Büyük deniz akıntıları hızla kutuplara doğru ilerliyor

Gezegenimiz Öne Çıkanlar
Büyük deniz akıntıları hızla kutuplara doğru ilerliyor

Küresel ısınmanın kısa ve uzun vadede ne gibi değişiklikleri beraberinde getireceği daha şimdiden görülmeye başlandı bile. Kutuplardaki buz kütlelerinin ve perm toprağındaki erimeler veyahut da denizlerdeki asit oranının artması gibi. Bilim insanları şimdi geniş alanda etkisini gösterecek başka bir değişim daha tespit ettiler. Anlaşıldığı üzere küresel iklim koşullarındaki değişimlerin, okyanuslarda rüzgarlarla oluşan akıntıların üzerinde de dramatik etkileri söz konusu. Uzun vadeli uydu verilerine göre bu akıntılar son kırk yıl içinde yüksek bir hızlı kutuplara doğru ilerlemiş. Bu yer değiştirmenin sonuçları şimdiden hissediliyor. Etkilenen bölgelerde özellikle de deniz seviyesi yükseliyor, türler göçüyor ve fırtına bölgeleri yeni alanlara kayıyor. Daha basit sözlerle açıklayacak olursak su, rüzgarla oluşturulan okyanus akıntılarında bir daire içinde hareket ediyor. Dünya genelinde bu tür sekiz büyük çevrim var: Üç tanesi Atlantik’te, diğer üçü Pasifik’te ve diğer ikisinden biri Hint Okyanusu’nda diğeriyse Güney Okyanusta. Bu çevrimli akıntı sistemleri hava durumunu ve kıyı bölgelerindeki deniz ürünlerinin durumunu belirliyor. Beş subtropikal okyanus çevrimi kıyı kenarında (örneğin körfez akıntısı) tropikal bölgelerden sıcaklık ve nem taşıyor orta ve üst enlemlere. Ve bu şekilde de bölgesel hava sıcaklıklarını ve yağışları etkiliyorlar. Doğu kenarında (örneğin Kanarya akıntısı) ise derindeki besleyici maddeli su yukarı çıkıyor. Bu suda algler, en küçük deniz canlıları ve bol miktarda balık yaşıyor, öyle ki bu yükselen bölgeler okyanusların besin depoları olarak da tanımlanmaktadır. Bilim insanları geliştirdikleri yeni bir yöntemle akıntıların hangi hızda yer değiştirdiklerini belirleyebilmişler. Buna göre okyanus çevrimi, yılda ortalama olarak sekiz yüz metre ilerliyor. Bu değişimler özellikle de güney yarım kürede belirgin bir şekilde görülüyor.

Kuzey yarımkürede ise kıtaların konumu ve Kuzey Kutbu’ndaki deniz buzunun gelişimi gibi faktörler etkili olarak, bizi, bu değişimlerin hangi süreçlerle ne ölçüde tetiklendiğini bulmak için motive eden güçlü doğal oynamaları görmemizi sağlıyorlar diyor araştırmacılar. Yeni geliştirilen modellerle ekip, hangi değişimlerin küresel ısınmaya, hangilerinin doğal oynamalara bağlı olarak ortaya çıktığını bulabilmiş. Uzmanlar, akıntılardaki değişiminin küresel ısınmayla tetiklendiği sonucuna varıyor. Kenar akıntılarının üst enlemlere ilerlediği yerlerde bölgesel deniz seviyesi olağanüstü bir şeklide yükseliyor. Bu sorun özellikle de Kuzey Amerika’nın kuzeydoğu kıyılarında yaşayan insanları etkiliyor. En kötüsü ise büyük subtropikal çevrimlerinin yer değiştirmesi, besin açısından fakir deniz bölgelerinin genişlediği ve dünya okyanuslarının verimliliğinin genel olarak azaldığı anlama geliyor. Büyük akıntı halkalarının yer değiştirmesi böylece okyanuslarda köklü bir değişimin başlangıcı olabilir diyor araştırmacılar.

Kaynak