Tanol Türkoğlu
Dijital “Adem’in yaratılışı”
Sundar Pichai yakın zamanda Google’ın üst düzey yöneticiliğinden (CEO), Alphabet’in CEO’luğuna terfi etmişti. Alphabet bir holding. Google da onun bir “iştiraki”. Pichai Financial Times’da yayınlanan makalesinde bir şeyin altını çiziyordu: Yapay Zeka (YZ) alanında düzenleme yapılmalı! Doğru söze ne denir? Ama bunu kim yapacak? Amaç ne olacak? Konu sadece ABD merkezli özel şirketlerin YZ alanındaki...
Wikipedia bitleri
Yaklaşık üç yıl aradan sonra Wikipedia yeniden açıldı. O da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) zorlamasıyla. Süreç incelendiğinde sanki istenen de buymuş gibi geliyor. AİHM’ye gidip böyle bir karar çıkana dek geçecek süre boyunca sitenin kapalı kalmasını sağlamak! Öyleyse amaca ulaşılmış oldu. Bu açıdan irdelendiğinde hukuk sistemini yöneten mekanizmanın kendisinin hukuk olgusu ile ayne’l y...
Büyük bir ve insan
John Barlow 1996’da Davos’ta kapitalist dünyaya şöyle sesleniyordu: “Bir araya geldiğimiz bu alemde (siberuzayı, interneti kastediyor) sizin hiçbir egemenlik hakkınız yok!”. Grateful Dead müzik grubuna şarkı sözleri de yazmış birisi olan Barlow EFF’i (Electronic Frontier Foundation) kurarak ölümüne dek siber hakların savunuculuğu yapmıştı. O arada Davos’taki kapitalistler de boş durmadı. Yirmi sen...
İptal kültürü
Yılın kelimeleri ilan edilmeye başladı. Oxford Üniversitesi Yayınları bu sene “climate emergency” (iklim acil durumu) ifadesini yılın kelimesi seçti. 2016 yılında post-truth’u seçen üniversite geçen sene de toxic (zehirli) sözcüğünü yılın kelimesi olarak belirlemişti. İklimin olumsuz anlamda değişmekte olduğu bariz. Artık ne mevsimler eski mevsim, ne havalar eski hava. İnsanlar, neyin ne olduğunu,...
Kripto madalyon
“Madalyonun öbür yüzü” metaforu dikey değil de yatay değerlendirilse ortaya farklı tablo çıkar mı? Post-truth ifadesiyle vaftiz edilen gerçek-ötesi (doğru-ötesi) olgusu bu iki “yüz” arasında gizli bir geçit işlevi mi görüyor? Madalyon dikey boyutta ele alındığında her iki yüz de erişilebilir konumdadır. Kişi bulunduğu noktayı (bakış açısını) değiştirirse diğer yüzü de görebilir. Böylece daha sağlı...
Google savaşları
Google’sız bir dünya acaba mümkün mü? Kısa cevap evet. Internet Google’dan önce de vardı. Ancak şu iki noktayı unutmamak gerekir: Birincisi arama motorsuz bir internet mevcut dijital kaosu daha da yükseltir. İkincisi Google’dan başka arama motorları da var! Google dijital dünyanın içine doğduğu sıralarda genel kabul görmüş tespit arama motoru savaşlarının çoktan bittiği ve savaşı Yahoo’nun kazandı...
Dijital (şeffaf) iktidar
Futboldan biliriz! En iyi hakem, maç sırasında varlığını hiç hissettirmeyendir. İktidar için de aynı şey söylenebilir. İktidarın varlığını gösterme-hissettirme nedeni, gücünün sonu-sınırı olduğunu da teyit edici bir unsurdur: Bir rakibinin olması! Oysa rakibinin olmadığı bir ortamda iktidar, en azından rafine olmuş iktidar, varlığını belli etmeden hükmünü sürer. Batı toplumunda iktidarın böyle bir...
Dijital saklambaç
Görünen o ki yaşam formunun üst-insan (post-human) seviyesine çıkması için iki olası yol var. Birincisi insan vücudunun giderek dijital parçalarla “hibrit” hale getirilmesi. İkincisi ise yapay zekâ destekli robot-android gibi nesnelerin insan seviyesine (ve onun da ötesine) ulaşması. Evrimsel ya da devrimsel. Ar-Ge faaliyetleri hızla devam ediyor. İki cephede de her gün yeni başarılar elde ediliyo...
Hümanist mi “yaşam”ist mi?
Aslında soru oldukça ilginçti: “Hümanist bir yapay zeka yapılabilir mi?” Bu konuda ilk raconu bilim-kurgunun ünlü ismi Isaac Asimov kesmiş ve üç robot yasasında bu hususun altını çizmişti. İnsanlığın üreteceği robotlar ne insanlığın ne de insanların aleyhine bir şey yapamaz! Örneğin bir insana zarar veremez ya da müdahale etmeyerek bir insanın zarar görmesine göz yumamaz! Peki bu durum robotların ...