Koronavirüs ile mücadele de aşılama dönemi içindeyiz. Ve ne yazık ki ‘aşı adaletsizliği’ ile birlikte.. Dünyada yaklaşık 180 milyon aşı yapıldı. Bu, ne yazık ki aşı olan herkesin bağışıklık kazanacağı anlamına gelmiyor. Kaldı ki bağışıklık oluşmuş olsa dahi bunun ne kadar güçlü olacağı, kaç gün içinde gelişeceği, ne kadar süreceği bazı faktörlere bağlı; uyku kalitesi, aşı günündeki stres düzeyi gibi faktörlerden bazılarının kontrolü elimizde; yaş, cinsiyet, gibi faktörler ise kontrolümüz dışında.
Peki küçük davranış değişiklikleriyle, COVID-19 aşısından maksimum yarar sağlamanın elinizde olduğunu biliyor muydunuz? Bilim insanları bu değişikliklerin çok önemli olduğunu, bunları dikkate almadığınız takdirde aşılamanın beklenilen yararı sağlayamayacağını ileri sürüyor. Peki bunlar neler? Reyhan Oksay hazırladı. Ve yine koronavirüs ile ilgili son gelişmeler: Aşılar arasında uyum var mı? Yoksa koronavirüs donmuş gıdalardan mı çıktı? Mustafa Çetiner eğitimi koronavirüs ekseninde değerlendirdi.
Bu ay Mars’ı kuşattık!
Çin ve BAE’nin uzay ajanslarının ardından NASA da Mars yolculuğunu tamamladı. Her birinin görev amacı ve tipi farklı ama hepsi aslında ortak bir amaca hizmet ediyor; Mars’ın keşfi ! Mars yüzeyine inen Perseverance gezgininin en büyük hedefi ise yaşam izi arayışı ve gelecek görevler için çeşitli atmosfer testleri. Gönderilen aracın donanımını ve görevin detaylarını inceledik. Batuhan Sarıcan derledi.
“Ben Doğan Cüceloğlu”: Kitapları ile hepimizin hayatına bir şekilde dokunan biriydi Doğan Cüceloğlu. Kaybı önemli bir boşluk yarattı. Tanol Türkoğlu 30 yıllık dostunun ardından duygu yüklü bir yazı kaleme aldı. Kendisini rahmetle anıyoruz. Doğan Cüceloğlu, ilk zamanlardaki kitaplarının yazılarını, 90’lı yıllarda, parça parça bizim öncülümüz Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji dergisinde yayınlamıştı. O kitaplarında CBT’yi ve derginin yayın yönetmeni Orhan Bursalı’yı anıyordu.
Orhan Bursalı, saygın zamanlar geçirdiklerini belirtirken, dinlediği bir öyküyü şöyle anlatıyor ve yorumunu yapıyordu: ABD’den döndüğünde Hacettepe’de odasının kapısında Prof. Dr. vb gibi plaketler asıldığını gördükten bir zaman sonra, ben unvansız Doğan Cüceloğlu olarak bir hiç miyim diyerek üniversiteden ayrılmış ve bilmediği bir alana geçerek kum ticaretine soyunmuştu. Tabii iflas etmiş ve yeniden ABD’ye dönmüştü; orada yaşaması zordu ve Türkiye’ye bu kez yeni bir Cüceloğlu olarak döndü. Edindiği bilgileri kendi deneyimleriyle birlikte Türkiye’ye uyarlamada ve halka sunmakta büyük bir başarı gösterdi. Bu yönüyle yenilikçiydi. Çok üzüntü verici kaybı...
Doğan Kuban hoca ‘İletişim çağının bizden istediği’ başlıklı yazısında ‘Sanayi Çağının ikinci aşamasına geldik. Bu iletişim çağıdır. Artık insanların İstanbul ve Ankara gibi hantal arsa ve yapı spekülasyonu kentlerine üşüşmesi gerekmiyor. Ününü geçmişinden alan İstanbul’da Cumhuriyet Türkiye’si sanayi, eğitim ve kültürünü kurdu. Bugünün İstanbul’unda ise dünyaya övünerek göstereceğimiz yapı, kentsel düzenleme, yeşil alan yok. Bilim ve sanat da yok. Neden?’ diye soruyor.
Sizce Bilişimin geleceğini kim şekillendirdi? Birçok insan Google ya da Apple diye yanıt verecektir. Erdal Musoğlu ise Amazon diyor. ‘Amazon bir eTicaret firmasından çok ötede ve gelirinin de çoğunu AWS (Amazon WEB Services - Amazon WEB Hizmetleri) yani bilişim bölümünden sağlıyor’ diyor ve Amazon’un bilişim dünyasını ve geleceğimizi nasıl değiştirdiğini anlatıyor.
Kovboy’un bilim silahı
Özlem Kayım Yıldız’ın yazısı bilişsel yanlılıklar üzerine. Dost mu, düşman mı, diye soruyor. Konu önemli çünkü bilişsel yanlılıklar kararlarımızda da politik seçim süreçlerin de ve daha bir çok konuda da etkili. Ve yazıdan öğreneceğimiz çok şey var.
Mamut DNA’sı bu artık nesli tükenmiş hayvanın evrimini ortaya çıkardı. Nature’da yayınlanan ve aralarında ODTÜ’den Mehmet Somel, Ekin Sağlıcan, Fatma Rabia Fidan’ın da bulunduğu çok uluslu bir araştırma, Sibirya’da donmuş toprak altından çıkartılan bir dişten elde edilen DNA, mamutların soyağacında yeni dallar açıyor. Müfit Akyos ‘Kovboy bilim silahını çekti’ başlıklı yazısında Biden yönetiminin bilim odaklı politikalarına öncelik vermesini detaylandırarak anlatıyor... Türkiye önemli bir bilim insanını, başarılı bir cerrahını ve hocasını kaybetti. Ve ne yazık ki yine COVID-19 yüzünden. Prof Dr. Kaya Kılıç kendini örnek bir akademisyen olmasının ötesine taşıyabilen bir kişi olmuş. Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Meltem Bilikmen ve Prof. Dr. Türker Kılıç meslektaşını anlattı.
Şeffaf ahşap geliyor! Ahşabın şeffaf hale getirilmesi, yoğun enerji gerektiren ve çevresel zararları olan bir süreci beraberinde getiriyordu. Ancak bu problemleri ortadan kaldıran son çalışma, malzeme bilimi ve yapı sektörü için kilometre taşı niteliği taşıyan bir buluş anlamına geliyor olabilir... Çoğumuz sofradan aç kalkmayı başaramıyoruz. Doyuncaya kadar yiyince de kilo alıyoruz. Doğru yiyecekleri seçersek hem doyar hem kilo almamış oluruz. Peki nedir bu besinler? Sevda Deniz Karali hazırladı.
Prof. Dr. Bayram Öztürk son dönemde okyanus kökenli pek çok balığın denizlerimizi girdini ve bunların arasında Balon balığının son derece zehirli olduğunu ve yermemesi gerektiğini yazdı.
Darwin’in çalınan not defterleri
Beagle yolculuğu sırasında ve sonrasında kaleme aldığı, en az 25 not defteri vardı bu dahi düşünürün. Ve bunlar Darwin’e ait en değerli belgeler arasındaydı. Örneğin onun çizdiği tanınmış “Yaşam Ağacı” şeması Biyoloji tarihinde ilk kez, canlı türleri arasındaki gerçek evrimsel akrabalık ilişkisini gösteren bir şekildi. Şema, bazı canlıların ortak atalardan değişerek türediğini (Transmutasyon), baz alıyordu. Haluk Ertan’ın kaleminden...
Kültür Üniversitesi’nden Dr. Gabriela Oana Olaru son dönemde bir fenomen haline gelen dijital sohbet platformu Clubhouse’u anlattı. Atılım Üniversitesi’nden Prof. Dr. Nejat Saygılıoğlu Uluslarararası Şeffaflık Örgütü’nün verilerinden yola çıkarak COVID-19’un yolsuzluğu da tetiklediğini yazdı... Avrupa bir dönem dünyanın en tozlu bölgesiymiş. neden? Cengiz Han’ın ölüm nedeni veba mıydı? Tehlike karşısında gösterdiğimiz bilinçsiz tepkinin kaynağı ne ve daha başka haberler Nilgün Özbaşaran Dede’nin Araştırma Gündemi’nde.. Evdeki kedimiz karnı tok olmasına karşın neden avlanmak istiyor? Kuşların göç ederken yönlerini nasıl bulduklarını biliyor musunuz? Murat Altaş’ın hazırladığı Hayvanlar Dünyası’nda.
Önümüzdeki hafta yine beraberiz. Herkese Bilim Teknoloji almayı ve paylaşmayı unutmayın. Aydınlık bir Türkiye’ye birlikle çoğalarak ve bilim odaklı olmayı başararak yaratabiliriz ancak.
