Tahminen ilk kez 15.000 yıl önce, son buzul çağının bitimine doğru kurtlar evcilleştirilerek köpeklere dönüştü. Bu dönüşümün ardından insanlarla köpekler arasındaki ilişkinin ne şekilde geliştiği ise gizemini koruyor. Bu gizemi aydınlatmayı amaçlayan araştırmacılar, binlerce yıl öncesinden köpek ve insan DNA'sının şimdiye kadarki en kapsamlı karşılaştırmasını yaptı.
Çalışma, köpeklerin ve insanların birlikte seyahat ettikleri ve yolları ayırdıkları bölgeleri ortaya koyuyor.
Köpekler, hayvanların evcilleştirmesi tarihinin en büyük muammalarından biridir. Yapılan birçok çalışmaya rağmen köpeklerin tam olarak ne zaman, nerede ve nasıl ortaya çıktığı hala bilinmiyor. 2016'da yapılan bir araştırma, köpeklerin Asya'da ve Avrupa veya Yakın Doğu'da olmak üzere iki kez evcilleştirilmiş olabileceği sonucuna vardı, ancak birçok bilim insanı bundan emin olmak için yeterli kanıt olmadığını savundu. Birkaç yıl sonra, Amerika'da 10.000 yıl kadar erken bir tarihte köpeklere dair belirtiler olduğuna işaret etti ancak bu köpeklerin genetik bir iz bırakmadan yok oldukları görülüyor. Diğer araştırmalar Sibirya'da ve başka yerlerde eski köpeklere ait bulgular tespit etti ancak oraya nasıl geldiklerini veya diğer köpeklerle genetik ilişkileri bilinmiyor.
Oxford Üniversitesi ve Francis Crick Enstitüsü'nden araştırmacıların yeni çalışmasında Avrupa, Sibirya ve Yakın Doğu'dan yaklaşık 11.000 yıl öncesine ait 2000'den fazla köpek fosili incelendi. Bu çalışmada elde edilen 27 köpek genomu ile antik köpeklere ait tespit edilmiş genom sayısı 32 oldu. Araştırmacılar, elde edilen köpek genomlarıyla, onlarla aynı yerde ve zamanda yaşamış 17 insanın genomlarını karşılaştırdı.
Köpek DNA'larının analizleri 11.000 yıl kadar önce Yakın Doğu, Kuzey Avrupa, Sibirya, Yeni Gine ve Amerika'da yaşamış beş farklı köpek ırkı olduğuna işaret ediyor. Bu sonuca göre evcilleştirme sürecinin çok daha önce başlamış olması gerektiğini belirten araştırmacılar, bulguların arkeolojik kanıtlarla uyumlu olduğunu ifade ediyor. Almanya'da keşfedilen ve 15.000 yıl öncesi tarihlenen fosiller köpeklere dair en eski kalıntılarını oluşturuyor.
Çalışmada tespit edilen beş antik ırkın genetik izlerinin günümüz köpeklerinde hala mevcut olduğunu belirten araştırmacılar, Chihuahua'ların soylarının antik Amerikan köpeklerine kadar izlenebildiği, Husky'lerin eski Sibirya köpeklerinin genetik mirasını taşıdığını söylüyor.
Günümüzdeki köpeklerin soylarını 11.000 yıl önceki ırklara kadar izlenebiliyor.
Çalışmada, birçok yerde insan ve köpek genomları arasında bir örtüşme olduğu görüldü. Örneğin, yaklaşık 5000 yıl önce İsveç'teki insanlar ve köpeklerin genetik izleri Yakın Doğu'ya kadar sürülüyor. Bu bulgu, ilk çiftçilerin yeni bölgelere göç ederken köpeklerini de yanlarında götürdüklerine işaret ediyor.
Bu örtüşmenin görülmediği yerler de var. Almanya'da 7000 yıl önce çiftçiler de Yakın Doğu'dan gelmiş olmalarına rağmen köpekleri genetik açıdan Sibirya'dan gelmiş gibi görünüyor.
Kaynak: https://www.sciencemag.org/news/2020/10/how-dogs-tracked-their-humans-across-ancient-world
