Çölyak ince bağırsakta en sık görülen bir iltihap biçimi. Dünya nüfusunun yüzde 1’inde bu otobağışıklık hastalığı bulunuyor. Birçok tahılda bulunan glütene karşı aşırı bir iltihap reaksiyonu gösteriyor. Bunun sonucunda ise ishal, kusma ve kilo kaybı gibi olumsuz gelişmeler yaşanıyor. Uzun vadede ise eksiklik belirtileri, kısırlık ve kanser gelişebiliyor. Çölyak hastalığı için henüz ne bir ilaç ne de etkili bir tedavi bulunamadı. Bilim insanları antikor fragmanları veya nanopartiküller kullanarak duyarsızlaştırma dahil olmak üzere çeşitli tedaviler üzerinde çalışıyorlar. Ama şu ana kadar hiçbir ilaç onaylanmadı. Fakat şimdi yeni bir tedavi bulundu:
Mainz Tıp Üniversitesi’nden Detlef Schuppen ve ekibi, glütenin önemli bir indirgeme süreci üzerinde etkili olan aktif bir bileşen geliştirdi. Gluten ince bağırsakta kısmen parçalanır ve mukoza zarı tarafından emilir. Çölyak hastalarında transglutaminaz-2 enzimi aşırı etkin olması, glüten parçalarının bağışıklığı etkinleştiren ve inflamatuar bir biçime dönüşmesini sağlar. Son olarak test edilen etki maddesi ZED1227, transglutaminaz-2 enzimini engelleyerek son adımı önlüyor.
Çölyak hastalığının bu önleyici madde ile ne kadar etkili tedavi edilebileceğini araştırmacılar, 7 Avrupa ülkesinden 160 hastanın katıldığı faz II-a araştırmasıyla test ettiler. Katılımcılara her gün 10, 50 veya 100 mg ZED1227 veya etkisiz ilaç Plasebo verildi. İlacın etkisini glüten karşısında test edebilmek için katılımcılara standart miktarda glüten verildi. Altı haftalık araştırma süresince katılımcıların sağlık durumları sorulduğu gibi araştırmacılar da bağırsak villuslarının durumunu endoskopi kullanarak kontrol ettiler.
Sonuçlar şöyle: ZED1227 etki maddesini alan katılımcılar glüten almalarına rağmen tipik çölyak belirtileri görülmedi. Buna paralel olarak bağırsak mukozasındaki iltihap iyileşti, ince bağırsak cidarındaki lenfozitler arttı ve bağırsak villusları da iyileşti. Doz ne kadar yüksekse etki de o kadar fazla oldu. ‘Bu açıdan baktığımızda ZED1227, klinik olarak etkisi kanıtlanmış ilk çölyak ilacı oldu’ diyor araştırmacılar. Faz IIa araştırma sonuçlarının başarılı olması nedeniyle bilim insanları sonbaharda daha büyük bir faz 2b araştırması gerçekleştirmek istiyorlar. Bu araştırmaya glütensiz beslenmek zorunda kalan çölyak hastaları da katılacak.
