Kör fareler hücre naklinden sonra yeniden görmeye başladılar

Öne Çıkanlar Yaşam Bilimleri

Ağ tabakadaki duyu hücreleri bir kez bozulduktan sonra yeniden büyümüyorlar. Bu yüzden de yaşlılığa bağlı makula dejenerasyonu veya Retinitis pigmentosa gibi göz hastalıklarını tedavi etmek mümkün değil. Yine de elektronik retina implantları ve kök hücreyle elde edilen ağtabakası nakilleriyle en azından hayvan deneylerinde başarılı sonuçlar elde edilmişti. Ancak bunlar çok zahmetli yöntemler. North Texas Üniversitesi’nde Biraj Mahato ile çalışan ekip, şimdi daha basit bir çözüm buldu.

Araştırmacılar cilt bağdokusu hücrelerini doğrudan doğruya çubuk hücrelerine dönüştürdüler. Çubuk hücreler karanlık-aydınlık algısı için en önemli duyu hücreleri. Bu yeniden programlama için araştırmacılar insandan veya fareden alınan fibroblastları 5 kimyasal bileşimden oluşan bir kokteyle işlemden geçirdiler. Bu yöntemle bağdokusu hücrelerindeki genetik ve hücresel süreçler, görünüş ve fizyolojik olarak duyu hücreleri haline gelecek şekilde değiştirildi. Yeniden programlanan hücrelerde çubuk tipindeki genler okunurken, fibroblast tipindeki genler aşağı doğru düzenlendi. ‘Bu çalışma fotoreseptör benzeri hücrelerin doğrudan doğruya kimyasal olarak yeniden programlanabildiğini gösteren ilk araştırma’ diyor Bethesda Ulusal Göz Enstitüsü’nden Anand Swaroop.

Fare retinasına aktarılan duyu hücreleri (yeşil)

Retina hücreleri kök hücrelerle yeniden programlanarak üretildiğinde bu süreç 6 ay kadar sürerken, yeni kimyasal yöntemle sadece 10 gün içinde üretilebiliyor. Laboratuvarda üretilen ağtabaka hücrelerinin ne kadar iyi işlediği ve nakil için ne kadar uygun olduğunu öğrenmek isteyen araştırmacılar, yeni ürettikleri çubuk hücrelerini 14 farenin ağtabakasına aktardılar. Genetik bozukluk yüzünden işlevsel duyu hücrelerine sahip olmayan farelerin gözleri görmüyordu. Nakilden üç ila dört hafta sonra 14 fareden 6’sında zayıf ışıkta bile gözbebeği refleksi görüldü. Gözbebeğinin bu istemsiz kasılması sadece beynin, gelen ışık için bir sinyal alması sonucunda gerçekleşir. İkinci bir teste farelerin parlak ışınlı sütunlardan kaçarak, karanlık alanları aradıkları görüldü. “Tüm bunlar kimyasal olarak indüklenmiş fotoreseptör hücrelerinin kör farelerde görme yetisini geri kazandırabileceğini göstermekte” diyor bilim insanları. Bu durum ayrıca hayvanların ağtabakası incelemeleriyle de kanıtlandı. Başarıyla tedavi edilmiş farelerde yeni hücreler büyüdü ve sinapslar sinirlerle bağlandı. Ve bunlar 3 ay sonra bile izlenebildi. Tedavi sadece 8 farede etkisiz oldu. Yöntemin insanda da uygulanabilmesi için henüz zaman var; ama bilim insanları yeni bilgiler sayesinde sadece ağtabaka için yeni hücreler değil diğer hücre tiplerinin de üretilebileceğine inanıyorlar.


Kaynak