Bu kez kapak dosya konusu olarak, sizlerin de büyük sorumlulukla yakından izlediğinizi bildiğimiz Amazon ormanları konusunu gündeme getiriyoruz. Hepimiz öncelikle Yerküre’nin birer yurttaşıyız! Amazon ormanları hiç bu yılki kadar manşet haberlere tırmanmamıştı. Öyle ki G7 Zirvesi’nde bile gündem maddesi oldu ve liderler evimiz yanıyor diye bas bar bağırdılar. Samimi olabilirler mi?
İklim değişikliği için alınması gereken önlemleri pas geçenler şimdi de bu küresel sorumluluğu salt Brezilya’nın sırtına yıkmaya çalışıyor. Bu yıl 72.000 yangın çıktı. Evet, Brezilya hükümetlerinin, özellikle popülist başkan Bolsonaro’nun keyfî ve umursamaz tutumlarının kabul edilebilir yönü yok. Köylüler ve insanlar kereste ticaretini sürdürmek ve tarım alanları açmak için ormanları yakıyor. En sonunda kendilerine bir ekonomik yaşam alanı yaratma çabası. Bu durum aslında küresel bir gelir ve ekonomik eşitsizliğin Amazonlara yangın olarak yansıması. 72.000 yangını 40.000’lere indirseniz bile olumsuz etkisini durdurmanız mümkün değil. Bilimciler, mesela Rusya ve Hindistan’da iki yeni Amazon kurulabilse iklimi değiştiren karbon emisyonlarını sıfırlarız diye hesap ediyor! Yani sorun bu kadar önemli.. Biz de konuyu küresel eşitsizlik başlığını öne çıkartarak size sunuyoruz. Haberi Batuhan Sarıcan derledi.
Bauhaus: Büyük değişim
Başka bir küresel olayla sürdürüyoruz: Bilimle sanatı bir araya getirmekle kalmayıp mimariden resme birçok alanı etkileyen Bauhaus 100 yaşında. Kurucusu, mimar Walter Gropius ve ardıllarının izinde, asırlık çınar Bauhaus Okulu’na bir bakış okuyacaksınız. Ayrıca Bauhaus okulunun Türkiye’ye etkileri çok önemli. Bu okulun önemli isimleri ülkemizde geldiler ve çalışmalar yaptılar.
Bilim ve Üniversite sayfamızda Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Türker Kılıç ve Kadir Sümerkent, beynin gizlerini aydınlatmak için sürdürülen İnsan Konnektom Projesi’ni bu kez başka açılardan anlattılar.
Bu hafta bir diğer ilginç konu da mükemmeliyetçilik. İlk başta olumlu bir özellik olarak algılanan kusursuzluk eğilimi, aslında insanları mutsuz eden, yaşamlarını cendereye sokan bir takıntı.
Dijitalem’de Tanol Türkoğlu yine dijital dünyanın önemli gelişmelerinden bizi haberdar ediyor: Facebook’a kesilen rekor cezadan, dünyaca ünlü müzayede sitesi eBay’in yıllar içinde nasıl geliştiğine, Kalaşnikof türü bir silahı İHA ile entegre eden bir cihaz için Rusya’da patent alınmasına kadar sürprizlerle dolu bir sayfa...
Doğan Kuban Hoca, Osmanlı İmparatorluğu’nun özelliklerini irdelemeyi sürdürüyor. Osmanlı’da devletin kaymak sınıfı dönmelerdi diyor ve “Asya Bozkırı ve İran’dan geçen Türk göçerin Anadolu’da yerleşim süreci doğası” üzerine sorular yöneltiyor.
Kitap ne yazık ki henüz Türkçeye çevrilmedi ama Reyhan Oksay’ın Yürümeye Övgü üzerine derlediği kısa bir özet, hem yürümenin insanın ve insan beyninin evrimindeki rolünü, hem de yürümenin toplumsal yararlarını çok iyi anlatıyor. Tembel insan aynı zamanda doğaya da karşı geliyor.
Mustafa Çetiner geçen hafta başlattığı enerji içecekleri ile ilgili yazısını bu hafta da sürdürüyor. Özellikle gençler arasında bu tarz içeceklerin artış gösterdiği bir dönemde Çetiner’in bilimsel verilerden yola çıkarak zararlarını ortaya koyduğu yazı hayli önemli.
Coğrafya eğitimi neden azaltılıyor?
İstanbul Üniversitesi’nden Hüseyin Turoğlu son 15 yılda coğrafya dersinin müfredatının giderek daraltıldığına dikkat çekiyor, tabii coğrafyanın neden önemli olduğunu da vurgulayarak.
Kıyısına millet bahçesi kurulması ile gündeme gelen Salda Gölü hakkındaki bilgileri bir de Jeoloji Yüksek Mühendisi Eşref Atabay’dan okuyun deriz.
İstanbul Kültür Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’nden Arş. Gör. Halenur Evrendilek literatürde hipermobil olarak tanımlanan hareket kabiliyeti yüksek çocukların spor yaparken karşılaşabilecekleri sorunları ve onların nasıl uygun spor dallarına yönlendirilmeleri gerektiği üzerine yazdı.
Bilim ve Beslenme’de bu hafta da konuğumuz kahve. Dünyanın en fazla tüketilen en popüler içeceklerinden biri. Küçük bir tüyo verelim: Yediğimiz tüm sebze ve meyvelerden daha zengin bir antioksidan kaynağı, ama... Evet işin bir de ‘ama’sı var. Deniz Karali bu değerli içecekten maksimum yarar sağlamak için doğru tüketmenin 8 yolunu derledi.
Araştırma Gündemi sayfalarında ise bu hafta Burundi’de nüfusun yarısının sıtma hastası olmasından hava kirliliğini sarı nokta hastalığını tetiklemesine kadar değişik konuları okuyacaksınız.
Otokanibalizm
Beslenme ya da üstünlük kurma amacıyla kendi türlerinden olanları yiyen pek çok hayvan türü vardır. Ancak doğada yamyamlıktan daha aşırı bir davranış daha var: Kimi hayvanlar zaman zaman kendi vücutlarının bazı kısımlarını da yer ya da öyle görünürler. Bu sıra dışı davranış "otokanibalizm" olarak adlandırılıyor. Hayvanlar Dünyası’nda bu hafta otokanibalizm örnekleri var.
HBT dünyayı etkileyen bilim ve teknoloji alanındaki her hafta gündeme taşıyor. Vazgeçilmezimiz, bilim, eleştirel düşünce ve akıl.
HBT’yi büyütmeliyiz, yaymalıyız, yarınımız için, geleceğimiz için, hepimiz için.
Gelecek cumaya kadar sevgiyle kalın.
