Pandemiye dair tüm araştırmaları masaya yatıran Türk Toraks Derneği, tedavileri, aşıları ve uzamış COVID’i değerlendirdi. Uzamış COVID konusunda en sık görülen belirtinin nefes darlığı olduğuna dikkat çekildi.
Bu çalışmada Türkiye COVID-19 Pandemi İzlem Ekranı kullanılarak COVID-19 sonrası bir yıllık dönemde, hastaların uzamış semptomları ve bu semptomlara neden olan faktörleri değerlendirildi. Bu çalışma Doç. Dr. Serap Argun Barış önderliğinde yürütüldü.
13 farklı merkezde toplam 504 hasta ile 3 basamakta görüşme gerçekleştirildi. Birinci basamakta telefon anketi, ikinci basamakta tıbbi kayıtların geriye dönük değerlendirilmesi, üçüncü basamakta yüz yüze ziyaret yapıldı.
*Telefon anketinde 1’inci yılda şikâyeti olan hasta oranı yüzde 27.1 olarak bulundu
*Yüzde 17 ile nefes darlığı, yüzde 6.3 ile yorgunluk ve yüzde 5 ile halsizlik en sık görülen şikayetlerdi.
KOAH tanısı, tanı anında zatürre varlığı, hastalık sonrası nefes darlığı ve halsizliğin devam etmesi ve COVID sonrası dönemde acil servis başvurusu olması, uzamış semptomları öngören faktörler olarak saptandı.
İkinci basamakta 231 hastanın tıbbi kayıtları analiz edildi. Buna göre;
*İlk yılın sonunda göğüs röntgenlerinin yüzde 1.4’ünün tam düzelmediği, bilgisayarlı tomografilerin yüzde 3.4’ünde akciğer sertleşmesi geliştiği izlendi.
Üçüncü basamakta yüz yüze kontrol sırasında ise 138 hastanın yüzde 49.3’ünde en az bir şikayetin devam ettiği görüldü. Bunların en sık olarak;
*Yüzde 27.6 ile nefes darlığı; yüzde 18.1 ile psikiyatrik semptomlar (depresif duygu durumu ve kaygı bozukluğu ile ilgili belirtiler) ve yüzde 17.4 ile yorgunluk olduğu gözlendi. Bilgisayarlı tomografilerin yüzde 2.4’ünde akciğer sertleşmesi ile uyumlu bulgular izlendi.
SONUÇ: COVID-19 hastalarının yaklaşık yarısında uzun COVID-19 görülüyor. Hastalık şiddeti, ek hastalıklar ve acil servis başvurusu uzun COVID-19 için risk faktörleridir. Bu hastaların erken dönemde tanımlanması ve takibi çok öneriliyor.
Bizleri nasıl bir kış bekliyor? COVID kapıda mı?
Kış mevsimine girmekte olduğumuz şu günlerde ortaya çıkması muhtemel yeni varyantlar, zayıflamakta olan aşı bağışıklığı, Kuzey Yarıküre’de COVID vakalarında yeni dalgalara yol açabilir mi? Bir de kapıda bekleyen grip dalgası varken....
Bilim insanları COVID vakalarının artış göstereceği bir kış mevsiminin bizleri beklediğini söylüyor.
Nature dergisi COVID-19 dalgasının hangi etmenlerin tetiklemesiyle ortaya çıkacağını araştırıyor. Ayrıca omikronu hedef alan yeni nesil aşıların bu dalgayı durdurup durdurmayacağını soruşturuyor...
Bu sonbahar ve kış aylarında yeni bir COVID dalgası yaşayacak mıyız?
ABD’de bilim insanları Ağustos ayının ortalarında COVID-19’un önümüzdeki günlerde neler yapabileceğine ilişkin bir senaryo tasarladılar. Yeni nesil aşıların hatırlatma dozlarının hızlıca devreye alınması ve yeni varyantların ortaya çıkmaması durumunda BA.5 omikron varyantının yeniden atağa kalkacağı düşünülmüyor. Öyle ki yeni bir varyantın ortaya çıkması durumunda bile şiddetli bir dalga beklenmiyor.
Ne var ki North Carolina Üniversitesi’nden enfeksiyon hastalıkları uzmanı Justin Lessler önümüzdeki kış konusunda daha karamsar. SARS-CoV-2’nin orijinal varyantına ve omikron varyantına etkili olan ‘bivalent’ aşıların uygulanmasındaki yavaşlık ve yeni bir varyantın gelişmekte olduğunu gösteren işaretler ufukta yeni bir salgın dalgasının gelmekte olduğunu gösteriyor.
Yeni yeni çıkmakta olan varyantlar vaka sayısını artırabilir mi?
Evrim biyoloğu Tom Wenseleers henüz böyle bir tehlikenin söz konusu olmadığını söylüyor. Şu anda SARS-CoV-2 vakalarındaki artışın nedeni büyük bir olasılıkla aşı muafiyeninin zamanla zayıflamış olmasına bağlı olabilir. Ayrıca insanların mesafe konusunda daha rahat olması da vakaları artırabilir.Pek çok ülkede sosyal dinamikler neredeyse pandemi öncesi döneme dönmüş durumda. Kapalı mekanlarda daha fazla zaman geçirileceği göz önüne alındığında riskin daha da artacağı öngörülebilir.
Eski olduğumuz aşılar işe yarayacak mı?
Neyse ki tüm bilimsel veriler, eski ve yeni COVID-19 aşılarının hastalığın şiddetli geçmesini önlebileceğini gösteriyor. Bu nedenle önümüzdeki aylarda özellikle riskli grupların yeni nesil bivalent aşıların hatırlatma dozlarını olmaları şiddetle öneriliyor.
Reyhan Oksay
Kaynaklar
https://www.apjtm.org/temp/AsianPacJTropMed159400_6104393_165723.pdf
https://www.nature.com/articles/d41586-022-03157-x
