Laboratuvarda üretilen dokular ve organlar gelecekte tıpta devrim yaratabilir. Bugüne kadar kalp, böbrek, kaslar hatta minyatür beyin bile üretildi. Ancak bilim insanları cilt üretiminde zorlanıyorlardı. Bunun nedeni cildimizin çok sayıda doku tabakasından oluşuyor olması. Bunlar cilt ve yağ hücreleri dışında kıl kökleri, ter bezleri, sinir uçları ve kan damarlarının da gömülü olduğu birkaç doku katmanından oluşuyor. Bilim insanları 2016 yılında ilk kez üzerinde kıllar da bulunan fare cildini kök hücrelerden üretmeye başarmışlardı.
Harvard Tıp Okulu’ndan Jiyoon Lee insan cildi ve kılının da laboratuvarda üretilebileceğini kanıtladı. Araştırmacı kök hücrelerinden, kıl kökleri, yağ bezeleri ve sinir hücrelerinden oluşan neredeyse eksiksiz bir insan cildi üreterek, farelere nakletti. Araştırmacı hemen hemen her türlü hücre tipine dönüşme özelliğine sahip embriyon kök hücrelerinden yararlandı. Özel bir besleyici madde içinde kültüre alınan bu kök hücrelerine daha sonra çeşitli büyüme faktörleri eklendi. İlk önce epidermis ve hücre tiplerinin farklılaşmasını tetikleyen uyarıcı maddeleri gelişirken, bunları dermis ve yapılarının gelişimini destekleyen büyüme faktörleri takip etti. Ve 70 gün sonra hücre kültürü, üst deri, dermis ve altderi yağ dokusundan oluşan bir topağa dönüştü.
Saç folikülleri büyüdükleri zaman kök hücreleri ilk önce organoidden ışın biçiminde dışarı çıkıyor. Bu oluşum tıpkı deniz diplerinde yaşayan kolları olan bir canlıya benziyor. Jiyoon Lee “Olgunlaşma süreci içinde saç foliküllerinde pigmentler oluştuktan sonra göreceli olarak düzenli aralıklarla sıralandıklarını gördük. Buna paralel olarak da bazı kök hücreleri sinir ve duyu hücreleri olarak gelişti. 125.günde bu nöronsal uzantılar epitelyuma kadar büyüyerek, on sekizinci haftadaki insan fetüsünün olgunlaşmamış sinir uçlarına benzer bir şekilde saç folükülün etrafında değişti. Genetik testler sonucunda cilt organoidlerinin hücrelerindeki genetik etkinliğin de fötüs cildindekine benzediği görüldü” diye süreci anlattı. Bu organoidlerin nakil için uygun olup olmadığını öğrenmek isteyen araştırmacı, deney tüpünde üretilen cilt parçasına farelere nakledince, kısa bir süre sonra gerçek cilt olarak geliştiğini gördü. Nakillerin yüzde 55’inde saç folikülleri sağlam kalarak, uzayan saçlar ürettiler. Yeni araştırmada nakledilen cildin aylar sonra da sağlıklı ve canlı kalıp kalmadığı kontrol edilecek. Eğer sağlıklı kalabiliyorsa, gelecekte kellik için yeni bir tedavi yöntemi geliştirilebilecek.
