İklim değişimi yüzünden Amazon’daki kuşlar küçüldü

Son Dakika Bilim
İklim değişimi yüzünden Amazon’daki kuşlar küçüldü

İklim sadece türlerin dağılımını etkilemekle kalmayıp, içinde bulundukları iklim koşullarına göre birçok hayvanın beden boyunu ve biçimini de değiştiriyor. Bergmann ve Allen kurallarına göre örneğin soğuk bölgelerdeki hayvanlar, tropik bölgelerdeki akrabalarından genellikle daha büyüktürler, çünkü  bu durum ısı kaybını azaltır. Sıcak bölgelerde ise narin biçimler ve uzun beden uzantıları sirkülasyonu kolaylaştırır. Son araştırmalardan anlaşıldığı üzere dünya genelindeki hayvanlar iklim değişimine uyum sağlamak için biçimlerini değiştiriyorlar.

Bu durumun Amazonlardaki yağmur ormanlarında yaşayan kuş dünyası için de geçerli olup olmadığını, Louisiana Eyalet Üniversitesi’nden Vitek Jirinec ve ekibi araştırdı. Bu amaçta, 77 türden 14.000’den fazla kuşun beden boyu, kütlesi ve kanat uzunluğuyla ilgili son kırk yılın ölçüm verileri değerlendirildi. Bunların hepsi Amazon bölgesinde yaşıyordu ve göçmen kuşlar değildi. Değerlendirmelere göre incelenen 77 türde 1980 yılından bu yana beden ağırlığının azaldığı, beden kütlesinin de  yüzde 1,8 oranında küçüldüğü saptandı. Türlerin üçte birinde ise kanatlar uzadığı, kütle ve kanat uzunluğu arasındaki farkın değiştiği anlaşıldı. Bu değişimler bölgede artan ortalama sıcaklıklar ve azalan yağmurlara paralellik gösteriyor.

Peki bu biçim değişikliği gerçekten de Amazon bölgesindeki iklim değişimiyle mi alakalı? İklim değişimi doğrudan bir ayıklanmaya neden olabiliyor ama bu tür bir mikro evrimi kanıtlamak zor. Ayrıca bedenin küçülmesi yiyecek kıtlığıyla da ilgili dolayışla da çevresel değişiminin dolaylı sonucu da olabilir. Daha küçük ve daha hafif beden boyuna eğilime dayanan ikinci tahmin, beden boyundaki küçülmenin beslenme biçimiyle ve yiyecek kıtlığıyla ilgisi olmadığı için doğru değil. Çünkü hem böcek yiyen hem de meyvelerle beslenen kuşlar aynı şekilde etkilenmişler. Araştırmacılar Amazonlardaki kuşlardaki küçülmenin, iklim değişimine bağlı ayıklanma baskısıyla ilgili olduğunu düşünüyorlar. Beden oranları daha verimli uçuşa ve daha az metabolik ısı üretimine izin verecek şekilde değişmiş. Bu da sıcaklık artışı ve değişen çevreyle uyumlu diyor araştırmacılar. Gerek mevsimsel, gerekse uzun vadeli morfolojik değişimler, yağmur ormanlarında bile iklim değişikliğine karşı bir reaksiyon olarak gelişiyor.


Kaynak