Yoksa Homeros çok daha önceleri mi yaşamıştı?

Öne Çıkanlar Toplum
Yoksa Homeros çok daha önceleri mi yaşamıştı?

Yaklaşık  İ.Ö.1800 yılında başlayan Erken Demir Çağı’nda Antik Yunanistan’da önemli gelişmeler yaşanmaya başlamıştı. Bu dönemde özellikle de Orta Akdeniz bölgesinde koloniler ve şehir devletleri kurulmuş, Avrupa’yı biçimlendiren önemli sosyal ve kültürel yenilikler doğmuştu. Homeros’a ait olduğu kabul edilen İlyada ve Odysseia destanları da İ.Ö. sekizinci yüz yılda yazılmıştı. Genelde “Homeros Çağı” olarak isimlendirilen bu dönemin tarihi, yüz yıl kadar önce belirlenmişse de o zamandan bu yana yeni bilimsel yöntemlerle sistematik olarak incelenmemişti.

Avusturya Arkeoloji Enstitüsü’nden Stefanos, Köln Üniversitesi’nden Bernhard Weninger ile birlikte bu tarihi, radyo karbon tarihlendirme yöntemiyle de kontrol etti. Özellikle de Yunanistan’daki protogeometrik ve geometrik öncesi dönemlerin tarihleri kuşkulu. Bugüne kadarki tarihlendirmeler, Tell Abu Hawam, Megiddo ve Samarya gibi buluntu yerlerinde gün ışığına çıkarılan eski Yunan çanak çömleklerine dayanıyordu. Bunlar silahlı çatışmaların kanıtlarını içeren ve yazılı kaynaklara dayanarak, kesin olarak tarihlendirilebilecek tabakalarda yer alıyordu. Örneğin çanak çömlek buluntularına göre protogeometrikten geometrik döneme geçiş İ.Ö.900 civarında gerçekleşmişti. Bu tarihten yola çıkarak erken demir çağına ait Yunan çanak çömleği sınıflandırılmıştı. Bilim yüz yıl boyu Yunan kronolojisinden memnun kalmış ve bu kronoloji aynı zamanda tüm Akdeniz bölgesinin kronolojisinin temelini oluşturmuştu.

Son on yıllarda C14 yöntemine dayanan analizler Ege’de pek ilgi görmemişti. Bunun nedeni şimdiye kadar ki tarihi verilere fazlasıyla güvenilmesiydi. Gimatzidis ve ekibi Selanik yakınlarındaki Sindos kazı yerinde radyo karbon  yöntemiyle çok iyi analiz edilen stratigrafiyi ve Yakındoğu’daki tarihi verilerle karşılaştırdı. Sonuçlara göre şimdiye dek İ.Ö.760 – 735 yıllarına tarihlendirilen geç geometrik I olarak tanımlanan evre yeni tarihlendirmeye göre İ.Ö.870 yıllarında başlıyor ve daha uzun devam ediyor. Buna göre İtalya ve Kuzey Ege’deki Yunan kolonilerinin veya Homeros destanlarının tarihi de değişebilir. Bilim insanları şimdi Ege bölgesinde yeniden tarihlendirilebilecek buluntu yerleri arıyorlar. Özellikle de Efes’teki kazılar bu dönem için önem kazanıyor.


Kaynak