Yazarlar
Bir araştırma merkezinin çöp torbalarına doldurulma hikayesi
30 yıldır akademisyen olarak çalışıyorum. İlk seneler yokluklarla geçtikten sonra, 2000’li yıllarda araştırma ortamı canlanmaya başladı. 2002 yılında Tübitak bir atılım yaptı: Verilen projelerin usulleri serbestleştirildi, araştırma projesi bütçeleri yaklaşık yüz bin dolar gibi bir rakama çıkarıldı. O sıralar Türkiye 6. çerçeve programına girdi, milyon dolarlık Avrupa projelerine k...
Digita Tabula Rasa
Mutasyon hata mı, zaruret mi? Karbon temelli (organik) canlı dünyasında mutasyon çeşitliliğe imkan tanıyor. Peki yaşam neden çeşitlilik istiyor? Rastlantı mı? Rastlantı; yani sebep-sonuç ilişkisi fiziksel evrende (neredeyse) anlaşılamayacak kadar karmaşık olan şey! Yoksa belli bir yöne doğru giden merdivenin bir sonraki basamağı mı? Evrim? Hareket, devinim, evrim, değişim olguları sanki bir önkoşu...
Nobel’e götüren yolda iki kadının sıradışı öyküsü
İki farklı kıtadan, iki bilim kadını Fransız Emmanuel Charpentier ve Amerikalı Jennifer Doudna uzun yıllarını verdikleri bir araştırma alanında güçlerini birleştirdiler ve gen düzenleme tekniğinde devrim niteliğinde bir buluş yaptılar. Buluşları onlara 2020 Nobel Kimya Ödülü'nü kazandırdı. İlk kez bir ödülün iki kadın arasında paylaşılması, erkek egemen bilim dünyasında önemli bir eşik. Dolayısı i...
Beyin düşmanı uyku apnesi
Orta yaşlı bireylerdeki uyku apnesinin dikkat ve belleğin de aralarında olduğu birçok bilişsel yetiyi olumsuz etkilediği gösterildi. Sağlıklı uyku, tüm vücut için olduğu gibi beyin sağlığı için de son derece önemlidir. Düşük uyku kalitesi bağışıklık sistemi, glukoz metabolizması, vücut ağırlığı, kalp ve beyin sağlığı, bilişsel yetiler, genel iyilik hali ve toplum sağlıg...
Cumhuriyetimizin 100. yılı hakkında düşünmek
Geçtiğimiz hafta, Cumhuriyetimizin 100. yılını kutladık. Kutlama, bu sefer, çok farklı oldu. Eski kutlamalardan birinci fark, tamamen sivil bir nitelik taşımasıydı: Resmi kutlamaların gitgide daha silik olmasına alışmıştık; ancak yine de bir devletin kuruluşunun yüzüncü yılı, önemli bir nirengi taşı. Bu nedenle, resmi kutlamaların cılızlığı hayretle karşılandı. Öte yandan, belki de ...
Öldürmek, bir uygarlık bileşeni olabilir mi?
Sevgili Okuyucular, bizim, tiyatro açısından Yunan'dan 2400 yıl geride olduğumuzu hiç düşündünüz mü? Gerçi biri çıkıp bizde de Karagöz vardı, diyebilir. Bir Karagöz oyunu teksti ile Euripides’i hiç yan yana okudunuz mu? Uygarlık kişi bağlamında ya da toplum bağlamında eğitim ve öğretim anlamına gelmiyor. Bunlar sadece bileşenler. Eskiden imza atabilenin okuma yazma bildiği düşünülen bir ülkede yaş...
Sanat ne işe yarar?
Felsefenin ontoloji, siyaset, mantık gibi şanlı kolları varken neden estetik ve sanatla ilgilendiğim soruluyor genelde. Sanıyorum çoğu insan sanatla ilgilenmenin zengin hobisinden öte bir şey olmadığını düşünüyor. Öyle ya iyi bir resim ya da heykel ancak ev dekore edebilir. Her ne kadar geleneksel anlamda bir sanatçı olmasam da sanat deneyimini önemseyen, sanat üzerine düşünen bir izleyiciyim. Bur...
Doğanın kayıp yasası
Geçtiğimiz günlerde Carnegie Bilim Enstitüsü, California Teknoloji Enstitüsü ve Cornell Üniversitesi’nden astrobiyologlar, veri bilimciler, mineraloglar, teorik fizikçiler ve Colorado Üniversitesi’nden düşünürlerin de aralarında bulunduğu araştırmacılar Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde “Artan Fonksiyonel Bilgi Yasası” olarak adlandırdıkları bir yasa tanıml...
Çin üniversiteleri araştırmada nasıl bir numara oldu?
Geçtiğimiz haftalarda, Çin Halk Cumhuriyeti'nden bir araştırmacı, üniversitemizi ziyaret etti. Konuşması öncesinde epey sohbet ettik, konuşmasını dinledikten sonra da nasıl ortak araştırma yapabiliriz konuştuk, beni ve öğrencilerimi laboratuvarına davet etti. Araştırma projelerinde çok sayıda tam zamanlı araştırmacı destekleyebilecek fonları varmış ve projelerin kaynağı sanayi deg...