Bayram Ali Eşiyok
Bağımlı ve plansız iktisat politikaları kalkınmayı engelliyor
Dünyanın en büyük ekonomileri ve Türkiye Dünya ekonomisinde 1950’li yıllara kadar sanayileşme ve kişi başına gelir artışları Avrupa’nın merkezini oluşturan ülkeler ve Kuzey Amerika ile sınırlı kaldı. Dünyanın diğer bölgelerinin gelir düzeyinde ve sanayileşmesinde dramatik gelişmeler yaşanmadı. II. Dünya Savaşı sonrasında, kabaca 1950-1973/1974 dönemini kapsayan Keynesgil Altın Çağ’da, 1950’li yıll...
Küresel değer zincirleri, rekabet gücü ve sanayi politikası
Küresel değer zincirleri açısından Samsung tipik bir örnek… Şirket akıllı telefonu yaklaşık 2.500 farklı tedarikçiden sağladığı parçalarla nihai ürüne dönüştürüyor. Sanayi 4.0 teknolojilerinin öncelediği değer zincirlerinin otomasyonu sayesinde şirketler ve ülkeler maliyetlerini düşürerek küresel ticaretten daha fazla pay almak için yarışıyorlar. Gelişmiş ülkelerde büyük veri, bulut bilişim, akıll...
Türkiye: Kısa öyküsü
Bağımsız sanayileşmeden erken sanayisizleşmeye Türkiye’nin ancak sanayileşerek kalkınacağına ilişkin kalkınmacı yaklaşım 1980’li yıllara kadar toplumsal bir hedef olarak kabül gördü. Ancak 1980’li yıllarla birlikte gündeme gelen finansal birikme dayalı neoliberal yeniden yapılanma politikaları sonucunda sanayileşerek azgelişmişliğin aşılması hedefi toplumsal bir hedef olmaktan çıktı. Türkiye 2000’...
İmalat sanayinin ve teknolojinin küresel görünümü
1950’lerden günümüze sanayinin mekânsal/coğrafi dağılımında önemli değişiklikler gerçekleşti. Gelişmiş, metropol ülkelerin dünya imalat sanayi katma değer payları düşerken, az sayıdaki çevre ülkenin ve bölgenin (Doğu Asya’nın) payında önemli artışlar yaşandı. Küresel ölçekte sanayi coğrafyasındaki değişme; ulus-üstü şirketlerin denetiminde, küresel ağlar üzerinde gerçekleşen üretimin parçalanması ...
Sanayi 4.0, işsizlik ve Türkiye
Sanayi 4.0; akıllı robotlar, Nesnelerin İnterneti (Internet of Things-IoT), bulut bilişim, siber güvenlik, 3-D yazıcı, artırılmış gerçeklik ve Büyük Veri (Big Data) gibi yeni teknolojilere dayalı olarak gelişiyor. Sanayi 4.0 evresinde geleneksel üretim sistemlerinin yerini dinamik, esnek üretim planlaması alıyor, üretim ve hizmet sunumu tüketici ihtiyaçlarına daha iyi yanıt verebilecek şekilde bir...
Üretim paradigması değişirken sanayileşmeye ne oldu?
Art arda yaşanan sanayi devrimleri sonucunda üretim paradigması değişti, kitlesel üretimin yerini esnek üretim aldı. Bu yeni döneme Sanayi 4.0 teknolojileri damgasını vuruyor. Sanayi 4.0; nesnelerin interneti, Bulut Bilişim, akıllı fabrikalar, 3 boyutlu (3D) yazıcılar, Büyük Veri (Big Data) gibi teknolojilere dayalı olarak gelişiyor. Peki, Sanayi 4.0 evresinde Türkiye sanayinin hal-i pür melali ne...
Tarımsal katma değerde büyük aşınma
Türkiye’nin 1980’li yıllar ile birlikte karşı karşıya kaldığı temel sorunların başında tarımsal üretim ve hayvancılıkta yaşanan olumsuz gelişmeler geliyor. 1980’li yıllarla birlikte gündeme gelen neo-liberal yeniden yapılanma politikaları tarım sektörünü son derece olumsuz etkiledi. 1998-2018 yılları arasında tarımın katma değer payı önemli ölçüde aşınarak %12,5’den %5,8’e düştü… 2002-2018 yılları...
Tarihsel veriler ışığında planlı kalkınmayı yeniden düşünmek…
Tarihsel olarak piyasa mekanizmasına dayalı kaynak tahsis süreci, çevre ülkelerin ekonomik sorunlarını aşmada başarısız oldu. İkinci Dünya Savaşı ile başlayan ancak esas olarak 1950 sonrasında gündeme gelecek olan planlı kalkınma paradigması sayesinde birçok çevre ülkesi kalkınmada önemli gelişmeler sağladı. Çevre ülkelerde uluslararası Keynesciliğin bir yansıması olarak gündeme gelen planlamaya d...
Yeniden kalkınmacı devlet ve sanayileşme (Sanayi 4.0)
Son yıllarda sanayileşme tartışmalarının yeniden başladığı görülüyor. Şüphesiz bunun birçok nedeni var. Türkiye’nin de içerisinde yer aldığı birçok gelişmekte olan ülke, orta gelir tuzağı ve erken sanayisizleşme ile karşı karşıya. Diğer yandan 2008/2009 krizinin tüm çıplaklığı ile ortaya koyduğu gibi finansal birikim rejimine dayalı politikalar artan krizlere yol açıyor ve ekonomilerde önemli yıkı...