Toplu taşıma araçlarında COVID-19 kapma riski nerede oturduğunuza, en yakın kişi ile aranızdaki mesafeye, en yakın kişinin enfekte olup olmadığına, yolculuğun ne kadar sürdüğüne bağlı olarak değişiyor.
Araştırma, Çin’in G trenleri denilen yüksek-hızlı trenleriyle seyahat eden kişiler üzerinde yürütüldü. Araştırmanın sonuçlarına göre hastalığın bulaşma riski %0 ile %10 arasında değişiyor. %10 bulaşma riski uzun yolculuk sürelerinde ve enfekte olan bir hastaya yakın oturmakla ortaya çıkıyor.
Çalışmanın başyazarı Southampton Üniversitesi'nden Dr. Shengjie Lai, araştırmanın sonuçları ile ilgili şunları söylüyor: “Çalışmamız trenlerde COVID-19 bulaşma riskinin arttığını ortaya koyuyor. Yolcunun nerede oturduğu, yolculuk süresi ve enfekte olan bir kişinin yakınlarında olup olmaması büyük fark yaratıyor. Bu çalışma toplu taşıma araçlarında yoğunluğu azaltmanın önemini ve araca binmeden önce yolcularının ateşlerinin ölçülmesinin gerekliliğini ortaya koyuyor.”
Clinical Infectious Diseases isimli bilim dergisinde yayımlanan araştırmada “endeks hastaları” olarak belirlenen 2.300 kişi incelendi. Bunlarda trenlerle yolculuktan 14 gün sonra COVID-19 geliştiği saptandı. Ayrıca hastalarının yakınlarında oturan (üç sıra önünde veya arkasında) 72.000 yolcu mercek altına alındı.
Kısaca bu 72.000 kişiden 234’ünde COVID- 19 geliştiği görüldü. Bu da “saldırı hızının” %0.32 olduğuna işaret ediyor. Bu oran, enfekte hastanın tam yanına oturanlarda %3.5 olarak bulundu. Ancak enfekte hastanın tam yanındaki koltuğa değil de aynı sırada oturan yolcu için bu saldırı hızı %1.5 olarak hesaplandı. Yolcu, enfekte olan hastanın bir-iki sıra gerisinde oturuyor olsaydı bu oran 10 misli düşük çıkacaktı.
Yolculuk süresi de riski etkiliyor. Örneğin saldırı hızı, enfekte hastayla birlikte yolculuk yapan kişi için saat başına %0.15 oranında artıyor.
Bir diğer ilginç bulgu da şu: Enfekte hastanın boşalttığı koltuğa oturan kişide hastalığı kapma riskinin çok düşük olduğu görüldü. Örneğin enfekte olan hastalardan boşalan koltuklara oturan 1.342 kişinin yalnızca birinde COVID-19 gelişti.
Araştırmayı yürütenlerin trenlerle yolculuk yapanlara önerileri şöyle: Yolcular aynı sırada aralarında en az iki koltuk bırakacak şekilde oturmalı ve yolculuk süresi 3 saati aşmamalı.
Derleyen: Reyhan Oksay
