Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Konseyi 2017’de yapay zeka konusunda ülkenin yol haritasını açıkladı. Yeni Kuşak Yapay Zeka Geliştirme Planı adlı bu yol haritasındaki temel hedef 2030 yılında Çin’i “dünyanın bir numaraları yapay zeka inovasyon merkezi” haline getirmek. Görünen o ki Çin’in kamu kurumları bu stratejiyi hayata geçirmek üzere irili ufaklı pek çok YZ projesine bütçe aktarıyor. Bazı örnekler:
Beijing’de teknopark inşa etmek için 2 milyar dolar ayrılmış. Bu teknopark YZ ile ilgili 400 şirkete evsahipliği yapayacak. Bu şirketlerin yılda 7 milyar dolarlık ciro üretmesi hedefleniyor. Parkta 5G altyapısı ve süperbilgisayar desteği yer alacak. Beijing bu alanda tek değil. Guiyang şehri de YZ şirketlerine yönelik bir teknopark oluşturmak için ise 14 milyar dolarlık bir bütçe ayrılmış.
Odaktaki bir başka sektör ise sağlık. Hubei’deki Wuhan Üniversite hastanesi, IBM’in Watson altyapısını kullanarak kanser hastalarına uygulanacak tedavi için büyük veri, yapay zeka teknolojilerini kullanmaya başladı. Amaç kişiye özel tedavi yöntemleri geliştirmek. YZ imkanlarını sağlık sisteminde kullanmada Wuhan tek örnek değil. Yinchuan, Lanzhou, Ningbo gibi farklı eyaletlerdeki pek çok hastane de YZ teknolojilerini gündelik kullanımlarına dahil etme sürecinde.
YZ kullanma konusunda pek çok şehir yönetiminin hevesli oldukları bir diğer alan ise yüz tanıma sistemleri. Bu sayede güvenlik güçlerinin kaçak ya da suçluları tespit etmesinin kolaylaştığı vurgulanmakta.
Xioang’an şehrinde hem otonom araçlar geliştirmek hem de trafik sıkışıklığını önlemek için özel bir proje başlatıldı. Amaç kenti YZ Şehri yapmak. Devletin YZ stratejisine ilginç bir destek de Shenzen şehrinden. Belediye YZ konusunda doktora yapacak öğrencilere ücretsiz ev tahsis ediyor.
Bir başka atılım teknoloji ile ilgili üniversitelerde yapılmakta. Changchun’daki Jilin Üniversitesi YZ’ye odaklı yeni bir bölüm oluşturmuş. Bir yanda teorik YZ alanlarında çalışma yapmak diğer yanda ise endüstri ile ortak projeler üretmek için. Jilin bu konuda tek değil. Tsinghua, Pekin, Nanjing, Dalian gibi üniversiteler de bünyelerinde YZ’ye önem verenlerin başında geliyor.
2014’de yapay zeka ile ilgili makale yayınlayan üniversiteler içinde Tsinghua Üniversitesi, ABD’deki Carnegie Mellon’dan sonra ikinci sıradaydı ve onbeşlik listede ikinci bir Çin üniversitesi yoktu. 2018’e gelindiğinde Tsinguha yerini korumakla kalmadı, listeye üç Çin üniversitesi daha girdi: Pekin (5), Çin Bilimler Akademisi (12), Nanjing Üniversitesi (14).
Ancak Çin’in yapay zeka alanında bir dezavantajı da tespit edilmiş durumda. 2030 vizyonu ağırlıklı olarak kamusal alanda YZ projelerini hayata geçirmek olduğundan, yetişmiş elemanların ülke içinde kalmasını sağlamak konusunda Çin’in karnesi zayıf. Yapılan bir araştırmaya göre bugün dünya üzerindeki ileri düzeydeki her dört YZ biliminsanının biri Çinli. Ancak her dört Çinli uzmandan üçü Çin’de değil de ABD’de çalışmakta.
O esnada Türkiye mi? Çekirdekten yetişme dijital uzmanlarımız(!) İBB Başkanı İmamoğlu’nun alışveriş fotoğrafları üzerinde ileri düzey YZ uygulamaları ile oynuyor ve alışveriş torbasına birkaç şişe rakı ilave etmeye çalışıyorlardı.
Tanol Türkoğlu / [email protected]
Bu yazı HBT'nin 178. sayısında yayınlanmıştır.