Yaşam süresince bedenin gereksindiğinden daha az uyuması kişinin Alzheimer hastalığına yakalanma olasılığını belirgin bir oranda arttırabiliyor. Uykusuzluk ya da uyku apnesi gibi uyku bozuklukları olanlar için bu durum çok daha ciddi bir risk oluşturuyor. Ancak bu bulguları tersine çevirdiğimizde, umut verici bir durum da karşımıza çıkıyor. Kişinin uyku düzeninde bir iyileşme sağlandığında, Alzheimer hastalığına yakalanma olasılığında da bir düşüş-ya da en azından bir gecikme sağlanabiliyor. Öyle ki, uyku düzeninde niceliksel ve niteliksel bir iyileştirmeye gidilmesi kişinin Alzheimer hastalığına karşı savaşmasına yardımcı olabilir. Uyku sorunları olmayan sağlıklı insanlar için bu durum, uykuya daha çok zaman ayırmak ve geceleri 8 saat boyunca güzel bir uyku çekmek anlamına geliyor.
Peki, uyumakta güçlük çeken ya da yaşlanma ve bunamaya bağlı olarak yeterince uyuyamayanlar için durum nedir? Görünüşe bakılırsa, bu kişiler için uyku ilaçları pek bir çözüm getirmiyor. Hâlihazırdaki uyku ilaçları doğal bir uykuya yol açmadıkları gibi, bu ilaçların yüksek kanser ve ölüm oranlarıyla da ilintili oldukları belirtiliyor. Bilim insanları şimdilerde daha yaşlı yetişkinlerde ve bunama belirtileri sergileyen kişilerde NREM uykusu dönemini arttırabilecek çeşitli elektriksel beyin uyarıcı yöntemlerin geliştirilmesine çalışıyorlar.
Ancak bu girişimlerin tedaviye odaklı olduğuna dikkat çeken bilim insanları, asıl amacın tüm bunların önüne geçmek olması gerektiğine inanıyorlar. Bunun için de insanlara, Alzheimer’in geriye dönüşü olanaksız bir noktaya gelinmesinden çok önce, derin uykunun giderek azalmaya başladığı orta yaşlardan itibaren destek verilmesi gerekiyor.
Yetersiz uykunun Alzheimer hastalığına yol açan çok çeşitli unsurlardan yalnızca bir tanesi olduğunu da açıkça belirtmek gerekiyor. Uyku, demansın kökünü kazımada tek başına etkili olabilecek “sihirli bir kurşun” olmayabilir. Yine de- yaşları kaç olursa olsun-uykuya öncelik tanımanın insanlarda Alzheimer hastalığına yakalanma olasılığını azaltabilecek en etkili yollardan biri olduğunu da unutmamak gerekiyor.
Peki, ne kadar uyku yeterli uyku olarak kabul görüyor? Amerikan Uyku Vakfı’na göre pek çok yetişkinin gecede 7-9 saat uyuması gerekiyor. Ancak yaşlandıkça uyku ihtiyacı da değişiyor. 18 yaşındaki bir gencin 6-11 aralığında uykuya ihtiyacı olabilir. Daha yaşlıların da gençler kadar uykuya ihtiyacı olsa da uyku sorunları yaşayabilirler. Genel kural şudur: Sabahları uyanmak için çalar saati kurmayın. Saatin sesiyle uyanırsanız, uykunuzu yeterince almamış olabilirsiniz. Kaldı ki yatakta geçirdiğiniz süre uyku süresine eşit olmayabilir. Hedefiniz gecede 8 saatlik uyku olmalı.
Rita Urgan
