Elbette, hepimiz Mars yüzeyinde sıvı halde bulunan tuzlu su konusunda çok heyecanlıyız. Fakat bu küçük nehirleri araştırmak için bir robot ya da insan gönderme hayalimizi bulaşma (kontaminasyon) sorunu nedeniyle rafa kaldırmak zorunda kalabiliriz.
Mars’ın yüzey fotoğraflarında görülen sürekli ve eğimli koyu çizgiler yüzeydeki sıvı su varlığını kanıtlamışa benziyor. Bu tür bölgeler Uzay Araştırmaları Komisyonu (Committee on Space Research) tarafından 'Özel Bölgeler' olarak adlandırılıyor. Bu ise gezegen koruma kurallarına göre o 'Özel Bölgenin' Dünya kaynaklı mikroplardan korunması için yalnızca gerekli sterilizasyon koşullarını sağlayan bir uzay aracı tarafından incelenebileceği anlamına geliyor. Bu durum da tüm insanlı görevleri ve Curiosity gibi uzay araçlarını, nehirleri inceleme görevini yapmaktan men ediyor.
Lee Billings, Scientific American'da yayınlanan yazısında "Mars'ta yaşanabilir bölgeleri keşfetme meselesindeki problem, roketleri uçurmak, giderek küçülmekte olan bütçeler, politik çalkantılar ya da kararsız halk desteği değildir. Asıl sorun Dünya kaynaklı mikropların dayanıklılığı ve bir Marslının buna karşı olan potansiyel savunmasızlığıdır. Yani sorun hayatın kendisidir." ifadelerine yer veriyor.
[Resim – 1: Burada görülen uzun çizgilerin Mars yüzeyinde akan sular tarafından oluştuğu düşünülüyor. NASA/JPL/University of Arizona]
ABD Ulusal Bilimler Akademisi ve Avrupa Bilim Vakfı (European Science Foundation - ESF) tarafından yakınlarda yapılan ortak bir açıklamada bu bölgeleri Dünya kaynaklı bulaşmalara karşı korumadaki çabaların yeterli olmadığı öne sürüldü. Yönetmeliğe göre böyle bir bölgeyi keşfetmekte kullanılacak uzay aracının olağan geliştirilme sürecinin yanı sıra yıllar ve milyonlarca dolar harcanarak titizlikle sterilizasyonu yapılmalıdır. Fakat yine de Mars'ı Dünya kaynaklı yaşamdan korumanın bir garantisi yok. Mars'ta yaşam arayışımızda Dünya'dan kaçak bir yolcuyla karşılaşmadığımıza nasıl emin olabiliriz?
Bu durum, tabii ki, bir insanın tam anlamıyla sterilize edilmesi mümkün olmadığından insanlı görevler için daha da büyük bir problem teşkil etmektedir. Billings yazısında "Eğer astronotlara yalnızca sınırlı bölgeler için Mars'ta yaşam arama izni verilirse NASA veya bir başka kurum görev için harcanacak milyarlarca doları haklı gösterebilecek mi?" sorusunu da yöneltiyor.
Bulaşma konusundaki kuralların çok sıkı olabileceğini söyleyenler de var fakat şu an için kural kuraldır. Yani henüz Mars'ta suyun keşfini müjdelemek için erken. Yanlışlıkla bir mikrop havuzuna girmenin dışında bu keşif sadece ziyaret edebileceğimiz elverişli yerlerin sayısını azaltmaktan başka bir işe yaramamış gibi görünüyor.
