Dijital ofsayt

Tanol Türkoğlu
Dijital ofsayt

2018 Mart ayında ABD’de bin kişi ile bir anket yapılıyor. Soru şu: Havadan bir on bin dolarınız olsa, parayı aşağıdaki seçeneklerden hangilerine yatırırdınız? Seçenekler şunlar: Borç ödeme, gayrimenkül, vadeli hesap, emeklilik fonu, borsa, çocukların eğitimi, küçük işletme, kripto-para, (kendi için) eğitim.

Ankete katılanlar da yaşlarına göre gruplandırılmış. Böylece Bebek-Patlaması (1945-1963 doğumlular), X Kuşağı (1964-1983) ve Y Kuşağı’nın (1984-2000) seçimlerinin nerede çakışıyor, nerede ayrılıyor oldukları analiz edilmiş. Buna göre Amerika’da herkesin borç içinde yaşadığı ortaya çıkıyor. BP kuşağı paranın üçte birini, X kuşağı dörtte birini, Y kuşağı da beşte birinden biraz fazlasını borç ödemeye yatırıyor. İkinci en popüler seçenekte tercihler değişmeye başlıyor. Y kuşağı parasının %15’ini, X kuşağı %14,6’sını gayrimenkule yatırırken, BP kuşağı %17’sini vadeli hesaba koyuyor.

Anket sonuçları listelendiğinde yaş grubuna paralellik arz eden seçimler de göze çarpıyor. Örneğin BP kuşağı kendi eğitimi için yüzde birin altında para ayırırken, Y kuşağında bu oran neredeyse %10. Keza çocukların eğitimi söz konusu olduğunda en duyarlı grup X kuşağı. %11’in üstünde para ayırıyorlar. Emeklilik fonunu en çok düşünen ise bekleneceği üzere en yaşlı kuşak. BP kuşağı bu alanda %11,5’luk fon ayırıyor.


Kripto paralara en çok değer veren Y kuşağı. %9’luk bir kısmını buraya yatırmaktan çekinmiyor. En favori paralar da bitcoin ile etherium. Bu oran X kuşağı için %4, BP için %3 civarında. Küçük işletme konusunda üç kuşak da ortak bir bakışta. Birbirine yakın oranlarda yatırımlarını bu alana yapmayı tercih ediyorlar. BP %5.6, X %6.7 ve Y kuşağı %6.3. Şaşırtıcı bir sonuç. Normalde Y kuşağının buraya daha çok, BP’nin ise daha az yatırması beklenebilirdi. Üç kuşağın bir ortak özelliği daha var. Yüzde sekizlik bir kısmı bu alanların dışında ama nereye yatıracağını bilmiyorlar. Bu tablo özellikle Y kuşağını analiz etmek açısından önemli enformasyon içermekte. Y kuşağınının tercihlerinin seleflerine bu denli yakın olması, bu kuşaktaki bireylerin giderek dönüşmekte olduğunu gösteriyor. Yüzyıllardır hükmünü süren sanayi toplumunun, kapitalizmin, modernitenin tipik birer post-bireyi olmaya doğru.

Dijital devrim, tanım gereği, aslında sanayi toplumunun normlarına aykırı özellikler içermektedir. Bunun temel dinamosu ise tek ideali (para kazanmak yerine) kendini gerçekleştirmek olan dijital kuşaklardır. İşte o kuşakların ilki olan Y kuşağı ve işte tercihleri. Borç ödemek mi? Sen ne zaman bu kadar borç yaptın? Gayrimenkul mü? Sen zaman bu kadar muhafazakarlaştın? Görülüyor ki yaşları ilerledikçe dijital kuşaklar da ebeveynlerine, X kuşağına, BP kuşağına benzemeye başlamakta. Yoksa bir kez daha “Elveda Başkaldırı!” mı? Bir kez daha “Bu da mı gol değil, hakim bey?” mi?

Tanol Türkoğlu / [email protected]

Bu yazı HBT'nin 108. sayısında yayınlanmıştır.

Tanol Türkoglu