Efsane mi yoksa gerçek mi? Eski Çin yazıtlarında ilk hanedanlığın ve uygarlığın kuruluşuna yol açan “Büyük Sel”den söz edilir. Bilim insanları uzun bir süredir bu selin sadece o zamanki imparatorluk hâkimiyetini haklı çıkarmak için uydurulan bir efsane olduğunu düşünüyordu. Fakat uluslararası bir araştırma ekibi Science dergisinde, yaklaşık olarak 4000 yıl önce Sarı Nehir’de meydana gelen ve binlerce kilometreyi kaplayan eşsiz bir sel rekonstrüksiyonunu sundu.
Anlaşıldığı üzere bu doğal afet, 3000 yıl önce belgelenmeden evvel, bin yıl boyu ağızdan ağza aktarılmıştı. Yazıttaki bilgilere göre Yu, seli kanallar ve hendeklerle durdurarak kahraman haline gelmiş. Ve bu kahramanlığı sayesinde imparatorluğa yükselerek Xia Hanedanlığını kurmuştu. Tarihçiler bu hanedanlığı şimdiye dek İ.Ö. 2200 yılına tarihlendiriyordu. Ve tüm araştırmalara rağmen bilim insanları selle ilgili kanıtlara rastlamamıştı.
Pekin Üniversitesi arkeoloğu Quinglong Wa, kısa bir süre önce Sarı Nehir'de (Qinhai eyaleti), bir deprem sonrasında toprak kaymasına bağlı oluşan bir set buldu. Buna göre toprak, Jishi geçidinde toplanarak 200 m yüksekliğinde bir set oluşturmuş. Araştırmacılara göre bu set, sel akıntısını 6-9 ay kadar durdurmuş. Fakat bu set çatlayınca, baraj gölünün su seviyesi 110-135 m kadar düşmüş ve geçide 11,3-16 kilometreküp su akmış. Hesaplara göre böylece saniyede 400.000 metreküp su akmış vadiye. Geçidin sonunda sel, bir yerleşimde 38 metre kalınlığında bir tortul tabakası bırakmış. Araştırmacılar sel felaketini İ.Ö. 1920’ye tarihlendiriyor.
Ekibe göre selin menziliyle ilgili kanıtlar, 1967 yılındaki bir baraj çökmesiyle elde edilmiş. Bu sel felaketi Yalong ve Yangste nehirlerinde en az 1000 kilometrelik bir alana yayılmıştı. 4000 yıl önceki sel, en az 20 misli bir hacme sahip olduğu ve yol aldığı yerlerde doğal setleri bozduğu için selin akıntı yönünde en az 2000 kilometrelik bir alana zarar vermiş olabileceği tahmin ediliyor.
Araştırmacılara göre bu sel felaketi, 12.000 yıldan bu yana yaşananların en büyüğü. Elde edilen buluntular ve selin rekonstrüksiyonu, eski Çin yazıtlarında sözü geçen “Büyük Sel”in gerçek bir felakete uzandığını gösterebilir. Ayrıca Xia Hanedanlığının geçmişiyle ilgili bilgiler de sunuyor. Sonuçta Yu, hanedanlığın kuruluşunu, selin kontrolünde göstermiş olduğu çabalarına bağlıyor. Sel bölgelerindeki drenaj çalışmaları tarımın gelişmesini ve Çin kültürünün yeşermesine yol açmıştı.
Kaynak: www.sciencemag.org/news/2016/08/massive-flood-may-have-led-chinas-earliest-empire
