gri ve beyaz maddeye benzeyen tabakalar oluşturmuşlar. İşte araştırmacılar bu doku kültürlerine uçuk virüsü bulaştırarak gelişmeleri izlemişler. Ve uçuk enfeksiyonundan sadece üç gün sonra yoğun bir biçimde büyük amyloid plaklar oluşmuş ve bu plakları tetikleyen enzimler de daha fazla salgılanmaya başlanmış. Ayrıca dokunun özel olarak renklendirilmesiyle, Alzheimer için tipik olan Tau proteinlerinin de çoğaldığı görülmüş.

Virüsler ayrıca nöronların gen etkinliğini de değiştirmişler. Araştırmacılar Alzheimer ile bağlantılı olan kırk genin aşırı derecede etkinleştiğini fark etmişler. Tüm bunların beyin hücreleri için vahim sonuçları oluyor. Enfeksiyondan bir hafta sonra doku modelinde ölü beyin hücreleriyle bölgeler görülmeye başlanmış. Nöronların azalması, dokuda iltihaplanma ve beyin hücreleri arasındaki iletimin kısıtlanması gibi tüm gelişmeler Alzheimer hastalarında da görülmekte diyor araştırmacılar. Tüm bunlar uçuk virüsü ve Alzheimer arasında bir bağlantının bulunduğunu gösteriyor ki bu bağlantı ikinci bir deneyle de kanıtlanmış. Araştırmacılar bulaşık doku kültürlerini uçuk tedavisinde kullanılan Valaciclovir ilacıyla tedavi edince Alzheimer için tipik olan gelişmeler en azından yavaşlatılmış. Bu da bu ilacın Alzheimer tedavisinde veya korunma amaçlı kullanılabileceği anlamına geliyor. Ancak bu konunun ayrıntılı bir şekilde araştırılması gerekiyor.


Kaynak