Türkiye’nin gündemine ‘üreterek kalkınmak’ bir türlü giremiyor ama çıkış yolu tam da burada. Dünyada teknoloji, rekabetin belirleyici unsuru haline geldi. Yapay zeka, bulut bilişim ve veri ekonomisi hızla büyüyor. Peki, Türkiye bu dönüşümde nerede duruyor?
Konuya dikkat çekmek için TÜBİSAD (Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği) bir manifesto yayınlayarak seferberlik çağrısı yaptı: Teknoloji ekosistemini büyütmek için herkes elini taşın altına sokmalı. Çünkü bu Türkiye’nin geleceği.
Peki bilişim sektörünün durumu nedir? TÜBİSAD yayınladığı manifestosunda neleri öneriyor? Derneğin Başkanı Mehmet Ali Tombalak ile sohbet ettik. TÜBİSAD başkanı “Son beş yılda sektörümüz yılda ortalama sadece %5 büyümüş, 30 milyar dolarlık bir değer sadece. Oysa bizimle kıyaslanabilecek ülkelerden en yakın rakibimiz bile iki katımız kadar büyüme gösteriyor. Örneğin, turizm sektörü 60 milyar dolar büyüklüğe ulaştı, yani bizim iki katımız. Ülke olarak "teknoloji gelecek demek" diyoruz ama geldiğimiz nokta bu. Beka sorunumuz var diyorsak teknoloji de beka sorunu” diyor.
Müfit Akyos da, ’NANO-BIO-INFO-COGNO’ başlıklı yazısında çeşitli disiplinlerin bilgi ve teknolojilerinin toplumun yararına bir araya getirilmesinin önemine dikkat çekerek ”21. yüzyılda yaşamakta olduğumuz sorunlar karşısında çözümler üretebilmekte benimsenmesi gereken temel bir yaklaşım olabilir” uyarısını yapıyor.
Tanol Türkoğlu ise teknoloji konusuna farklı açıda yaklaşıyor: Bugün adına DeepFake denilen ve yapay zeka desteği ile herhangi bir görsel malzeme (fotoğraf ya da video) üretilen devirde neyin var-doğru-gerçek olup neyin olmadığını tespit etmek giderek zorlaşıyor. On sene sonra olasılıkla insanlık artık bu ayrımı yapma zahmetine katlanmayı bir kenara bırakacak. Kendisine neyin orijinal, doğru ya da var olduğu söylenirse onu kabullenecek.
Doğumda yaşam beklentisi azalıyor
Avrupa’da yaşam beklentisinde artış eğilimi hızla azalırken, Norveç ve İsveç gibi güçlü halk sağlığı politikaları yürüten ülkelerde yaşam beklentisinin artmaya devam etmesi, sağlıklı yaşam politikalarının önemini vurguluyor. Özlem Kayım Yıldız’ın yazısı.
Trump 2.0 dönemi: İlk 30 günde bilime büyük darbe: ABD Başkanı Donald Trump koltuğuna ikinci kez oturur oturmaz ilk işi bilimsel çalışmalara sağlanan destekleri büyük oranda budamak oldu. Aynı zamanda uluslararası kurumlara sağlanan desteklerde de büyük kesintiye gidildi. Şimdi dünyadaki bilim insanlarının tümü, küresel bilime yönelik bu saldırılara karşı nasıl bir strateji benimsemeleri gerektiğini tartışıyorlar. Reyhan Oksay hazırladı.
Bilimin izinde
Genç fizikçimiz Furkan Öztürk’ün, ’Cambridge’de bilimin izinde’ başlıklı yazısının 3.sünü yayınlıyoruz: Newton’un orijinal eşyaları, not defteri ve kullandığı kitaplar, Principia’nın üzerinde Newton’un kendi elinden notları... Dahi matematikçi Ramanujan’ın defterleri, Marx’ın Komünist Manifestosu’nun ilk baskısının bir kopyası ve Wittgenstein’ın notları…
HPV virüsü: Sessiz katil
HPV aşısının etkili olması için, HPV'ye maruz kalmadan önce başlaması gerekiyor. Aşı için ideal uygulama yaşı 11-12 yaş, ancak en etkili dönem 9-26 yaş arası ve 7 yıl boyunca etkisini devam ediyor. İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı’ndan Doç. Dr. Sema Ketenci kaleme aldı.
DNA: Geleceğin Veri Depolama Çözümü... DNA, doğadaki en yoğun bilgi depolama aracı olarak, bu ihtiyaca devrimsel bir çözüm sunabilir. Hem bilimsel hem de teknolojik açılardan değerlendirildiğinde, DNA veri depolama, geleneksel yöntemlere kıyasla üstün avantajlara sahiptir.
Suyun rengi niye farklı yerlerde değişir? Meraklı Çocuk’ta. Mercan Bursalı hazırladı.
Yoğurtta yeni keşifler
Sağlıklı beslenme deyince ilk akla gelenlerden biri de yoğurt. Yoğurtlardaki probiyotikler kansere yakalanma olasılığını azaltıyor. Bilim ve Beslenme’de.
Batı ve Biz, ya da Aynı Hamam Aynı Tas mı? Doğan Kuban bu eski yazısında ”Türkiye’de düşüncesinin zaman boyutu olmayan, amip gibi anı yaşayan adamlar çok. Gerçi bunun tersi de var. Kimileri hiç bilmediği hatta anlamadıkları bir tarihi ilişkiye referans verip onda, bir bataklıktaki gibi, boğuluyorlar” diyor.
Yeni diziye başladık: Uyku bilimi. İlk haftanın konusu: Nitelikli uyku yalnız yatak odası ile sınırlı değil… Grafik Bilgi’de 2024’de uzay ekonomisi var.
Vücudunuzda birden fazla kişiye ait hücreler var, Bilgi Küpü’nde. Bel ağrılarına karşı kullanılan iğneler ne kadar etkili? Yapay tatlandırcılar damarlara da zarar veriyor mu? Firavun Tutmosis’in mezarı. Araştırma Gündemi’nde. Nilgün Özbaşaran Dede hazırladı. Hayvanlar dünyasında: Köpeğiniz sandığınız kadar evcil olmayabilir.
Kültür Üniversitesi’nden Defne Türker Demir, bürokrasiyle yaşadığı kişisel bazı notmlarını paylaşıyor: ”Demem o ki, telefonunuza gelen mesajlara ve e-devlet bilgilerinize olabildiğince yakın olun. Hatta paranoyak olun, sık sık, durup durup yeniden bakın.”
Evet daha bir sürü ilginizi çekecek olay… bilmece bulmaca sayfası…Tekno vitrin… Bant çizerlerimiz Ergun Akleman ve Tayfun Akgül… Haftanın fotoğrafı.
Youtube kanalımızda yeni söyleşiler
Aynı zamanda dergimiz yazarı da olan Prof. Dr. Cem Say ile, ortalığı karıştıran DeepSeek sohbet robotu üzerine konuştuk. Çin'de geliştirilen DeepSeek neleri değiştirecek? Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Cem Say, yapay zekada bundan sonra neleri beklememiz gerektiğini Orhan Bursalı'ya anlattı.
Ve yazarımız Tanol Türkoğlu ile ilginç bir röportajı bulacaksınız: Sen böyle olduğun için dünya böyle ... Yoksa dünya böyle olduğun için sen böyle değilsin! Kanalımızda söyleşileri yaymayı ve abone olmayı unutmayın lütfen. Bilimi her alanda yayalım.
***
Her hafta keyifle okuyabileceğinizi ve bilgileneceğinizi düşündüğümüz bir dergi hazırlıyoruz. 16 sayfadan öte, 8 sayfayı da kare kodlu olarak. Desteğiniz HBT’nin her boyutuyla yaşayabilmesi için çok önemli. Dijital HBT’ye abone olup desteğinizi sürdürün lütfen.
Sevgiyle kalın, bizde ve bilimde kalın…
Özlem Yüzak
