İster yeni hareketler olsun ister duyusal izlenimler ya da edinilmiş bilgiler, öğrenme söz konusu olduğunda ara vermek her zaman işe yarıyor.
Beynimizin öğrenmeden sonra yeni bilgileri işlemek ve öğrenilenleri sabitlemek için zamana ihtiyacı var. Bellek oluşumu için de en önemlisi uyku. Çünkü bu dinlenme evresinde beyin bilgileri sınıflandırıyor, uzun vadeli bellekte depoluyor ve sinapslarımızı yeni öğrenme deneyimleri için hazırlıyor. Zaman zaman verilen kısa aralar da öğrenme başarısını artırabiliyor.
Bunun niçin böyle olduğunu ve öğrenme aralarında tam olarak nelerin yaşandığını, ABD’deki Ulusal Nörolojik Bozukluklar ve İnme Enstitüsü’nden Ethan Buch araştırdı. Deneyler sırasında katılımcılardan 41324 sayısını tek elle mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde tuşlamaları istendi. 36 dakikalık çalışma süresinin ardından aynı uzunlukta dinlenme evresi verildi. Araştırmacılar katılımcıların beyinlerindeki süreçleri manyetoenzefalograf (MEG) ile kaydettiler. Bu görüntüleme tekniğiyle beyin etkinliğiyle oluşan manyetik alanlar kaydediliyor. Motiflerin ayarlanmasıyla o sırada tam olarak hangi sinirsel süreçlerin işlediği görülebiliyor. Değerlendirmelere göre beyin öğrenme aralarında, aktif öğrenme evrelerinden bile çok daha etkin.
Katılımcıların beyinleri, öğrenme aralarında sayıyı ne kadar sık tekrar ederlerse, parmakları sayıyı o kadar hızı bir şekilde doğru yazmayı öğrendi. Araştırmanın (uyanık) dinlenme evresinde, yeni becerilerin/bilgilerin ne kadar hızlı öğrenildiğinin okunabildiğini gösteren ilk çalışma olduğu belirtiliyor. Sürpriz sonuca göre beyin öğrenme aralarında parmak hareketlerini normal hızda değil çok daha hızlı öğreniyor. Katılımcılar tuşlamayı bir dakikada tamamlarken, tekrarlamalarda sadece 50 milisaniye içinde tamamladılar. ‘Buna göre zihindeki tekrarlama yirmi kat hızlıydı’ diyor araştırmacılar.
Beklenilenin aksine zihindeki hızlı tekrarlamalarda, öğrenme sırasındaki beyin bölgelerini etkinleşmiyor. Parmak hareketleri ilk önce büyük beyin kabuğunun motor devreleri tarafından çalıştırılırken, tekrarlama sırasında ikinci bir bölge daha aktif oluyor. Belleğin merkezi olarak bilinen hopakampus diğer taraftan ise temporal loptaki entorinal korteks yani hipokampus ve büyük beyin kabuğu arasındaki bağlantı etkinleşiyor. Hareketleri öğrenmede hipokampus ve entorhinal korteksin etkin katılımı şaşırtıcı. Nitekim şimdiye dek hipokampusun bu tür işlemsel bellekte katkısı olmadığı varsayılmıştı. Araştırmacılar bu üstün devrelerin alıştırmayla ilgili soyut bilgileri kaydederken, hareket dizinin sensorimotor korktekste sabitlendiğini düşünüyorlar. Bu tahminin doğru olup olmadığını bilim insanları yeni araştırmalarla öğrenmeye çalışacaklar.
Nilgün Özbaşaran Dede
