Dünyada 45 milyon civarında Alzheimer hastası olduğu düşünülüyor. Hastalar çaresiz. Hasta yakınları ise derin üzüntü ve endişe içinde. Buna karşın Alzheimer’da kesin tedavi halen bulunamadı. Bugüne kadar sadece üç ilaç (molekül) onay alabildi: Donepezil, galantamin ve rivastigmin. Ancak bu ilaçların etkileri de sınırlı.
Son dönemde ise önemli bir gelişme yaşandı: Aducanumab isimli bir moleküle “Alzheimer tedavisi olarak” kısmi ve şartlı bir onay veren ABD Gıda ve İlaç Dairesi’nin (FDA) kararları bilim dünyasında tartışılıyor. İlaç üzerine merak ettiklerimizi, Batuhan Sarıcan İstanbul Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Başar Bilgiç’e sordu. Dr. Bilgiç Alzheimer hakkında bilmemiz gerekenleri, tıbbın aciz kaldığı noktaları, neleri bildiklerimizi /bilmediklerimizi de anlattı.
Göbeklitepe’deki atalarımız neyle besleniyordu?
11.600 yıl öncesine dayanan bir geçmişi olduğu varsayılan Göbeklitepe konusunda, tartışmalı bile olsa, dünyanın en eski inanç merkezi, başka bir deyişle tapınağı olduğu konusunda bilim dünyasında bir kabul var. Çanak-Çömleksiz Neolitik Çağ’da yapılmaya başlandığı düşünülen bu kült merkezi, insanlık tarihi hakkında bildiklerimizi ve dinler tarihini yeniden tartıştırıyor.
Yeni bulgulara göre avcı toplayıcı atalarımız, bilinenin aksine yalnızca et tüketmiyordu, yabani hububat tanelerini öğüterek ekmek ve bira da yapıyorlardı.
Bu keşif tarım öncesi toplulukların, av hayvanlarının etleri dışında karbonhidrat bazlı yiyeceklerle de beslendiklerini gösteriyor. Reyhan Oksay hazırladı.
Yürümenin felsefesi
Aydınlanma dönemi filozofu İmmanuel Kant her gün aynı saatte aynı rotada yürürdü. Hatta bu yürüyüşler öylesine düzenliydi ki, kasaba sakinlerinin saatlerini Kant’ın yürüyüş zamanına göre ayarladığı bile söylenir... Peki yürümenin felsefesi nedir? Pelin Dilara Çolak’ın kaleminden...
Doğan Kuban hoca da ‘Felsefe Okuyan Aydınımız Daha Fazla Olsaydı!’ başlıklı yazısında ‘Dünyanın ruhundan, mutlak gerçekten, dünya tarihinin değişmez sırlarından söz ettikleri zaman deli ile akıllıyı ayırmak zordur. Akıl da inanç gibi insanların başını derde sokar. Doğru Yolu bilen olmasa bile, pek çok düşünür Orta Yol’un, yani hoşgörü içeren, alçak gönüllülüğün, insanları daha mutlu yaşatacağına inanır...’ diyor. Kaçırmayın!
Kütahya-Eskişehir Muharebeleri, 10 Temmuz 1921 ile 24 Temmuz 1921 tarihleri arasında Yunanistan ile Ankara Hükümeti ordusu arasında gerçekleşmişti. Mustafa Kemal ile kurtuluş yolundaki yürüyüşte bu muhaberede önemli bir hamle idi. Bakın neler yaşandı? Ahmet Yavuz yazdı.
Müfit Akyos yeni kurulacak olan TÜBİTAK Fen Lisesi’nden yola çıkarak bir dönemin parmakla gösterilen son derece başarılı konumlarda insanlar yetiştiren Ankara Fen Lisesi’ne neden ve nasıl sahip çıkılmadığını gündeme getirdi.
İnsan, giderek kendi icat ettiği dijital dünyanın defolu malı konumuna düşüyor! Ülkeler, nesneleri akıllı hale getirmenin, insanın bilişsel kapasitesini artırmaktan daha ucuz ve kolay olduğunu öngörmüş durumda... Tanol Türkoğlu yazdı..
Yeni görüşler üretmenin, görüşler arasında yeni bağlantılar kurmanın ve yeni buluşlar yapmanın da önemli bir unsuru olan bilişsel esneklik, sorun çözmek gibi akademik ve mesleksel becerileri de destekleyen bir unsur. IQ’dan daha önemli. Ve iyi haber; insanın bilişsel esnekliğini geliştirmesi mümkün.
BioNTech/Pfizer deltaya özel aşı üretecek: Sağlık yetkilileri şimdi lambda varyantının peşinde... CoronaVac aşısının Türkiye’de yapılan faz 3 çalışmaları The Lancet’te yayımlandı... Evcil kedi ve köpekler, sahiplerinden COVID-19 kapıyor... Tokyo Olimpiyatları seyircisiz...Koronovirüs ile ilgili son gelişmeleri Reyhan Oksay derledi.
Mustafa Çetiner aşı karşıtlığı hakkındaki yazısını bu hafta da sürdürdü.
Bir dönem Avusturya İmparatorluğu’nun Eğitim ve Kültür Bakanı olarak görev yapan Kont Leo von Thun und Hohenstein, tarihte hem samimî bir dindar hem de iyi bir insan, dürüst bir politikacı ve birinci sınıf bir entelektüel olmanın mümkün olduğunu gösteren en güzel örneklerden biri. İnsanı ‘bakan dediğin böyle olmalı’ diye düşündüren bir adamdı. Tüm dünyadaki jeologlar kendisini bugün bile hayırla yâd etmekte...’ diyor Prof. Dr. Celal Şengör... Bilim Tarihi sayfamızda.
Araştırma Gündemi yine dopdolu... İnsanlık olağanüstü miktarda plastik kullanıyor. Ve giderek büyük tehdit haline geliyor.. Ne yapılabilir? Şişmanlıktan koruyan gen bulundu... Sosyal varlıklarız ve sadece tanıdıklarla değil yabancılarla iletişim kurmak da bizi mutlu ediyor.... 25 yıl önce ilk koyun klonlanmıştı: Dolly. Peki günümüzde klonlama ne durumda? 230 yıllık böcek bulundu, meğer dinozor dışkısında korunagelmiş. Özgürce hareket edebilen çiftlerin daha mutlu olduğunu biliyor muydunuz? Nilgün Özbaşaran Dede hazırladı.
Özelleştirmelerin serüveni
Kronik ağrısı olana çözüm: Omuriliğe yerleştirilen şişirilebilir bir aygıt geliştirildi.
İstanbul Kültür Üniversitesi’nden Prof. Dr.Nihal Sarıer mRNA aşılarına yakın bakışı bu hafta da sürdürdü.
Atılım Üniversitesi’nden Dr. Tuğba Gökçel Aydemir’in yazısı Avrupa Birliği’nin kuruluşu, krizler, reform ve denge üzerine.
Bahçeşehir Üniversitesi’nde Fırat Kara Özelleştirme uygulamaları konusuna bu hafta da dünyada ve Türkiye’de özelleştirmelerin serüveni yazısıyla devam etti.
Uyku da, yemek yemek, su içmek, nefes alıp vermek gibi, yaşamımızın ayrılmaz bir parçası. Peki biz uykuda iken neler olur? Mercan Bursalı’nın hazırladığı Meraklı Çocuk’ta...
Hayvanlar Dünyası
İneklerin midelerinde bulunan mikropların, yaygın kullanım alanı olan polietilen tereftalat (PET) dahil olmak üzere bir kısım plastiği öğütebildiği tespit edildi. Dinozorların yok oluş süreci asteroit çarpmasından önce mi başlamıştı? Murat Altaş hazırladı.
Kas gelişimi ve hücre onarımı bakımından ihtiyaç duyduğumuz protein vücudumuz için hayati önem taşıyor. Fakat tüm proteinler aynı aynı amino asitleri içermiyor. İşte bu nedenle bazı proteinler tam bazıları eksik olarak sınıflandırılıyor. Bilim ve Beslenme’de...
Size yine dolu dolu bir HBT hazırladık. Tekrar ediyoruz: Dergimiz evlere girmeli, sayfaları çevrilmeli, ana- babaçocuklar.. herkes başlık ve spotlar bile hepimize bir şeyler katacak ve bilim okuryazarlığımızın gelişmesine katkıda bulunacaktır.
Gelecek Perşembe İstanbul’da, Cuma tüm diğer kentlerimizde HBT’niz yine hazır! Bilimde kalın, sevgiyle kalın..
