Orangutanlar ağaçta yaşayan en büyük memelilerdir ve Asya’da geriye kalan son büyük insansı maymunlardır. Kızıl kahverengi tüylere sahip bu primatlar Sumatra ve Borneo odalarında yaygındır. Fakat yağmur ormanlarının azalması ve insanların diğer etkinlikleri yüzünden gitgide daha fazla tehdit altına giriyorlar. Ayrıca kaçak avcılık da büyük bir tehlike oluşturuyor.
Ve ne yazık ki yoğun önlemler de işe yaramıyor. Çünkü tüm çabalara rağmen Borneo’daki orangutan sayısı son on altı yılda önemli ölçüde azaldı diyor Leipzig Max-Planck Antropoloji Enstitüsü’nden Maria Voigt. 1999 ve 2015 arasındaki araştırmaları değerlendiren araştırmacı, Borneo’da eskiden tahmin edilenden çok daha fazla orangutanın bulunduğunu hem de sanılandan çok daha hızlı tükendiklerini tespit etmiş. Ve işte endişe verici sonuç: Son on altı yılda insansı maymunların yarısından fazlası zor duruma düşmüş ve orangutan sayısı 100.000’den fazla azalmış. Adalara dağılmış olarak yaşayan altmış dört gruptan geriye sadece otuz sekizi yüz hayvandan fazlasını barındırıyor. Bu topluluğun uzun süre hayatta kalabilmesi için en az bu büyüklükte olması gerekiyor. Orangutanlar daha çok ağaçların yok edilerek tarım alanlarına dönüştürüldüğü yerlerde tükenseler de sadece ormanların seyreldiği bölgelerde de orangutanlar yok olmaya devam ediyor. Buralardaki en büyük tehdit ise kaçak avlanma. Orangutanlarda doğum oranı çok düşüktür.
Daha önceleri gerçekleştirilen bir araştırma yüz yetişkinin yaşadığı gruptan her yıl bir maymunun yok olması halinde topluluğun büyük bir olasılıkla yok olacağı şeklinde sonuçlanmıştı diyor araştırmaya katılan Serge Wich (John Moores University). Tüm bunların dışında olumlu bir durum da var. Şöyle, orangutanlar yeni yiyeceklere kolay alışıyorlar ve sadece ağaçtan ağaca değil yerde de hareket edebiliyorlar. Bu esneklik de Borneo’da niçin hâlâ yarı istikrarlı toplulukların bulunduğu açıklıyor aslında.
Bu nedenle orangutanların yakın bir zamanda yok olacaklarını söylemek doğru değil ama tehdit altında oldukları da bir gerçek. Nitekim bilim insanlarının tahminlerine göre önümüzdeki otuz beş yıl içinde 45.000 orangutan daha yaşam alanlarının yok edilmesi yüzünden tükenebilir. Ve buna kaçak avcılık da eklenirse sayı daha da büyür diyor araştırmacılar.
Nilgün Özbaşaran Dede
