Bilimsel araştırmalara göre, başta psikolojik hastalıklar olmak üzere çağdaş sorunlarımızın temel nedeni modernleşmeye ve teknolojik gelişmelere ayak uydurmakta zorlanıyor olmamız. Uyuşmazlık, fiziksel veya psikolojik olarak evrimleşen adaptasyonun (uyumun) çevre ile bir hizaya gelememesi durumunda ortaya çıkıyor. Özetle çağımızın koşullarına uyum sağlayamıyoruz. Bu uyuşmazlığı açıklamaya çalışan yeni bir kurama göre bunun nedeni evrimsel uyuşmazlık. Başka bir deyişle kültürel değişiklik o kadar hızlı ki evrimin hızı buna yetişemiyor. Reyhan Oksay hazırladı.
Anne babalar: Mükemmel olmaya çalışmayın!
Ebeveyn-çocuk ilişkisini iyileştirmek için ön kabulleri yıkan iki yeni çalışma var karşımızda.
Ebeveyn-çocuk ilişkisinin iyi gelişmesi için çocukların ebeveynlerine güven duymaları ve ortaya çıkan uyumsuzlukların başarıyla giderilmesi gerekiyor. Yeni araştırmalar ebeveyn-çocuk ilişkisinde “doğru gibi görünen” yaklaşımların aslında hem ebeveyn hem de çocuk için daha iyi olmayabileceğini gösteriyor. Örneğin toplumun baskısıyla “mükemmel ebeveyn” olmaya çalışmak ve çocuğa her daim uyum sağlamaya yönelik yaklaşımlar, aslında doğru değil gibi görünüyor. Peki ama bunlar ne anlama geliyor ve araştırmacılar ne öneriyor? Batuhan Sarıhan hazırladı.
Türkiye nüfusu yaşlanıyor. Lale Akarun “Ailelerin çocuk yapması için ilk önce erkeklerin eğitilmesi gerek. Çocuk bakımının, ev işinin onların ikincil değil, birincil görevi olduğunu kabul etmeleri, bu görevleri üstlenmeleri gerek” diyor.
Doğan Kuban'ın bu eskimeyen yazısı “Sayılar ve nitelikler” üzerine. Kuban, “Ülkenin sayısal parametrelerle okunan bir analizini toplumsal olguların niteliksel varlığını anlamak için kullanamazsak bataktan çıkamayız. Söylenen, yazılan ve okunanların doğru olup olmadığını sayısal analizlere dayandıkları zaman daha iyi anlıyoruz. Bu, pazara giden adamın cebindeki parayı bilmesi kadar önemlidir. Bu bir cahil megalomanisidir. Köyden kente akıp gelmiş kente daha ısınamamış insanlara yapışan bir yeni hastalık gibi” saptamalarını paylaşmış.
Dr. Enver Kumbasar Yargıç köşesinde yargının sefaletini örneklerle ele alıyor.
Geçtiğimiz günlerde ChatGPT sistemleri çöktü. İşlerin insan zekasıyla yapılması gerekti. OpenAI firması sistemlerin neden çöktüğü konusunda bir açıklama yapmadı. Tanol Türkoğlu Dijital Felaket 3:0’ı yazdı. Ali Akurgal’ın yazısı da yapay zekayı üretebilme becerisi üzerine.
Canlı biyoelektronik
Evrendeki her proteinin yapısını tahmin edip nasıl çalıştıklarını gösterebilen AlphaFold3… Cildi iyileştirebilen “canlı” biyoelektronik…Organ nakli krizini çözebililecek yeni 3D baskı yöntemi…Yüksek Teknolojiler sayfamızda.
Adet görme yaşı giderek küçülüyor ve kesin nedeni henüz bilinmiyor. Batı dünyasında genç kuşaklar giderek daha küçük yaşlarda adet görmeye başlıyorlar ve bilim insanları bunun neden öyle olduğuna henüz kesin bir açıklama getiremiyorlar. Rita Urgan derledi.
Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Dr. Babek Tabandeh ‘Evrim Gerçekten Şişmanlamamızı mı İster?’ diye sormuş. Yanıtlar ilginç… Toplumların ırkları, coğrafi yerleşimleri, inanç ve davranışları farklı olsa da, günümüz modern hayatında ortaklaşarak kilolarını artırmak yolunda ilerlemeleri nasıl bir mekanizmadan kaynaklanıyor?
DNA’nın moleküler yapısının keşfi İstanbul Kültür Üniversitesi’nden Prof. Dr. Nihal Sarıer’ın yazısı.
Müjde! Atık plastiklere yeni çözümler
“İleri dönüşüm” teknolojileri, her çeşit atık plastiği, tekrar tekrar kullanılmak üzere sonsuza dek plastiğe dönüştürmeyi hedefliyor. Bu teknolojilerdeki gelişmeler “döngüsel bir ekonomi” yaratacak ve çevre kirliliği ile mücadelede büyük avantaj sağlayacak. Şu anda dünyada Avrupa ileri geri dönüşümde küresel lider konumunda. AB’ye bağlı 27 ülkede 100 kadar ileri geri dönüşüm tesisi ya işletmeye alınmış, ya da geliştirilme aşamasında.
Hiç merak ettiniz mi, beynimiz nasıl düşünce üretir ya da niye birden aklımıza bir şey geliverir diye? Sanki birisi sihirli değnekle dokunmuş gibi... Ama hiç öyle değil. Sihir filan yok. Aslında beynimiz, kafamızın içine yerleştirilmiş bir süper bilgisayardan başka bir şey değil. Meraklı Çocuk’ta Mercan Bursalı hazırladı. Empati kurma becerisi anne babadan çocuklara aktarılıyor. Meraklı Büyükler’de.
İnek sütü mü, yoksa bitkisel süt mü?
Genelde “vegan süt” adıyla anılan bitkisel süte duyulan ilgi insanların giderek bitkisel beslenmeye geçtikleri son beş on yılda daha da arttı. Bu iki süt türünü besin değerleri, alerjenler, çevresel etkileri ve sindirilebilirlik gibi çok farklı açılardan karşılaştırıyoruz. Bilim ve Beslenme’de.
Evlilikte ayrılığın matematiği
Dünya genelinde evliliklerin yarısı başarısızlıkla sonuçlanıyor. Peki ama neden ve buna nasıl engel olunabilir? İşte güncel istatistikler ve matematik ile ilişki psikolojisini bir araya getiren bir yaklaşımın bize önerdikleri…
Sığırlar ve sarılma: Sarılma terapisinde sığırlar, kadınlarla daha sıcak ilişkiler kurabilir. Güney çekirge faresi: Öldürmeden önce aya karşı uluyan minik canavar. Hayvanlar Dünyası’nda.
Hepimiz birer genetik mozaiğiz; kargalar sayıları sesli sayabiliyor, eski Mısır’da kanser tedavisi, Çatalhöyük’te yaşayanlar sanılandan daha azmış… Nilgün Özbaşaran Dede’nin Araştırma Gündemi’nde.
Yaz sıcakları başlarken farklı içeriklerle dolu dergimiz ile yine yayındayız. Çizerlerimiz Tayfun Akgül ve Ergun Akleman… Satranç köşesi’ni Hakan Karabacak, Bulmaca Ersin Tezcan, Düşün Bul Ender Aktulga… Herkesin büyük emeği var. Ve tabii derginin tasarımını yapan Tüles Hasdemir, abone işlerini yürüten Meral Doğan Erdinç ve Ali Bursalı.
Şimdiden mutlu bayramlar!
NOT: Bu sayı, bayram nedeniyle raflarda 2 hafta süreyle kalacaktır. Bilginize sunarız.
