Doğan Kuban

Çin ve biz…

8.5 milyar dünya insanın arasında hâlâ atom bombası yapmayı düşünen kaçıklar var. İnsanların hepsi değişik koşullarda yaşamaz ama kapı komşunuz olabilir. Bu kapı komşuları arasında Türkiye’deki gibi dünya cahili milyarder köylüler de var. Ve bugün milyonların halüsinasyonları yanınıza kapı komşusu olarak bir köylüyü getirebilir. Bütün bu insanların bölüştükleri tek şey hayaldir. Öyleyse milyonlarc...

Salgın, İnsan, Toplum

Bugün vaktinin çoğunu ister evde hapis ister çalışmak zorunda olsun, düşündükleri aynı; önce hastalık ve ölüm, sonra yaşayacak gelir ya da maaş, en sonda da öldükten sonra kalanların ne yapacakları… Fakat bunlardan daha korku verici olan, bu beklenmeyen hastalık ve ölüme çarenin hemen bulunamaması ve günler geçtikçe korkunun artması, dünya çapında salgının yayılması. İzmir’deki deprem, yayılan sal...

Kapitalizm cehaletle örtüşünce

Türkiye’de son dönemlerdeki gelenekçi söylemle, yaşam ve insanların davranışları arasında hiçbir ilişki kalmadı. Bunun nedeni tüketmek için sokağa çağrılan insanların, oyun oynamaya çağrılan küçük çocuklardan hiç farkı kalmamış olmasıdır. Bunun Müslüman olmak ya da olmamakla ilişkisi yok! Sokağın bu çağrısı allı pullu panayırlar gibi süslenmiş alışveriş ortamı, büyük alışveriş merkezleridir. İslam...

Kadının özgürlüğü (Emancipation)

1943’te Yüksek Mühendis Mektebi’ne giren çoğu Anadolu’dan gelen lise mezunlarının öğrendikleri bu Fransızca sözcük, Osmanlı çağında olmayan bir toplumsal özellik olarak çok ilgimizi çekmişti. O yıllarda, Cumhuriyeti anlamaya ve yaşamaya başladığımız dönemde, kadının özgürlüğü, rejimin temel ilkelerinden biri idi. Kadın demek toplum nüfusunun yarısı demekti. Kadının özgürlüğü insanların tümünün özg...

Çağa katılma mücadelesi

Bu yazının konusu, Türkiye’nin geleceğini entelektüel bir yol haritası bağlamında tartışmak. Burada entelektüel, sorgulayan ve yanıt arayan bir okumuş aydın demek! Söyleyeceklerimin ‘Ne olacak bu ülkenin hali?’ türünden bir çaresizlikle ilgisi yok! Bu duruma, sadece Osmanlı geçmişinin kültürel sığlığının neden olduğuna da inanmıyorum. Kuşkusuz İslam toplumlarının cehaleti, hastalığı davet ediyor. ...

Adnan Adıvar ve bilim tarihimiz

Cumhuriyet döneminde Osmanlı bilimini en iyi araştıran ve yayınlayan Abdülhak Adnan Adıvar’dır. Bilim tarihinin Türkiye’deki öncüsüdür. Paris’te başladığı araştırmalardan sonra 1946’da “Tarih Boyunca İlim ve Din” adlı kitabını yayımlayarak, gençliğinde başladığı çalışmayı genel bir bilim tarihi olarak topluma sunmuş, bu alanda, sadece öncülüğünü değil, güvenilir bir bilim insanı ve yazar kimliğini...

Kentlerden başlayarak her şeyi küçültmek zorundayız

Yavrular, bebekler, taze meyvalar, yeni açmış çiçekler, yeni çıkan yapraklar güzeldir. Büyük; ihtişam, ihtiras, hırs sergileyen gösterişli yapısıyla bir güç ifadesidir. Kapitalizmin zorbalık, sömürü ve hırsızlık kapılarını açık tutan pörsümüş bir ekonomik model olduğunu anlatan en aydınlatıcı kitap, büyük ekonomist E. F. Schumacher’in ‘Small is Beautiful’ (Küçük Güzeldir) kitabı idi (1977). Schuma...

Avrupa uygarlığı ve İslam

Avrupa ya da Batı’nın yarattığı ortak uygarlık, sadece Hristiyan dini üzerine değil, Antik kültür ve dinle mücadele eden bir felsefe ve bilim, Antikite’den ilham alan gelişmiş bir sanat vizyonu üzerine kurulmuş; sonunda akıl ile dini inanç arasında, değişik toplumların paylaştığı ortak bir dünya görüşüne dayanan çağdaş politik düzenler ve onları büyük ölçüde birleştiren bir uygar yaşam vizyonu ola...

Sanat ve uygarlık

Yaratıcı, sadece varlığından, düşüncesinden, hayalinden dünya ile kurduğu ruhsal ilişkiden ve kullandığı ifade aracılığı ile o zamana kadar var olmayan bir nesneyi kendi düşünce ve yeteneğinden var eden bir sanatçıdır. Bu bağlamda müzisyen, ressam, heykeltıraş, şair, özgün kuramlar ortaya koyan filozof, yeni araçlar üreten mühendis, kompozitörden farklı bir yaratma süreci tanımlıyorlar. Ressam, he...