2020 Nobel bilim ödülleri açıklandı bu hafta. Ve sürpriz şekilde 3 bilim kadını ödüle layık görüldü. Gen biçimlendirme teknolojisindeki çalışmaları ile ABD’li biyokimyacı Jennifer Doudna ile Fransız mikrobiyolog Emmanuelle Charpentier Nobel kimya Ödülünü alırken, evrenin en büyük gizemlerinden biri olan karadelik üzerine yaptığı çalışmalar ile ABD’li Andrea Ghez diğer 2 erkek meslektaşı (Roger Penrose ve Reinhard Genzel) ile Nobel Fizik Ödülü’nü kazandı.
Nobel bilim ödülleri erkek egemen bir alan. Bugüne kadar 622 bilim insanı ödül kazandı ve aralarından sadece 22’si kadındı. Bu yılın özelliği, kimyada ilk kez 2 kadının birlikte ödül kazanmış olması. Ghez, ise Nobel tarihinde fizik ödülü kazanan dördüncü bilim kadını oldu. Biz de hem 2020 Nobel ödüllerini hem de bilim kadınlarının başarısını kapağa taşıdık.
2020 Nobel Tıp Ödülü, insanlık için büyük bir tehdit oluşturan Hepatit C virüsünü keşfederek, teşhis ve tedavi yolunu açan Harvey J. Alter, Michael Houghton ve Charles M. Rice isimli üç bilim insanına verildi. Hepatit C virüsünün keşfi , virüslerle mücadelede çok önemli bir dönüm noktası. Yaklaşık 50 yıl süren bu mücadelenin kazanılması koronavirüse karşı sürdürülmekte olan çalışmalara ışık tutuyor, umutları canlı tutuyor. Reyhan Oksay hazırladı.
Korona cildimizde 9 saat canlı kalıyor
Korona sürüyor.. Dolayısı ile yeni gelişmeler de . Bu hafta neler var peki? Koronavirüsün ciltte 9 saat sağ kalabilmesi; yeniden enfekte olma riskinin bağışıklık tepkisi ile ilgili olduğu, tek bir çocuğun tüm aileye virüsü bulaştırabildiği, Scientific American’ın liderlik konusunda ABD’yi uyarması…
Ali Akurgal maske üretim ve ticareti konusundaki beyin fırtınasını bu hafta da sürdürdü. Tabii okurlara fikirleri ile katkıda bulunma çağrısını yineleyerek..
Covid-19 pandemisinde son birkaç haftaya kadar hep aşılar konuşuldu. Ancak son 1-2 haftadır önemli bir tedavi seçeneği olarak ortaya çıkan “monoclonal antikor” tedavileri aşıların bile önü ne geçti. Bu ilgi, monoklonal antikorlar ve antikor kokteyllerinin ABD Başkanı Trump’a kullanılmasından sonra daha da arttı. Mustafa Çetiner bu konuyu ele aldı bu sayıda.
Alkol tüketimi COVID-19’a karşı savunmamazı düşürüyor. Peki alkolun ne kadarı fazla? Bilim ve Beslenme sayfamızda.
Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Petek Eylül Taneri COVID-19 ve anemi ilişkisini yazdı. Kültür Üniversitesi’nden Ufuk Dikme ise Türkiye’de aşı çalışmalarında son gelişmeleri kaleme aldı.
2 bin yıllık sağlam beyin hücreleri bulundu
İtalya’da Napoli şehrinin doğusunda Vezüv Yanardağı patlaması esnasında öldüğü anlaşılan 2 bin yıllık 25 yaşındaki bir erkeğin kafatasında sağlam beyin hücrelerini keşfedildi.
Sanat ne işe yarar? Hele bu soruyu ortaya atan bir felsefeci ise yanıtını okumadan önce durup biraz kendi açınızdan düşünün deriz. Dilara Çolak ‘hepimizin sanatçı olma potansiyeli taşıdığını düşünüyorum çünkü bu insan olmanın özü ne dair yaratıcı bir güç” diyerek bizi düşünsel keyifli bir yolculuğa çıkartıyor.
Tanol Türkoğlu internette sürekli dolaşımda olan, sosyal medyada tekrarlanan yalanların nasıl bir süre sonra gerçeğe dönüştüğünü anlatıyor ‘Nükleer Parfüm’ başlıklı yazısında.
Doğan Kuban hoca ‘Uygar’ı tanımlayan nedir?’ diye soruyor ve ekliyor: Bütün dinler pek çok günah arasında üç tanesini büyük günah sayarlar: Öldürmek, hırsızlık, ve yalan söylemek.
Oliver Sacks’ın sıra dışı yaşamı
O sadece dünyaca şöhrete sahip bir nörobilimci-yazar değil, aynı zamanda hareket halinde bir adamdı; usta bir motosiklet sürücüsü, günde iki kilometre yüzen ve egzotik topraklara seyahat etmeyi seven biriydi: Aklın gizemlerini, halkın diliyle anlattığı kitaplarıyla tanınmıştı. Ancak yalnızlaştırılan bir bilim insanıydı: Oliver Sacks’ın sıra dışı öyküsünü okuyacaksınız Bilim Tarihi sayfalarımızda. Batuhan Sarıcan’ın kaleminden…
Psikolog Stuart Ritchie, New Scientist dergisinin kendisi ile yaptığı söyleşide bilimde son yıllarda tanık olduğu çürümüşlüğü anlatıyor. Ritchie’ye göre bilimsel çalışmalar önyargılar, dikkatsizlik ve sahtecilik gibi kolaycılığa kaçan yaklaşımlar yüzünden güvenilirliğini yitiriyor. Reyhan Oksay özetledi.
Pestisitlerin havaya da yayılıyor olması; iklim değişikliğinin okyanuslardaki tabakalanmayı tetiklemesi, neandertal genlerin CDVID-19 hastalığını ağırlaştırması, Mars’ta bulunan tuzlu su gölü…Nilgün Özbaşaran Dede’nin hazırladığı Araştırma Gündemi’nde…
Oksijen olmadan dünyadaki yaşam nasıldı? Arsenik, bildiğimiz anlamda zehir ve yaşamın sonu demek. Ancak oksijenden önce yaşamı desteklemiş olma ihtimali de var. Zehirli arsenik, milyarlarca yıl önce, yani oksijenin kullanıma hazır hale gelmesinden çok önce gezegenimize “soluk” getiren bir bileşik olabilir. Sayfalarımızda…
Beldeki yağlanmaya dikkat. Bel çevresindeki her 10 santimetrelik artış erken ölüm olasılığını yüzde 11 artırıyor. Rita Urgan derledi.
Tazmanya canavarları 3.000 yıl aradan sonra tekrar Avustralya ormanlarında görüldü. Moğolistan’daki Gobi Çölü’nde dişsiz bir dinozor türü keşfedildi. Hayvanlar Dünyası sayfamızda. Murat Altaş hazırladı.
Önümüzdeki hafta yeni konularla ,ilginç bilimsel gelişmelerle yine yanınızdayız. İnsanlığı geleceğe bilim taşır. Okumayı ve okutmayı unutmayın…
