Atom saati uzay yolculuğunda devrim yaratacak

Fizik ve Uzay Son Dakika Bilim
Atom saati uzay yolculuğunda devrim yaratacak

NASA’nın 20 Haziran 2019’da bir uyduyla uzaya fırlattığı ‘Deep Space Atomic Clock’ atom saati, dünyanın yörüngesindeki ilk yılında uzaydaki diğer tüm saatlerden daha iyi performans gösterdi. Kısaca DSAC olarak isimlendirilen atom saati, GPS uydularındaki saatlerinden en az 10 kat daha sağlam; bu da onu gelecekteki uzay navigasyon sistemleri için güvenli bir saat yapıyor.

Uzay sondaları güneş sistemi için yön bulabilmek için dünyadaki antenlerin sinyallerini dinliyor ve bunları geri gönderiyorlar. Dünyadaki buzdolabı büyüklüğündeki son derece dakik atom saatleri ise bu gidiş-dönüş sürelerini ölçerek, bir uzay aracının yerini belirliyorlar. DSAC atom saatine sahip bir uzay gemisi gelecekte, dünyadan bir sinyalin ne kadar zaman içinde geleceğini ve konumunu ne kadar süre içinde hesaplayabileceğini ölçebilecek. Uzay navigasyonunun dünyadan ayrılması, bir gün diğer gezegenlerde kendinden tahrikli uzay gemilerini veya GPS benzeri navigasyon sistemlerini mümkün kılabilecek.

Jet Propulsion Laboratuvarı fizikçisi Eric Burd, DSAC’ın çok dayanıklı olduğunu çünkü nötr atomlar yerine elektrik yüklü atomlar ve iyonlar kullanarak zamanı tuttuğunu söylüyor. İyonların elektrik alanlarında doldurulması, bu atomların bulundukları kabın duvarlarına çarpmasını engelliyor. Bu tür etkileşimler GPS uydu saatlerindeki nötr atomların ritimlerini kaybetmelerine neden olur. Araştırmacılar, DSAC’ı yerdeki ABD deniz gözlemevinin hidrojen mazer ‘ana saati’ ile karşılaştırarak, uzay saatinin bir gün içindeki yaklaşık 26 pikosaniye veya saniyenin trilyonda biri kadar sürüklendiğini buldular. DSAC araştırma direktörü Todd Ely, NASA'nın Jet Propulsion Laboratuvarı’nda şu anda uzay navigasyonu için kullanılan dünya bazlı atomik saatlerle karşılaştırılabilir olduğunu da söylüyor.


Nilgün Özbaşaran Dede

Kaynak