Bilimsel adı strabismus olan şaşılık insanlarda olduğu gibi hayvanlarda da yaygın. Daha çok kedilerde görüldüğü söylense de bu, kedilerin diğer hayvanlara göre daha fazla göz önünde bulunmalarından kaynaklanıyor olabilir. Siyam, İran ve Himalayan kedilerinde şaşılık genellikle doğuştan gelir ve tedavi gerektirmez.
Strabismus veya bilinen adıyla şaşılık, gözlerin yanlış pozisyonda bulunmasıdır. Göz, buruna paralel olarak ileri bir noktaya bakacağına, ya burundan tarafa içeri doğru (ezotropya), ya da burundan uzağa dışa doğru (ekzotropya) bakar. Strabismus gözün arkasındaki kaslardaki veya bu kasları kontrol eden sinirlerdeki bir anormalliğe bağlı olarak ortaya çıkar. Şaşılıkla birlikte yalnızca gözün bakma yönü değişir; göz çukuru içindeki gözün yönü genellikle normal konumundadır.
Strabismus tek bir gözde ortaya çıkabildiği gibi, iki gözde de görülebilir. Şaşılık iki gözde de olursa ve gözler dışarıya doğru dönerse “ıraksak”, gözlerin ikisi de buruna doğru dönerse “yakınsak” olarak nitelendirilir. Gözler aşağı veya yukarı pozisyonda da bulunabilir.
Hayvanlarda da görülebilir
Şaşılık her yaşta hayvanda görülebilir. Doğuştan olabilir; bu da gözün gelişimi sırasında beyinde veya göz kaslarında ortaya çıkan bir anormalliğin sonucudur. İleri yaşlarda da oluşabilir. Doğuşta normal iken, sonradan ortaya çıkan şaşılıklar gözün arkasında ciddi bir soruna işaret eder.
Kedilerde şaşılığın nedenleri
*Doğuştan gelen: Siyam, Himalayan veya İran kedilerinde gözler bazen şaşı olabilir. Bu hafif şaşılığa -dinlenme sırasında- istemsiz göz titreşimleri (nistagmus) eşlik eder. Bunun nedeni çoğunlukla gözler ile beyin arasındaki bağlantıda ortaya çıkan bir sorundur. Bu durum bu üç kedi türünde normal kabul edilir ve tedaviye gerek görülmez.
*Beyinde aşırı su birikimi
*Lösemi virüsü ile enfekte olmak
*İç ve orta kulakta meydana gelen enfeksiyonlara bağlı olarak göz sinirlerinin iltihaplanması
*Travma veya göz yuvarlağı kasında meydana gelen iltihaplanma
*Beyinde veya göz sinirlerinde kanser
Tedavi
Şaşılık tedavisinde amaç altta yatan nedeni ortadan kaldırmaktır. Bunun için de teşhisin doğru konmuş olması gerekir. Şaşılığa yol açan bazı nedenler yalnızca gözleri etkiler ve yaşamsal bir sorun oluşturmazken, bazıları ciddi bir nörolojik veya sistematik soruna işaret eder ve bu sorunlar acilen tedavi gerektirebilir. Siyam ve Himalayan kedilerinde doğuştan gelen strabismus ve nistagmus için tedavi gerekmez.
Evde bakım ve önlemler
Şaşılığı önlemenin yolu yoktur. Eğer şaşılık iç veya orta kulağı etkileyen bir sorundan veya beyinden kaynaklanan nörolojik bir sorun ise hayvanda şiddetli baş dönmeleri (vertigo) de izlenebilir. Bu durumda hayvanın düşerek kendine zarar vermemesine dikkat edilmelidir.
Doğuştan gelen şaşılık doğuştan geliyorsa yapacak bir şey yoktur; ancak sorun birdenbire ortaya çıktıysa acilen tıbbi yardım gerekir.
Reyhan Oksay
Kaynak: http://www.petplace.com/article/cats/diseases-conditions-of-cats/eyes/strabismus-in-cats
