Ay yarışları, asteroidin rotasını değiştiren DART, harikalar yaratan James Webb teleskobu, milyonlarca proteinin yapısını tahmin eden yapay zeka, atalarımızın ne zaman 2 ayak üzerinde yürümeye başladığına ilişkin yeni kanıtlar, Alzheimer’in nedenlerini açıklayabilen yeni gelişmeler, RNA aşılarındaki büyük atak, insana nakledilebilen domuz organları ve diğerleri...
2022’yi acısıyla tatlısıyla geride bırakıyoruz. HBT olarak her yıl sonunda olduğu gibi bu yıl da yılın en önemli bilim ve teknoloji gelişmelerinden bir seçki yaptık. Geriye dönüp bir yıla baktığımızda bilim dünyasının, büyük gelişmeleri beraberinde getirerek pandeminin ardından toparlanma sürecini hızlı atlattığını görüyoruz. Reyhan Oksay ve Batuhan Sarıcan hazırladılar.
Doğan Kuban hocanın yıl sona ererken ‘Yaşam üzerine fantezi’ başlıklı eski bir yazısını paylaşmak istedik. Hoca, Frederico Fellini’nin (8.5) filmini uzun yıllar sonra tekrar seyrettiğini yazmış: “Fellini’nin filminde seyirci tanımlayamadığı hisler arasında dünyanın geçiciliğini ve ölümü hissediyor. Filmin sonunda çelik konstrüksiyonların sökülmeğe başlanması geleceğin yıkılması ya da çağdaş dünyanın sonu olarak da yorumlanabilecek bir duygusal ortam yaratıyor..” diyor. Ne dersiniz?
Pelin Dilara Çolak bir süre ara vereceğini açıkladığı yazılarına olağanüstü bir final yazmış: İnsanın kendini tanıma yolculuğu. Yazının başlığı ‘Descartes’ın fısıltısı: Bir yolculuk projesi’. Tanol Türkoğlu Musk Günlükleri başlıklı yazısında ‘Musk’ın Twitter’daki CEO’luk görevini bırakacağını açıklaması üzerine soruyor: Yerine “hangi aptal” geçecek?’.
Megalopolis Çağı: Dünya şehirleri birleşiyor
Nüfus artıyor ve bazı şehirler, diğerlerini yutarak büyümeye devam ediyor. Megalopolis kavramı ve küresel örnekleri üzerinden şehirleşme meselesine bir bakış atıyoruz.
Grafen, paladyum, lityum ve diğerleri. Yenilikçi malzemeler artık yaşamsal, Grafik Bilgi’de...
Ağrı dizimizde bu hafta ağrıların giderilmesine yardımcı olacak çözümleri okuyacaksınız.
İnsülin hormonu 1920’de keşfedildi. Ekip, patenti Toronto Üniversitesine 1$’lık bir ücret karşılığı sattı. Ekip üyelerinden Sir Frederick Banting, satıştan sonra: ‘İnsülin bana ait değil, dünyaya ait’ demişti. Ancak olmadı. İnsülin bugün hem diyabet hastaları hem devletler için büyük bir yük. Dr. Derin Allard’ın İnsülin Savaşları başlıklı yazısı önemli.
Güçlü kemikler için nasıl beslenmeli?
Dünya genelinde, 50 yaş üzerindeki her üç kadından biri ve her beş erkekten birinde kemik erimesiyle (osteoporoz) bağlantılı kırıklar görülüyor. Peki, iskeletimizi nasıl güçlendirebiliriz; diyet ve gıda takviyeleri kemik sağlımızda gerçekten bir fark yaratıyor mu? Bilim ve Beslenme sayfamızda. Murat Altaş hazırladı.
Beyin sağlığını korumanın 3 temel yolu var. Beynin gelişimi bireyin yaşam biçimiyle yakından bağlantılı. Fiziksel egzersiz, sosyal ilişkiler ve tutku, yaşlanma sürecinde beynin temel yapılarının gelişmesine ve korunmasına, kısaca bireyin sağlıklı yaşlanmasına ciddi katkıda bulunuyor.
Çocuklar yalana daha 2 yaşına girmeden başlıyor
Yalan söylemek çocuklarda toplumsal becerilerle birlikte gelişir. Yalan söylemek sorunlu bir davranış olarak kabul edilse de, çocuklarda yalan söylemek aynı zamanda beynin sağlıklı bir biçimde geliştiğinin bir göstergesidir ve bilişsel bir kilometre taşıdır. Sayfalarımızda. Ebeveyn olarak çocuğumuza nasıl bir tutumla yaklaşıyoruz? Kaç farklı ebeveyn tutumu var? İstanbul Kültür Üniversitesi’nden Cennet Kara Özçalık yazdı.
Kediler niye yalanır? Bir şeyi yalayan bir kedi, o şeye karşı hissettiği güzel duyguları mı göstermeye çalışıyordur, yoksa o şeyin tadına mı bakıyordur? Meraklı’nın Köşesi’nde. Kitaplar nasıl yapılır? konusu da Meraklı Çocuk’ta. Mercan Bursalı hazırladı.
Son yıllarda biyoloji, psikoloji ve sosyoloji başta olmak üzere bir çok bilim alanında sıklıkla geçer dayanıklılık ya da İngilizce adıyla ‘resilience’ kavramı. Araştırmalar buna yoğunlaşır. Psikolojik ve psikiyatrik sorunların da çözümüne fayda sağlayacak bu araştırmalar temelde dayanıklılık nedir, stresli yaşam olayları ile nasıl etkileşir ve insan nasıl dayanıklı olur gibi soruları ele alır. Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Sibel Çakır psikolojik dayanıklılık üzerine yazdı.
Yaşayan en eski hayvan türü hangisi?
Okyanusların sıcaklığından atmosferdeki oksijen miktarına kadar her şey sürekli bir değişim halinde olduğu Dünya zorlu bir yerdir ve her canlı uyum sağlayıp hayatta kalmak için koşar, yüzer, uçar ya da ölür. Peki bu sürekli değişen gezegenimizde en uzun süre hayatta kalan hayvan hangisi? Hayvanlar Dünyası’nda.
Bağırsak bakterilerinin hareket etme isteği üzerinde de etkili olduğunu biliyor muydunuz? İlk dinozorlar nasıl besleniyordu? Mayaların zehirli mirası günümüz insanları için bile tehlike oluşturuyor. Dişi yılanlarda da klitoris var. Selülit demans ve inmeden koruyor. Nilgün Özbaşaran Dede’nin hazırladığı Araştırma Gündemi’nde… Kitap köşemizde, başarılı bilim insanımız Prof. Yusuf Altındaş’ın epey olağandışı hayat öyküsü var.
Yılın son sayısı ile 2022’ye veda ediyoruz. 2023 yeni bir başlangıç, çok daha güzel bir HBT ve bilim yayıncılığında yeni adımların yılı olacak. Sizlerin desteğiyle başaracağız!
2023 hepimize sağlık, umut, güzellik getirsin. Bilim insanlığa hizmet etsin. Ülkemizin yolu özgürlüklere, demokrasiye açılsın… Güzel günler göreceğiz…
TV.herkesebilimteknoloji stüdyosu hazır
Katkılarınızla gerekli ekipmanların sağlanması ile youtube kanalımızdan bilim yayıncılığı yapacağımız stüdyo hazırlandı. Yayın akışı üzerinde çalışıyoruz.. Bu haftaki durum raporumuzu görüntülü sunuyoruz. Umarız ocak ayında başlarız… Yayın içeriği için düşüncelerinizi bizimle paylaşın lütfen. Mali desteğe ihtiyacımız yayına başlayınca da olacak. İlgilerinizi lütfen [email protected] adresine bildiriniz, desteklerinizi TR97 0006 7010 0000 0046 9424 72 HBT Yayıncılık Tic. Ltd. Şrk’i hesap nosuna yatırabilirsiniz..
