TİM (Türkiye İhracatçılar Meclisi) önderliğiyle -özellikle 2018’de kurulan TİM Kadın Konseyi’nin öncülüğüyle- , Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçı Birlikleri (İTHİB) tarafından “ Türk Tekstil Sektörü Sürdürülebilirlik Eylem Planı” açıklandı. Bu açıklamada Avrupa Birliği’nin Yeşil Mutabakat düzenlemeleri ışığında dışsatımcılarımızın yarışmacı kalabilmek için düşük karbonlu bir üretim modeline geçmeleri gereğinin altı çizildi.
Andığımız eylem planı 12 madde içeriyor. Nedense basında bu konudaki haberlerde bu 12 maddeye yer verilmemiş. Basınımız sürdürülebilirliği kavram olarak anmanın ötesine pek geçemiyor nedense! Bu maddelere kısaca bakıp, bir-iki öneride bulunacağız.
- TİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK BİLİM KURULU OLUŞTURULMASI
Bu kurula bağlı olarak sektör kurulları oluşturulacak; yıl sonunda “Sürdürülebilirlik Raporu” yayınlanacak.
- SIFIR ATIK HEDEFİNE ODAKLANMAK
İşletmelerin atık istatistiği oluşturulacak ve bunlar bir platformda birleştirilecek; atık yönetimi iş modeli danışmanlığı sunulacak.
- SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK EKODİZGESİ OLUŞTURMAK
Ekolojik İhracat Akademisi çatısı altında dijital olarak danışmanlık ve eğitim izlenceleri oluşturulacak.
- KURUMSAL KARBON AYAK İZİ (KKAİ) ÖLÇÜLMESİNİ GELİŞTİRMEK
KKAİ’nin bilimsel yöntemlerle ölçülmesi için destek sunulacak.
- DÖNGÜSEL EKONOMİYİ UYGULAMAYA GEÇİRMEK
Malzemelerin tekrar kullanımı, atıkların geriye kazanımı konularında eğitimler verilecek.
- İLERİ ARITMA TEKNOLOJİLERİ (İAT) KULLANIMINI YAYGINLAŞTIRMAK
Mevcut alt yapıyı İAT ile iyileştirerek sanayi tesisleri atık sular değerlendirilecek. Marmara Denizi’nde yaşanan sorunlardan ders çıkarılacak.
- TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİNDE (TZY) SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ESASINI BENİMSEMEK VE UYGULAMAK
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile de işbirliği yapılarak, TZY’de entegre çevre bilgi dizgesi yaygınlaştırılacak; TZY’deki tüm paydaşların düşünce ve çalışmalarının sürdürülebilirlik felsefesine uyumu sağlanacak.
- STANDARDİZASYON
Hem sürdürülebilirlik hem de markalaşma için uluslararası standartlara uygun çalışma desteklenecek ve izlenecek.
- İHRACATTA SERTİFİKASYON
Sertifikasyon konusunda başarılı olan dışsatım uygulamaları yaygınlaştırılacak.
- YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI (YEK) KULLANIMINI YAYGINLAŞTIRMA
YEK Garanti Dizgesi için sertifikasyon süreçleri uluslararası geçerliliği olacak biçimde teşvik edilecek; Döngüsel Ekonomi Eylem Planı ve Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamındaki AB fonlarımızdan dışsatımcılarımızın daha fazla yararlanmasına katkı sağlanacak.
- İŞLETMELERDE KURUMSAL VE TZY SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK BİRİMLERİ (KTZYSB) OLUŞTURMAK
İşletmelerde yetkilendirilmiş KTZYSB oluşturulması teşvik edilecek. Böylece üretim faaliyetlerinin, girişimciliğin, yenilikçiliğin ve kalkınma odaklı politikaların desteklediği ekonomik büyüme sağlanacak.
- DİJİTAL ÜRÜN PASAPORTU OLUŞTURMAK VE İZLENEBİLİRLİĞİ SAĞLAMAK
Bu uygulamanın Blockchain teknolojisiyle yaygınlaştırılması teşvik edilecek. Bunun akçalandırılmasında Eximbank ve diğer yurtiçi, yurtdışı olanaklara ulaşılması sağlanacak.
SONSÖZ : ÖNERİLER
TİM amaçları karıştırmamalı, amaç ekonomik kalkınma odaklı politikanın desteklediği ekonomik büyüme olmamalı. Tersine! Bunun için TİM keşke Sürdürülebilirlik Eylem Planı’nı “17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacı” dizgesine dayandırsaydı! Dünyada bütün uygulamalar artık 17 SKA’ya endekslenmiş iken TİM’in bu hususu atlamış olması şansızlık. Düzeltilmesini öneriyoruz.
YEK güzel, yetmez ama evet! Uyaralım, daha güzeli var : ENVER eşdeyişle enerji verimliliği (ilgili düzenlemelere bakılabilir). Her kuruma gerek bir enerji yöneticisi!
Bu eylem planında “sürdürülebilir moda (sustainable fashion)” kavramı yer almamış. Dünyada bu denli popüler iken hem de! Bunun için İTHİB’in İTKİB (İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri) çatısı altındaki kardeşleriyle birleşip bu eylem planını büyütmeleri gerekir. İTHİB’in yanına niye İHKİB (İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği), İDMİB (İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği), ve İHİB ( İstanbul Halı İhracatçıları Birliği) gelmesin? Haydi iklim değişikliğine karşı omuz omuza! Adanalıların dediği gibi : Can cana, yan yana! Yani tarladan sofraya gibi!
Prof. Dr. Melih Baş