Sanayi 4.0 bir şey daha gerektiriyor: STEM (Bilim, teknoloji, mühendislik, matematik sözcüklerinin İngilizce kısaltması) konularında çağdaş bilgi ve beceriyle donanmış insan gücü...
Diş fırçasının içindeki sensör, hangi dişi ne açıdan ne basınçla fırçaladığınızı “bir kenara” yazacak. Bu bilgiyi diş doktorunuza internetle gönderecek. Doktorunuza tekrar muayeneye gittiğinizde, tıpkı diş röntgeninize bakar gibi, diş fırçasının yolladığı verilere bakacak, “Dişlerinizi yanlış fırçalıyorsunuz. Sizi, düzgün fırçalama kursuna yollayacağım” diyecek.
Bu akıllı diş fırçalarını ABD ve İngiltere’de satın alabiliyorsunuz. Ama bu fırçalara “bağlı” diş doktorları henüz var mı bilemiyoruz. Olacağı kesin de, henüz değil.
Fırça örneği elbette işin hafif yönü. İşin ağır yönünde elektronik üretim tesisleri, otomotiv, kimya sanayii, başka imalat sektörü fabrikaları var. Türkiye dahil bir çok ülkede bir çok tesiste şeylerin interneti işliyor. Örneğin Arçelik, şu bilgiyi verdi yakınlarda: “Bizim 1 milyondan fazla ürünümüz şu anda internete bağlı çalışıyor ve bunların yüzde 99’u online. Bu cihazlardan ayda 500 milyondan fazla bilgi akışı sağlıyoruz ve günde 4 bin siber atağa karşı korumamız var” (Arçelik AŞ İnovasyon Direktörü Erkan Duysal, Dünya, 18.03.16)
Şeyler arasında entegrasyon
Şeyler arasındaki entegre iletişim ve internet bağlantısıyla oluşan sisteme kısaca Sanayi 4.0 diyoruz. Perşembenin gelişi Çarşambadan belliydi, bu nedenle ileri düzeyde gelişmiş bilgi toplumları İnternet Protokolü 6’ıncı Versiyon (IPv6) adlı yeni bir internet adres havuzu icat ettiler. Çünkü 4.5 milyar cihaza internet adresi (IPv4) varsa da bu kota artık yetmeyecek.
Yeni IPv6 kotasında, şu sayıda “şeye” adres verilebilecek ki birbirleriyle rahatça konuşsunlar: 340,282,366,920,938,463,463,374,607,431,768,211,456. Adı “undesilyon” ise de bir anlam ifade etmeyen, nasıl okuyacağımızı bilmediğimiz bu zihin-ötesi rakam, bir bilimkurgu uydurması değil, gerçek. Başta ABD Savunma Bakanlığı ve onu önem sırasına göre izleyen ABD’li ve yabancı büyük kurumlar IPv6 uygulamasına çoktan geçti bile.
Kapasite ve hız artışı
Bu kadar muazzam sayıda şeyin, interneti kullanması için ileti kapasitesinin artması gerek. ABD Federal İletişim Komisyonu ilk adımı attı, genişbant tanımını değiştirdi. Yeni hız saniyede 25 Mb oldu. Yükleme hızında sınır 1 Mb’den 3 Mb’e çıktı.
Kapasiteyi ilerde tekrar artıracakları kesin. Dar banta bile “geniş” diyenler şimdi daha zorda. Bu, sadece ileri bilgi toplumları için değil, bilgi toplumu olmaya çalışan bizim gibi ülkeler için bile sorun. Sanayi 4.0 bizde de geliştikçe internet bant sıkışıklığı artacak.
Ülkemizde yol planı
Ülkemizdeki durumu Mobil Servis Sağlayıcı İş Adamları Derneği (MOBİLSİAD) “Elektronik Haberleşme Sektöründe Genişbant Etki Analizi ve Türkiye İçin Yol Planı”nda 92 sayfada anlattı: 2023’e kadar ülkenin her noktasında 30 Mb’den başlayarak 100Mb hız sağlanmalı. 2023’e kadar 300 bin km omurga ve 150 bin km erişim olmak üzere 450 bin km fiber döşenmeli. Mevcut bakır kablolardan eskiyenler fiberle değiştirilmeli. (Fiber henüz kral. Gün gelir, krallığı LiFi’ye (görünür ışık iletişimi) devredebilir ama henüz değil. İstanbul’da 2008’de 678 km fiber döşenmiş, ama 2014’te sadece 17 km).
Sanayi 4.0 bir şey daha gerektiriyor: STEM (Bilim, teknoloji, mühendislik, matematik sözcüklerinin İngilizce kısaltması) konularında çağdaş bilgi ve beceriyle donanmış insan gücü yetersizse, STEM’in gerektirdiği görev ve sorumlulukları yeterince üstlenmek de, yetersiz.