Çin Ay’ı avucunun içine aldı
Çin... Yükselen güç. Bilim alanındaki atılımları dudak uçuklatıcı, özelilkle de uzay konusunda. Çin’in Ay üzerindeki büyük atılımlarına iki yenilik eklendi, ilki Ay jeolojisinin en kapsamlı, çözünürlüğü en yüksek haritasını yayınladılar. Bilim insanları bunu inanılmaz diye nitelendirdi. İkincisi, bu dergi baskıya girerken Ay’ın görünmeyen yüzeyindeki devasa kratere sonda indiriyorlardı. Başarılı olursa buradan dünyaya getirilecek Ay taşları çok büyük problemleri çözebilir. Çin’in uzay bilimlerinden tıbba, uçan arabadan bilgisayar teknolojilerine kadar birçok alanda gerçekleştirdiği atılımları derledik. Batuhan Sarıcan hazırladı.
Tanol Türkoğlu ‘Rastgelelik ve postmodern borsa’ başlıklı yazısında ‘Herkes mükemmel sebep-sonuç analizleri yaparken rastgelelik kaosu oyunu değiştirebilir’ diyor. Müfit Akyos’un yazısı kooperatifler üzerine. Akyos, yerel seçimler sonrası yeşeren umut ortamı birlikte iş yapmanın yollarını da açabilecektir. Bu bağlamda uzun yılların kötü yönetiminin dayattığı yoksullaşmayla mücadele yerel yönetimler aracılığıyla zorunlu “sosyal yardımlarla” devam ederken daha kalıcı ve önemli olanı her alanda üretimi arttırmak olmalıdır. Bu amaçla ekonomik krizler karşısında küçük üreticiyi, dezavantajlıları, kadınları ve çocukları korumak üzere kooperatifleşme etkin bir araç olarak kullanılabilir.
Aydın, entelektüel Olamadı. Doğan Kuban’ın eski yazısından. Kuban “Güncel sözlükte ‘Aydınlanma’ İngilizce ‘Enlightment’ sözcüğü karşılığı kullanılıyor. Aydın ise iyi öğretim almış, bazen entelektüel, bazen de, aydın kafalı, ileri düşünceli, çağdaş anlamına kullanılıyor. Bizde entelektüel karşılığı bir sözcük yok. Bu da doğal. Çünkü felsefeyi yadsımış bir gelenekte dünyayı kavramsal düzeyde yorumlayacak adam yetişemezdi. Batılıların kullandığı ‘entelektüel’ sözcüğü okumuş, iyi yetişmiş ya da çağdaşın üstünde kavramlarla, felsefi düzeyde düşünen bir aydın demek” diyor.
Alışmak hayat kalitemizi bozuyor; önlemek ise mümkün...
Psikolojik bir aldatmaca ile hayattan daha fazla zevk alabilirsiniz. Nasıl mı? Beynin alışık olduğu şeylere dikkat etmeme eğilimini alt ettiğiniz zaman eski giysilerinizi beğenmeye, iklim değişikliğinin etkilerini fark etmeye, toplumsal cinsiyet önyargılarından kurtulmaya başlarsınız. Sinir bilimci Tali Sharot hayatınızı nasıl daha keyifli bir hale getirebileceğiniz konusunda ipuçları veriyor. Reyhan Oksay derledi.
Yeni dalga akıllı cihazlar hayatı kolaylaştırıyor ama dikkat. Yeni kuşak giyilebilir aygıtlar ve özel yaşamın gizliliği arasındaki sınır giderek kapanıyor. Belki yaşamlar kolaylaşıyor ama kişisel verilerimiz de bilmediğimiz kişilerin eline geçiyor. Giyilebilir güçlü YZ sistemlerinin giderek yaygınlaştığı bir dönemde merkezden uzak bir internet yaklaşımı, insanların bu teknolojik gelişmelerden yararlanırlarken kendi verilerine sahip çıkmayı da sürdürmeleri açısından can alıcı bir önem taşıyor.
Geçtiğimiz hafta 82 yaşında hayatını kaybeden Daniel Dennett’i geçtiğimiz yüzyılın en büyük Amerikalı filozoflarından biriydi. Prof. Steve Stewart-Williams ‘O bir zamanlar The New Yorker'da "Darwin ile Noel Baba arasında bir şey" olarak tanımlanan ikonik bir figürdü’ diyor. Prof. Williams’ın The Nature’daki yazısının BAU Tıp Fakültesi’nden İlkim Atılgan çevirdi.
İki yapay zeka haberimiz var. Biri, yeni Parkinson tedavilerini 10 kat hızlandıracak bir yapay zeka. Diğeri ise bir uyarı. Araştırmacılara göre, son teknoloji ürünü YZ sistemleri, özellikle de büyük dil modelleri (LLM’ler) tıbbi kodlama konusunda zayıf.
Milli Eğitim Bakanlığı’nın okulların matematik müfredatından integral hesabı çıkarmasına şaşıp kalmamak elde değil! Halbuki integral hesaplama, ileride gençlerin seçebilecekleri mühendislikten ekonomi bölümlerine kadar daha birçok mesleğin vazgeçilmez bir parçası. Yüksel Atakan’ın yazısı.
Ağaçların neden güneş ışığına ihtiyacı var? Meraklı Çocuk’ta Mercan Bursalı derledi.
Hastalık hastalığı ‘out’, hastalık kuruntusu ‘in’.
Milyonlarca kişi çoğu tıp uzmanlarının kuruntu diyerek ciddiye almadıkları türde davranışlar sergiliyor. Neden mi? Rita Urgan’dan.
Nilgün Özbaşaran Dede’nin hazırladığı Araştırma Gündemi yine farklı içeriklerle dopdolu: Dev kanguru fosili bulundu… Genetik değişimden geçirilen sinek insülinli süt veriyor
Kanser DNA mutasyonu olmadan da ortaya çıkabiliyor.. Platon’un yerini aydınlatacak parşömen…
Kimseye pabuç bırakmayan Pabuç Gagalı’yı okuyacaksınız Hayvanlar Dünyası'nda.
Aşırı işlenmiş gıdalardan uzak durun!
Araştırmacılar aşırı işlenmiş gıdaların daha ağırlıkta olduğu bir beslenme düzeninin üst solunum yolu ve sindirim sistemi kanserlerine yakalanma olasılığını arttırdığını gözlemlediler. Kansere yakalanma riskini artıran yalnızca obezite değil; yiyeceklerin içerdiği emülgatör, renklendirici, koruyucu gibi katkı maddeleri de kansere davetiye çıkartıyor.
Çatışma dönemlerinde haritaların kötüye kullanımı… Görünürde yeryüzünün nesnel betimlemeleri olsalar da, haritalar savaş ve çatışma dönemlerinde çıkarlar doğrultusunda kullanılabilir, yanıltıcı algılar yaratabilir.
Cumhuriyet Türkiye’sinde kağıt ve matbaayı Kültür Üniversitesi’nden Prof. Dr. Dursun Koçer kaleme aldı.
***
Özenle hazırlamaya çalıştığımız bir HBT daha elinizde. Yazarlarımız, çalışanlarımız, gönüllü destekçilerimizle ilerliyoruz, ekonomik zorlukların üstesinden gelmeye çalışıyoruz. HBT’nin yayılmasına tanıtılmasına lütfen destek olun. Youtube kanalımızı izleyin. İki genç arkadaşımız işi üstlendiler. Çok hoş yayınlar yapıyorlar. Dijital aboneliği yaygınlaştırarak, hediye ederek, HBT’nin yaşamasına karınca kararınca katkıda bulunmuş olursunuz.
Gelecek haftaya kadar sevgilerimizle.
