Orman yangınlarından sonra serbest radikal tehlikesi

Gezegenimiz Son Dakika Bilim
Orman yangınlarından sonra serbest radikal tehlikesi

Her yıl binlerce kilometrekare orman, çayır ve meralık alan yanarken, dünya genelde karasal yüzeyin yaklaşık yüzde 4’ünde yangın çıkıyor ve tüm bu yangınlardan geriye en az 250 megaton karbonlaşmış bitki kalıyor. Ancak kömürleşmiş bu bitki kalıntılarında önemli miktarda zararlı, serbest radikal tespit edildi. Bu durumun ekosistem üzerinde negatif etki yapmasından endişe ediliyor.

Viyana Üniversitesi’nde Gabriel Sigmund ve Thilo Hofmann ile ekibi, farklı iklimsel bölgelere ait orman, çayır ve mera yangınlarından kalan kömür örneklerini analiz ettiler. 10 farklı bölgeden alınan 60 örneğin tümünde, topraktaki normal seviyenin 10  ila 1000 katı serbest radikal saptandı. Araştırmacıların tahminlerinin aksine bu yoğunluk en az beş yıl istikrarlı kalıyor. Sonuç bir orman yangınından yıllar sonra aynı yerden toplanan kömür örneklerinin analizleriyle elde edildi. Çevrede yok olmayan serbest radikaller, hücre üzerinde oksidatif strese yol açan oksijen radikallerinin potansiyel öncüleridir.  Örneğin bitkilerin üremelerini engelleyebilir, hücre zehirleri üretebilir veya omurgasız hayvanlar için zehirli olabilirler.

Araştırmacılar serbest radikal yoğunluğunun kömürleşme seviyesine göre arttığını da fark ettiler. Özellikle odunsu maddeler orman yangınlarında yüksek yoğunluğa neden oluyor. Aslında yangınlar birçok ekosistemde doğal bir döngünün parçasıdır ve yangın riskinin sınırlandırılmasında yardımcı olabilirler. Fakat araştırmacılar iklim değişimine bağlı olarak daha sık yaşanan çok büyük yangınlarda durumun farklı olduğunu söylüyorlar. Örneğin geçen yıllarda Kaliforniya ya da yangınlara uyum sağlamamış olan yağmur ormanları ve arktik tundra gibi bölgelerdeki orman yangınları çok fazla zarar verebilirler.


Kaynak