Haber şu: Safiye Gökçen Yüce adlı bir kadın düzinelerce kişiyi 375 milyon TL dolandırıp kayıplara karıştı! Bu sütunla ilgisi? İşin içinde bitcoin olması. Diğer dolandırıcılık hikayelerindeki temel senaryo burada da geçerli. Vatandaş bilgi cahili ama öğrenmek istemiyor; kıt kanaat geçiniyor ama oturduğu yerden büyük paralar kazanmak istiyor. Bu talebi karşılamak üzere pazarlama gücü yüksek fırsatçılara gün doğuyor.
Bu kişi anlaşılan internet üzerinden nasıl bitcoin alıp satılacağını öğrenmiş. İnsanları ikna edip paralarını topluyor. O paralarla bitcoin satın alıyor. Ancak kendi adına. Bitcoin sıçradıkça para kazanıyor. Arada asıl paranın sahiplerine kar payı adı altında biraz ödeme yapıyor – tercihan banka faizinden yüksek vermiştir! Peki kendi kazancı? İki kazanç kapısı var. Birincisi bitcoin gibi sert iniş-çıkış yapan bir pazarda doğru zamanda satıp, yine doğru zamanda almak. İkincisi de zamanı geldiğinde tüm hasılatla birlikte sırra kadem basmak!
İkinci seçenek ne zaman gündeme gelir? Bir kaç senaryo var. Birincisi bilgi cahillerinin getirdiği para belli bir büyüklüğe gelince. İkincisi pek çok kişi aynı anda vermiş olduğu parayı geri isterse. Özellikle de piyasaların dip ya da tavan yaptığı bir anda. Aslında şu sıralar bitcoin için pazarın nispeten tavan yaptığı bir dönemdeyiz.
Çünkü bir kaç hafta önce Çin’den, yine gayri-resmi yollarla, kriptopara teknolojilerinin lehinde haberler geldi. Bitcoin anında on bin doların üstüne fırladı. Bunu duyan bilgi cahilleri belli ki “biraz da biz ölelim” dedi. Ancak artık oyunu sürdürmeye gerek görmeyecek kadar “büyümüş” olan bu pazarlamacı- fırsatçı-dolandırıcı gözünün önünde büyüttüğü bu serveti asıl sahipleriyle paylaşmak istemedi. Demek ki sadece parmağı değil tüm vücudu bal küpünün içine girmiş!
Peki kimde suç? Ortalama bireyden iki adım önde bilgiye sahip olur olmaz bunu kendi gibilerini dolandırmak için kullanan fırsatçılarda mı? Yoksa ona parasını kaptıranlarda mı? Samanlıkta kaybettiği anahtarını, dere kenarı daha aydınlık diye orada arayan Nasreddin Hoca’ya gülenler bu gibi örneklerde paralarını kaptırdıklarında aynı duruma düştüklerini görmüyorlar mı? Nasıl bitcoin alınıp satıldığını öğrenmek bu kadar zor mu?
Bu tür acaiplikleri komik hale getiren bir detay da şu oluyor genelde: Bu fırsatçılara para kaptıranlar, aslında fırsatçılara para kaptırmamak için bu kişilerin tuzağına düşüyor. Parasını hiç tanımadığı birisine vereceğine sağdan soldan aldığı referanslara bel bağlayarak güvenilir bulduğu kişiye veriyor. Yani her durumda illa ki kolay yoldan para kazanacak! Da kimin üzerinden?
Bu kadar rahat, kolay bir iş mi para kazanmak? O zaman bugüne kadar neden zengin olamadın? Cevap belli: Hangi becerilere sahip değilse, tam da o konularda para kazanmak kolay. Ama diğer konularda zor! Oku, eğitim al, bir meslek sahibi ol mesela. Yok o hem çok uzun ve zor hem de fazla para kazandırmıyor. Peki bana yüzbin lira gönder seni bitcoin zengini yapayım? Derhal abi! IBAN numaran nedir? (Not: S.G.Y. kayıplara karıştıktan bir kaç gün sonra Bursa’da yakalandı!)
Tanol Türkoğlu / [email protected]
Bu yazı HBT'nin 190. sayısında yayınlanmıştır.