Sizin öğrenme stiliniz hangisi?

Öne Çıkanlar Toplum
Sizin öğrenme stiliniz hangisi?

Teknolojik gelişmeler beraberinde bilişim ve iletişim altyapısının geniş alanlara yayılmasını ve bilgiye çok kısa sürede ulaşılabilmesini sağlamıştır. Günümüzde artık bilgiye erişim hız kazanmış, özellikle mobil iletişim teknolojileri sayesinde veri erişimi zaman ve mekandan bağımsız bir hale gelmiştir.

Yaşadığımız çağın bilgi çağı olması sebebi ile öğrenmede kazanılması gereken bilgi, beceri, tutum ve davranışlar gün geçtikçe artmakta, bireylerin etkin öğrenme içerisinde olması zorunlu hale gelmektedir.

Ancak her birey birbirinden farklıdır ve bireyleri birbirinden ayıran pek çok farklı özellik vardır. Kişilik özellikleri, zeka, bilişsel stiller gibi özellikler bireysel farklılıklar olarak adlandırılır ve bu özellikler herkesin farklı hızda ve farklı biçimlerde öğrenmelerinde rol oynar.


Bu özelliklerden biri olan öğrenme stilleri, kişilerin öğrenme sürecinde kendine özgü yollar kullanması olarak tanımlanır. Öğrenme stillerinin oluşumunda geçmiş yaşantılar, ön bilgiler etkilidir ve her bireyin öğrenme stilleri kendine özgüdür. Öğrenme stillerinin belirlenmesi, nasıl öğrenileceğinde ve uygulanacak öğretimin planının belirlenmesinde büyük kolaylık sağlar. Öğrenmede farklılıklar konusunu araştıran araştırmacılar farklı algılama biçimleri olduğunun ve tek bir stilin tüm bireyler için geçerli olamayacağı gerçeğinin altını çizmişlerdir. Bu araştırmalara göre öğrenme stilleri genel olarak Görsel, İşitsel ve Dokunsal olarak sınıflandırılmıştır.

İki adımlı süreç

Felder ve Silverman, öğrenmenin bilginin alınması ve işlenmesi şeklinde gerçekleşen iki adımlı bir süreç olduğunu belirtmişler ve bir öğrenme stili modelinin, kullanıcıların tercihleri doğrultusunda sınıflandırılması gerektiğini vurgulamışlardır.

Bu görüş günümüzde de geçerliliğini korumaktadır. Bireysel özellikler ve farklı öğrenme stilleri, öğretim ortamlarından farklı şekilde yararlanılmasına ve farklı öğrenme çıktılarının oluşmasına sebep olmaktadır. Öğrenmenin daha etkin bir hale getirilmesinde öğrenme stillerinin göz ardı edilmemesi gerektiği önemle vurgulanan bir gerçektir. Özellikle teknolojik destekli eğitim platformlarının hızla arttığı günümüzde performans arttırımı için  söz konusu platformların öğrenme stillerine göre düzenlenmesi gerekliliği yaygınlaşmaktadır. Eğer kullanıcılar öğrenme biçimini tanır ve buna uygun bir şekilde çalışma stratejisi belirlerlerse başarılı olma ihtimalleri çok daha yüksek olacaktır.

Görsel ve işitsel destek

Çoklu ortamların getirdiği zenginlikler ancak doğru ve yerinde kullanıldığında başarıyı olumlu yönde etkileyecektir. Teknoloji ile birlikte eğitim  ortamları görsel ve işitsel olarak da desteklenmekte, zaman ve mekan sınırı olmadan uygulamalar yapılmasına imkan sağlamaktadır. Farklı öğrenme stillerine sahip bireylere göre uyarlanabilen bireyselleştirilmiş ortamlar etkili öğrenmede önemli rol oynamaktadır.

Öğrenme ve öğretme kalitesini arttıran internetin hızlı gelişimi, web tabanlı eğitim ve öğrenmenin dinamik gelişimini güçlendirmiştir. Artık eğitimin daha kaliteli, etkili, zaman ve mekan bağımsız bir yapıda gerçekleştirilmesi için pek çok çalışma yapılmaktadır. bu çalışmalarda bilgi teknolojilerinin eğitim amacı ile kullanılması sayesinde, bireylerin tercihlerinin, gelenekselden çevirimiçi eğitime döndüren, yenilikçi ve ileri iletişim yöntemlerinin geliştiğini vurgulanıyor.

Geleneksel teknolojilerle geliştirilen web tabanlı öğretim sistemleri, genel bir amaç doğrultusunda tasarlandıklarından, kullanıcıların bireysel farklılıklarını dikkate almamaktadır. Ayrıca geleneksel web tabanlı öğrenme ortamları, kullanıcıların öğretim esnasında bilgi durumlarında oluşabilecek değişiklikleri de izlememekte ve göz ardı edebilmektedir.

Farklılıklar dikkate alınmalı

Kullanıcıların bilgi düzeylerindeki farklılıklarını, hedeflerini, tercihlerini yeteneklerini hesaba katmaksızın, tüm kullanıcılara aynı içeriğin sunulması geleneksel web tabanlı öğrenme ortamlarındaki önemli bir zayıflıktır. Halbuki bahsedilen tüm bu özellikler, kullanıcıların öğrenme ortamlarından beklentilerinin de farklılaşmasına sebep olmaktadır.

Ayrıca öğrenme ortamlarındaki kullanışlılık eksikliği, içerik yoğunluğu, tutarsızlık gibi problemlerin yanısıra etkileşimin yetersiz olması, bu ortamlarda çalışan kullanıcıların başarısız olmasına sebep olmaktadır.

Öğretim sürecinin niteliğinin değişmesinde bilgisayarların ve yeni teknolojilerin rolü yüksektir. Ancak bu değişim, bireylerin öğrenme stilleri arasındaki farkların farkına varılması ve yeni teknolojilerin bu farklılıklara göre düzenlenmesi ile etkili olabilir.

Örnek vermek gerekirse öğretim içeriğinin yalnızca görsel ya da yalnızca işitsel olarak sunulması yerine, öğrenme stilleri belirlenerek zenginleştirilmesi bireylerin  kendilerine uygun seçenekleri seçme olanağı sağlayarak, bilginin farklı kanallar yoluyla aktarılmasına neden olacak ve daha fazla kullanıcıya erişim sağlanabilecektir.

Farklı bilgi kaynakları

Kullanıcıların farklı bilgi kaynakları ile karşılaşması öğrenilen bilginin kalıcılığının artmasını da sağlamaktadır. Araştırmalar, farklı öğrenme stillerine sahip bireylerin başarı, yeterlik ve memnuniyet ölçümleri arasında da farklılıklar olduğunu göstermektedir. Öğrenme stillerinin öğretim ortamlarının oluşturulmasında kullanımı ile ilgili örneklere baktığımızda metin, ses ve animasyon tekniğin bir arada kullanımının, sadece metin ve animasyon, veya sadece ses ve animasyon kullanıldığı duruma göre öğrenci performansında önemli ölçüde fark yaratığını göstermiştir.

Ross, öğrenme stillerinin kullanıcı-bilgisayar etkileşimi üzerinde yarattığı etkiyi incelemiş ve kullanıcıların öğrenme stillerinin performansı yüksek oranda etkilediğini belirtmiştir. Bu bulgu üzerine Ross, bilgisayar destekli öğretimin tüm kullanıcılar için uygun olmayabileceğini vurgulamıştır. Bu da göstermektedir ki öğrenme stilleri; öğretim ortamı, öğretim yöntemleri gibi pek çok değişkene bağlı olarak değişebilir.

Değişimi yakalamalıyız

Yaşamakta olduğumuz bilgi çağında sınıf içi dinamikler, eğitimcinin rolü, bilgiye erişim yolları, içerisinde yaşadığımız toplumun beklentileri, gelişen teknoloji ile birlikte değişime uğramaktadır. Bu yüzden hıza ayak uydurmak ve teknolojiyi daha etkin kullanarak değişimi yakalamak durumundayız. Bunu yaparken de  teknolojinin sunduğu olanaklardan tüm yönleriyle yararlanılmalı, öğretim tasarımı bireysel farklılıklar göz önüne alınarak yapılmalıdır.

Farklı öğrenme stillerine sahip kullanıcıların beklentilerini karşılayan öğretim ortamları, öğrenmenin kalıcılığının sağlanmasında önemli rol oynayacaktır. Araştırmalar, öğretim yöntemleri, kültür, yaş grubu ve öğretim ortamı gibi pek çok değişkene bağlı olarak değişebilen öğrenme stillerinin, öğretim süreci başlangıcında ele alınmasının, başarıyı arttıracak önemli bir faktör olduğunu göstermektedir. Özellikle birden fazla öğrenme stilinin özelliklerini taşıyan kullanıcıların varlığı düşünüldüğünde, kullanıcıları tanımak ve tercihlerine uygun şekilde içerikleri  sunmak başarıyı ve öğrenmede kalıcılığı artıracaktır.

Yrd. Doç. Dr. Meltem Eryılmaz / Atılım Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi  

Kaynaklar

Babadoğan, C. (1992). Öğrenme stilleriyle ilgili araştırmaların taraması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 24 (2), 603-619.

Felder, R. M. & Silvernıan, L. K. (1988). Learning and teaching styles in engineering education. Engineering Education, 78 (7), 674-681.

Honigsfeld, A. & Dunn, R. (2003). High school male and female learning-style similarities and differences in diverse nations. Journal of Educational Research, 96 (4), 195-206.

Gülbahar, Y. (2005). Öğrenme Stilleri ve Teknoloji. Eğitim ve Bilim, 30(138), 10-17.

McLoughlin, C. (1999). The implications of the research literature on learning styles for the design of instructional material. Australian Journal of Educational Technology, 15 (3), 222-241.

Ross, J. L. (1997). The effects of cognitive learning styles on human-computer interaction: Implications for computer-aided learning. Unpublished master’s thesis, The University of Calgary, Canada.