Fotoğrafta görülen gün batımı resmi bir mantarın eseri. Ahşaptaki ince koyu çizgiler bu damarlı odundaki çeşitli mantar kültürlerinin sınırlarını işaretliyor. Bu tür motifler normalde tamamen rastlantısal olarak oluşsa da bu gün batımı bir manipülasyonun sonucu. Nitekim bilim insanları ağaç mantarlarını, motif, resim hatta kelime ortaya çıkaracak şekilde büyümelerini sağladılar.
Doğada mantarlar “ölmüş” bir ağacın çürümesine neden oluyorlar. Ağaçtaki mantar kolonileri ağacın içinde yayılarak, diğer mantarlara, bakterilere hatta böceklere karşı direnç kazanıyorlar. Ağaç mantarları bölgelerini, kimyasal ve mekanik olarak girilmez kılmak için liflerinden yararlanıyorlar. Bu tür ağaç mantarı kolonilerinin sınırlarında bu şekilde ince ve melanin pigmentiyle koyu renge bürünen çizgiler oluşur. Bunlar kayın, dişbudak ve akçaağaç gibi sert odunlara büyüleyici motifler kazandırarak adeta “mermer” gibi görünmesini sağlıyorlar. Bu özellikler çürümekte olan ağacı özellikle de mobilyalar için önemli bir hammadde kaynağı haline getiriyor. Fakat doğal olarak mantarlarla motiflerin oluşması yıllar sürebiliyor.
İsviçre Federal Malzeme Bilimi ve Teknolojisi Laboratuvarları (EMPA) bilim insanları bu süreci hızlandırıp, kontrol altına almaya başardılar. Bu amaçta sert odunlara, kolonileri odunların belli başlı yerlerinde büyümesini sağlayan belli başlı mantar kültürleri aşılıyorlar. Bu şekilde koyu çizgilerin nerelerde oluşacağını da belirleyebiliyorlar. Bir ağacın kesiti olan bu resimde bu tür manipülasyonun bir sonucu görülüyor. Bu odun parçasındaki mantar kolonileri, batmakta olan bir güneşin ve ışınlarını oluşturacak motifler üretecek şekilde değişimden geçirilmiş. Mantar türüne göre çizgiler daha ince veya daha belirgin oluyor. Mantar kültürleriyle araştırmacılar neredeyse her istedikleri motifi hatta kelimeleri bile yazdırabilmişler mantarlara.
Nilgün Özbaşaran Dede
