Bir insanın koronavirüs SARS-CoV-2 enfeksiyonunu, ne kadar ağır geçireceği birçok faktöre bağlı. Hastalanan yaşlı insan sayısının, gençlere kıyasla daha fazla olduğu ve hastalığı ağır geçiren hastaların çoğunda yüksek tansiyon, kalp-dolaşım bozukluğu, diyabet ve şişmanlık gibi rahatsızlıkların bulunduğu biliniyor. Ama bir faktör daha var, o da cinsiyet. Covid-19’un erkekler için daha büyük bir tehdit oluşturduğuyla ilgili kanıtlar giderek çoğalıyor. Tongren Hastanesi’nden (Pekin) Jin-Kui bu konuyu araştırırken 43 Covid vakası ve Wuhan’da tedavi edilen 1.059 vakayı değerlendirdi. Hastalar arasında hemen hemen aynı sayıda kadın ve erkek bulunuyordu. Fakat iş ölüm oranına gelince durum değişiyordu: Kadın hastaların sadece yüzde 29’u hayatını kaybederken, bu oran erkeklerde yüzde 70 civarında olmuştu. Benzer bir sonuç Avrupa istatistiklerinde de ortaya çıktı: Avrupa’da kaydedilen yaklaşık 380.000 vaka içinde hastaların yüzde 49’u erkek, yani yarısı. Fakat enfeksiyon nedeniyle yaşamını yitiren erkeklerin oranı yüzde 63. Gerçi araştırmalara göre erkeklerde kalp-dolaşım bozukluğu, yüksek tansiyon gibi hastalıklar ve sigara içimi daha fazla. Ama son araştırma çerçevesinde incelenen hastalarda kadın ve erkeklerde görülen söz konusu hastalıkların oranı hemen hemen aynıydı.
Kaliforniya Üniversitesi’nden Hua Cai ise bu farkın sigara içimine bağlı olup olmayacağını inceledi. Çin’de erkeklerin yüzde 50’si sigara içerken bu oran kadınlarda sadece yüzde 5. Fakat Covid vakalarındaki hastaların sadece yüzde 2 ila 15’i sigara içiyordu yani sigara içimi önemli bir fark yaratmıyordu. Araştırmacılar bunun üzerine bağışıklık sistemi üzerine odaklandılar. Uzun süreden beri kadınların enfeksiyon ve aşılara karşı daha güçlü bir bağışıklık reaksiyonu verdikleri biliniyor. Bu yüzden de inflüenza ve solunum yollarındaki diğer viral hastalıklar erkeklerde çok daha ağır geçer.
Araştırmacılar kadınlardaki koruyucu etkinin cinsellik hormonlarına uzandığını düşünüyorlar. Östrojen ve benzeri hormonlar antikorla kazanılan bağışıklık yanıtını destekliyorlar. Evrimsel açıdan bakıldığında bu durum virüsler için de avantajlı. Dişi konakçılarını daha az hasta etseler bile çocuklarına aktarabiliyorlar; bu da patojen için avantajlı. Bununla birlikte diğer bir olasılık üzerinde de duruyor araştırmacılar: ACE2 reseptörü. Bu protein SARS-CoV-2 için bir kenetlenme yeri oluşturarak, insanın hücrelerine girmesini sağlar. Bu reseptör akciğer ve solunum yollarının tüm hücrelerinde bulunduğu gibi kalp, sinirler, bağırsak veya böbreklerde de yer alır. Doktorlar bir kişinin virüse ne kadar duyarlı reaksiyon göstereceğinin reseptör sayısına bağlı olduğunu tahmin ediyorlar. Bu konuda da erkekler ve kadınlar arasında farklılıklar söz konusu. Erkeklerin kanlarında tıpkı diyabet ve kalp-dolaşım hastalarında olduğu gibi daha fazla ACE2 bulunuyor. Yüksek ACE2 reseptörü sayısı, aslında SARS salgınında niçin daha fazla erkeğin öldüğünü de açıklıyor. Çünkü o zamanki virüs de bu reseptöre kenetleniyordu. Araştırmacılara göre , genel olarak bakıldığında Covid-19’da erkekler arasında daha yüksek ölüm oranın biyolojik bir nedeni olması akla yatkın. Ama ne var ki veriler henüz yetersiz, bu yüzden daha fazla klinik araştırmanın yapılması gerekiyor.
Derleyen: Nilgün Özbaşaran Dede
