Biraz ötemizde kızgın bir süper dünya var

Fizik ve Uzay Son Dakika Bilim
Biraz ötemizde kızgın bir süper dünya var

Kozmik bölgemizdeki tek gezegen sistemi dünyamız değil. Astronomlar 50 ışık yılı çevremizde birçok kez ötegezegen keşfettiler, bunlardan bazıları yıldızının yaşanabilir bölgesinde yer alan dünya benzeri gezegenler. Bunlardan çoğu yakın komşumuzdaki Proxima Centauri veya Kırmızı Cüce’nin sadece 11 ışık yılı uzaklığındaki Gliese 887’nin çevresindeki süper dünya ve 12 ışık yılı uzaklıktaki Teegardens Yıldızı’nın etrafındaki iki Dünya ikizi gibi Kırmızı Cüce etrafında dönüyor. Fakat tüm bu potansiyel yaşama elverişli dünyaların bir atmosfere sahip olup olmadıkları ve nasıl bir atmosfere sahip oldukları pek bilinmiyor. Çünkü Süper Dünyalar ve Dünya İkizleri bizim gezegenimiz gibi sadece göreceli olarak ince bir gaz kılıfına sahipler. Bu yüzden uzaktan bu konu hakkında bir şey söylemek zor.

Ancak gezegen Dünyamıza yeterince yakında yer aldığında ve yıldızının tam önünden geçtiğinde bu mümkün olabilir. Bu tür bir transit geçiş e gezegen atmosferinden yansıyan yıldız ışığının spektroskopik olarak analiz edilmesine izin verebilir. Max-Planck Astronomi Enstitüsü’nde Trifon Trifonov yönteminde çalışan ekip, şimdi bu tür bir ötegezegen keşfetti. Süper Dünya Gliese 486b, yaşlı bir Kırmızı Cüce’nin sadece 26 ışık yılı uzaklığında yer alıyor. Bu açıdan bakıldığında transit geçişiyle gözlemlenen üçüncü en yakın ötegezegen oldu. 2.8 dünya kütlesine sahip olan ve dünyamızdan 1,3 misi büyük olan söz konusu gezegen özellikleri açısından, bir Dünya İkizi ve Süper Dünya arasında bir yerde yer alıyor. Yoğunluğu da gezegenimize benziyor. Bu yoğunluk benzerliği, okyanus gezegeninden çok büyük bir karasal gezegene işaret ediyor.

Gliese 486b’nin de demir içerikli bir çekirdeğe ve silikat zengini bir mantoya sahip olduğu tahmin ediliyor. Ancak bir astronot bu Süper Dünya’nın üzerine inecek olsaydı, gezegenin yüksek yerçekimi nedeniyle dünyamızdakinden yüzde 70 daha ağır olurdu. Süper Dünya bize olan yakınlığına rağmen yine de yaşama pek elverişli sayılmaz. Merkezi yıldızına çok yakın bir şekilde hep aynı yüzüyle dönüyor. Süper Dünya, Venüs’ten daha soğuk değil. Araştırmacılar buna rağmen Gliese 486b’yi şans olarak görüyorlar. Çünkü Venüs’ten farklı olarak Süper Dünya daha ince bir atmosfere sahip olabilir; bu da bu tür Süper Dünyaların, tipik gaz kılıfları hakkında bilgi verebilir. Burada önemli olan, Gliese 486b’nin sadece bir atmosfere sahip olması değil, aynı zamanda iyi gözlemlenebilir olması. Astronomlar yüksek çözünürlüklü spektrograflarla kimyasal parmak izini okuyabiliyorlar. Bu ötegezenin yakınlığı, ileride James Webb Space Teleskopu ve Çok Büyük Teleskop gibi güçlü teleskoplarla incelenebilecek olması açısından önemli. James Webb Uzay Teleskopu 2021 sonbaharında uzaya gönderilecek ve diğer teleskop da birkaç yıl içinde Şili’de hazır olacak.


Kaynak