Endojen retrovirüs beyin gelişimini bozuyor

Son Dakika Bilim
Endojen retrovirüs beyin gelişimini bozuyor

Virüsler bize sadece dışarıdan bulaşmıyor, kalıtımızda da virüs taşıyoruz. DNA’mızın yaklaşık olarak yüzde 8’i endojen retrovirüslerden (HERV) geriye kalan yüzde 35’i ise virüs kökenli küçük parçalardan oluşuyor. Bunlar büyük ölçüde enfeksiyonla uzak atalarımız sayesinde kalıtımımıza yerleşti. Fakat koronavirüs gibi güncel virüsler de kalıtımızdaki hücrelerde genetik izler bırakabiliyor.

Bu endojen virüs elementleri kural olarak çoğalma ve enfeksiyon yaratma yetisini kaybediyorlar. Ama yine de tamamen etkisiz sayılmazlar. Hücre mekanizmamız tarafından okunarak, etkinleştirilen retrovirüslerle ilgili birçok kanıt var. Bu etkinleşme negatif olduğu kadar pozitif etkiler de yaratır. Mesela bu viral elementlerin kanserden korudukları, bazılarının ise erkeklerde kasların gelişmesini tetiklediği bilinmekte. Ancak diğer yandan da endojen retrovirüslerin Multiple skleroz, ALS veya Creutzfeld-Jacop gibi nörolojik hastalıklara da yol açtığı bir gerçektir.

Endojen retrovirüslerin beyin üzerinde ne gibi somut veriler yapabileceğini Münih Helmholtz Merkezi’nde Michella Vincendeau ile çalışan ekip araştırdı. Çalışma çerçevesinde CRISPR gen makasının yardımıyla sinir kök hücrelerinin kalıtımındaki özel bir endojen retrovirüs grubunu etkinleştirildi. Çalışmalar bu endojen retrovirüslerin etkinleştirilmesiyle, nöronal kök hücrelerin sinir hücrelerine dönüşümünü etkileyen ve beyin gelişimini bozan başka genlerin bir dizi aktivasyonunu tetiklediğini gösteriyor.


Serebral korteksin nöronları olgunlaştıkça, anormal derecede kısa ve hemen hemen hiç dallanmamış hücre süreçleri hatalı biçimlendirildi ve işlevsiz hücreler oluştu. İkinci bir test sayesinde araştırmacılar bu endojen retrovirüslerin etkinleştirilmesiyle beyin yapısındaki gelişmenin de bozulduğunu anladılar. Elde edilen bilgiler ışığında yeni tedavilerin geliştirilebilmesi umuluyor.

Nilgün Özbaşaran Dede

Kaynak