COVID-19: Niçin obezite hastaları daha büyük risk altında?

Koronavirus Öne Çıkanlar
COVID-19: Niçin obezite hastaları daha büyük risk altında?

Pandemi başladığından beri düzinelerce çalışma, en ağır Covid-19 hastalarının çoğunun obezite hastası olduğunu gösterdi. Obez olmasa bile fazla kilolu insanların da daha yüksek risk altında olduğunu gösteren araştırmalar da var. Örneğin, 26 Ağustos’ta Obesity Reviews dergisinde yayımlanan türünün ilk meta analizinde, uluslararası bir araştırmacı ekibi, 399.000 hastayı ele alarak ilgili verileri bir araya getirdi; SARS-CoV-2’ye yakalanan obezite hastalarını hastaneye yatırılma olasılıkları sağlıklı kiloya sahip insanlarınkinden yüzde 113 daha fazlaydı. Dahası, yoğun bakım ünitesine kabul edilme olasılığı yüzde 74 ve ölme ihtimali ise yüzde 48 daha yüksekti.

Fizyolojik ve sosyal faktörlerin bir araya gelmesinin de bu korkunç sayılar üzerinde etkisi var. Obezite, Covid-19’u kötüleştirebilen bozuk bağışıklık, kronik iltihaplanma ve pıhtılaşmaya eğilimli kan gibi faktörleri içeriyor. Daha da kötüsü: Obeziteliler risk altında olduğu ve obez olarak damgalanmamak için tıbbi yardım istemekten de çekinebiliyorlar.

Obezite oranı yüksek ülkeler salgından daha çok etkileniyor olabilir


Vermont Üniversitesi’nde obezite ve akciğer hastalıkları üzerine çalışan bilim insanı Dr. Anne Dixon, “Obezitenin özellikle genç insanlardaki yıkıcı etkisini yakın zamana kadar fark edemedik.” diyor ve ekliyor: “Bu, yetişkinlerin % 40’ının obez olduğu Amerika Birleşik Devletleri’nde Covid-19’un niçin daha yıkıcı olduğunun bir nedeni olabilir.”

Bu etki-tepkinin nedeni açık: Çünkü obeziteye sahip kişilerin kalp, akciğer hastalığı ve diyabet dahil olmak üzere Covid-19’un risk faktörünü artıran hastalıklara sahip olma olasılığı normal kilolu insanlardan daha yüksek. Ayrıca kan şekeri ve yağ seviyelerinin veya her ikisinin de sağlıksız olduğu ve kan basıncının yüksek olabileceği metabolik sendromlara da eğilimli oluyorlar. Sözgelimi, Tulane Üniversitesi’nde hastanede yatan 287 Covid-19 hastasını içeren yeni bir araştırma da metabolik sendromun kendisinin yoğun bakıma kabul, ventilasyon ve ölüm risklerini önemli ölçüde artırdığını buldu.

Genentech araştırmacıları tarafından geçen ay yayınlanan rapora göre, ABD’de hastaneye kaldırılan 17.000 Covid-19 hastasının % 77’sinin; aşırı kilolu (% 29) veya obezdi (% 48). Başka bir çalışma, İngiltere’deki 334.000’den fazla kişi arasında Covid-19’dan hastaneye yatış oranlarını inceledi. Geçen ay Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayınlanan raporda, vücut kitle endeksi 35 veya daha fazla olan kişilerde oranın zirveye çıkmasıyla beraber hastanın aşırı kilolu kategorisine girer girmez oranın yükselmeye başladığını da buldu.

Peki obezite hastalarını Covid-19’a karşı savunmasız kılan nelerdir?

Obezite hastalarında karındaki yağ, göğüs boşluğunun altında uzanan o büyük kasın (diyaframın) akciğerlere çarpmasına ve hava akışını kısıtlamasına neden oluyor. Azalan akciğer hacmi, oksijenasyon için üst loblara göre daha fazla kanın geldiği akciğerlerin alt loblarında hava yollarının çökmesine neden oluyor.

Diğer sorunlar da fizyolojik sorunun üzerine ekleniyor. Obezite hastalarının kanlarının pıhtılaşma eğiliminde artış oluyor; özellikle şiddetli olduğunda akciğerlerin küçük damarlarını pıhtılarla besleyen bir enfeksiyon ciddi bir risk oluşturuyor. Guy’s and St. Thomas’ta kan pıhtılaşması konusunda uzman olan Dr. Beverley Hunt, Covid-19’un sağlıklı pıhtılaşma evresini değiştirdiğini söylüyor. Çünkü virüs, pıhtılaşma sistemini aktive ederek endotel hücrelere zarar veriyor.

Bir diğer etken ise obezitenin bağışıklık üzerinde etkisi

Fairfield Üniversitesi’nden beslenme bilimci Catherine Andersen ise yağ hücrelerinin dalak, kemik iliği ve timüs gibi bağışıklık hücrelerinin üretildiği ve depolandığı organlara sızması nedeniyle, obeziteye sahip kişilerde bağışıklığın da zayıfladığını söylüyor: “Yağ dokusu arttıkça bağışıklık dokusunu kaybediyoruz, bu da bağışıklık sistemini, vücudu patojenlerden korumada veya bir aşıya yanıt vermede daha az etkili hale getiriyor”

Enfeksiyonlara verilen bozuk yanıtın ötesinde obezite hastaları ayrıca kronik, düşük dereceli inflamasyondan da mustarip oluyor. Yağ hücreleri, sitokin adı verilen birkaç iltihap tetikleyici kimyasal haberci salgılıyor ve daha fazlası, ölü ve ölmekte olan yağ hücrelerini temizlemek için makrofaj adı verilen bağışıklık hücrelerinden geliyor.

Derleyen: Batuhan Sarıcan / [email protected]

Kaynak