Yerkürenin, canlıların geleceği bizi çok yakından ilgilendiriyor. Türkiye’nin gündeminde medyanın dikkatini çekmeyen canlı dünyadaki büyük yıkım üzerine son araştırmaları paylaşmazsak, size ve yerküreye karşı sorumluluğumuzu yerine getirmemiş oluruz..
Tüm bitki ve hayvan türlerinin dörtte biri, iklim değişikliği ve çevre kirliliği gibi insan kaynaklı faktörler nedeniyle yok olma tehlikesi yaşıyor. Mikroskobik virüs, bakteri ve mantarlardan tutun da ağaçlar ve devasa balinalara kadar baş döndürücü bir çeşitlilikteki yaşam formlarına karşılık gelen biyolojik çeşitliliğin kaybı hızlanıyor.
Türleri, evrim yoluyla yaratılmalarından yaklaşık 1.000 kat daha hızla yok oluşa sürüklüyoruz. Peki tehlike altındaki türlere mi odaklanmalı? Yoksa genel alan koruması mı yapılmalı? Montreal’deki BM Biyoçeşitlilik Konferansı’ndaki (COP15) öne çıkan sorular artık bunlar. Müzakereciler, doğayı korumaya yönelik hedefler üzerinde çalışıyor. Araştırmacılar, belli türler ve belirli yaşam alanlarına öncelik verilmesini savunuyor. Batuhan Sarıcan derledi.
İnsanlığın göçerlikten, yerleşik yaşama geçtiği Neolitik devir, Yakın Doğu prehistoryasında belki de tarihöncesinin en çarpıcı dönemlerden biridir. Güneydoğu Anadolu’da Sayburç’ta bulunan 11.000 yıllık bir yapının kabartmalarında 5 figürün bu bağlamda anlattıkları önemli. Bilinen en eski anlatıyı içeren bu sahne, yerleşik yaşam biçimine geçiş sırasında insanların, doğal çevre ve hayvanlar arasındaki karmaşık ilişkiyi gösteriyor. Nilgün Özbaşaran Dede yazdı.
Sağlığınız için dans edin: Dans yalnızca kişiye yaşam sevinci vermekle kalmıyor, beynine de iyi geliyor; düşünce biçimini değiştirmesine ve yaş ilerledikçe beynin kıvraklığını korumasına yardımcı olabiliyor. Ama dahası da var... Rita Urgan derledi.
Füzyon enerjisinde tarihi dönemeç
70 yıllık çabalar sonunda meyvesini vermeye başladı. Geçen aylarda kapak konumuzdu. Kontrollü füzyon reaksiyonundan ilk kez sisteme giren enerjiden daha fazlası üretildi. Bu deney, ticari füzyon enerjisinin yolunu açacak tarihi bir başarı. Fakat uzmanlar verimliliği artırmak ve maliyetleri düşürmek gibi konularda aşılması gereken daha çok engel var diyor. Füzyon uygulanabilirse, fosil yakıtlardan kaynaklanan kirlilik ve sera gazlarının ve fisyon reaksiyonundan yararlanan mevcut nükleer santrallerin yarattığı tehlikeli uzun ömürlü radyoaktif atıklardan arınmış bir enerji kaynağı sunacak. Reyhan Oksay hazırladı.
Sağlıklı ayaklara sahip olmak ister misiniz? Düzenli yapılan ayak egzersizleri, dinamik denge, hareket kalitesi, ayak basıncı, ağrı ve ayak postürü parametrelerinde olumlu gelişmeler sağlar. Öyleyse gelin Ayağımızı “Ayak Core Sistemi” ile Tanıyalım! Kültür Üniversitesi’nden Halenur Evrendilek yazdı.
Yaratıcı taklit
Müfit Akyos’un yazısı ‘Yaratıcı taklit’ üzerine. Akyos yüksek teknoloji ürün rekabetinde diğer ülkelere yetişme konusuna bu kez şirketlerin stratejileri üzerinden yaklaşıyor. Tıp alanında deneysel amaçla hayvan kullanımı, çok uzun yıllardan beri bilim ve tıp dünyasında çok uygulanan bir yöntem. Mustafa Çetiner hayvan çalışmaları gerçekten gerekli mi diye soruyor.
“Halka Ulaşmanın Yolu Söylenenlerin Değil, Söylenmeyenlerin Duyurulmasıdır. Medyanın amacı haber iletmektir. Eğer iletilen doğru ise ödevini yapıyor demektir. Yanlış ise, haber adı altında yanıltmak için kullanılmıştır. Yorum, bir tarafın düşüncelerini yansıtır. Fakat yorum habere karışırsa propaganda amacı taşır. Yanıltma olanağı toplumun cehaleti ile orantılı. Cahilin en büyük özelliği, doğru ve yanlışı ayıramamaktır....” Doğan Kuban’ın yine önemli bir yazısı.
1980’lerin başında üniversite öğrencisi olmak nasıldı? O döneminin Boğaziçi Üniversitesi öğrencisi Prof. Dr. Lale Akarun üniversite yıllarını özetliyor ‘şimdi Boğaziçi’ne itirazlarımız neden anlıyor musunuz?’ diye sorarak... Bilgehan Gürlek dijital ve yeşil dönüşümü CHP’nin vizyon belgesine dayanarak irdeledi.
Çenesi düşük Chat
OpenAI, yapay zekâ araştırma şirketi GPT-3’ten sonra iddialı bir makine öğrenme ürününü daha erişime açtı: ChatGPT. Bu konuşma robotu, ya da kendisinin her cevabın başında belirtmekten zevk aldığı haliyle, “geniş dil modeli”, İngilizce olarak kendisine sorulan soruları cevaplamak üzere geliştirildi. Aslında sadece soru cevaplamakla kalmıyor, talep edilen metinleri ya da yazılım kodlarını da üretebiliyor. Tanol Türkoğlu deneyimini yazdı… Yapay zeka bildiğiniz gibi aldı başını gidiyor. Bu hafta 3 yeni gelişmeyi okuyacaksınız. Kelliğe çare için de yapay zeka devrede...
Teknoloji devleri 2022 yılında 200 bini aşkın işçi çıkardı. Amazon, facebook, twitter başta ama tabii her ülkeden birçok şirket ekonomik krizi gerekçe göstererek çalışanlarının bir kısmı ile yollarını ayırdı. Visual Capitalist’in hazırladığı grafikte görüleceği üzere Türkiye’den Getir firmasının da bu işte hatırı sayılır payı var.
Günümüzde halen kullanılan yıldız sınıflandırma sistemini oluşturan çığır açıcı çalışmalarıyla Annie Jump Cannon var bu hafta Bilim Tarihi’nde. Astronom Annie Jump Cannon hayatı boyunca 350.000 yıldızı sınıflandırdı!
Nobel Kültürü, Kültür Koleji’nde yaşanıyor!
Anaokuldan üniversiteye, sürdürülebilir bir eğitim kültürü oluşturan Kültür Koleji ve Kültür2000 Koleji, “Nobel Kültürü” ve “Nobel Buluşmaları” etkinlikleriyle, öğrencilere bilim merakı aşılamaya devam ediyor. Öğrenciler, bu yıl soluğu Norveç ve İsveç’te aldı; hem Oslo hem de Stockholm’de önemli temaslarda bulundu. Nobel Ödüllü bilim insanlarıyla tanıştılar, unutulmaz bir beş gün yaşadılar. Sayfalarımızda.
Nano malzemeler tüm dünyada mühendislikten, tekstile, sanayiden, tıbba artan bir pazar payına sahip. Elektriksel iletkenliği altından daha iyi olan, biyolojik moleküllere bağlanabilen nano parçacıkların üretilmesiyle, biyolojik tespit sistemlerinin hassasiyeti de arttı. Bahçeşehir Üniversitesi’nden Dr. Bircan Dinç Nanotıp’ı yazdı.
2022’de ortaya çıkan 6 sıra dışı hayvan davranışı: Öfkeli ahtapotlar, yamyamlıktan kaçan örümcekler ve insanlarla silahlanma yarışını girmiş kakadular... İşte 2022’de öğrendiğimiz şaşırtıcı davranışlarıyla bazı hayvanlar... Murat Altaş’ın hazırladığı Hayvanlar Dünyası’nda. Kahve içmenin sağlığa 8 faydası bilim ve beslenme sayfamızda. Nane neden ağzımıza ferahlık verir? Meraklının Köşesi’nde. Dünyadaki bütün hayvanlar otobur olsaydı ne olurdu? Meraklı Çocuk sordu Mercan Bursalı yanıtladı.
HBT’nin desteğe ihtiyacı var.. Özellikle yaygın okumaya.. Bayilerde dergimizi görünür kılın ve satılmasına yardımcı olun lütfen.. Gelecek sayıda yeniden buluşmak dileğiyle, bilimde kalın, sevgiyle kalın…
HBT CANLI YAYIN: SON DURUM
Haftalık rapor: Bilimin, akılcı düşünmenin ülkemiz için, insanlarımız, milletimiz, siyasilerimiz, gençlerimiz için önemini bilen bilim ve aydınlanma dostu okurlarımızdan dijital yayın kuruluşu için ilk adımı atacak destekler gelirken, ekipmanları da yerleştirdik. Ofisimizi Canlı Yayın yapacak noktaya getirdik. Herkese Bilim Teknoloji CANLI YAYIN ayrı bir web sitesinin yapımının son aşamasındayız.. Youtube üzerinden video yayınlarını toplu olarak buradan da görebileceksiniz.
Sizlere soruyoruz: Yayın içeriği için düşüncelerinizi bizimle paylaşın lütfen. Mali desteğe ihtiyacımız yayına başlayınca da olacak. İlgilerinizi lütfen [email protected] adresine bildiriniz, desteklerinizi TR97 0006 7010 0000 0046 9424 72 HBT Yayıncılık Tic. Ltd. Şti. hesap nosuna yatırabilirsiniz.. Az kaldı!!!
