Kanser hakkında yanlış bilinenler – 1

Mustafa Çetiner Y
Kanser hakkında yanlış bilinenler – 1

Bir süre önce bir YouTube kanalı kurdum ve “Prof. Dr. Mustafa Çetiner” ismiyle popüler bilim ve tıp konularında bildiklerimi, haddimi aşmadan, anlatmaya başladım. Yayınladığım videolardan biri “kanser yalanları” başlığını taşıyordu. Bu videoda kanser konusundaki yanlış inanışları sıraladım.

Bunlar; “Kanser ağrısı tedavi edilemez”, “pozitif tutum kanser tedavi yanıtını artırır”, “kanser cerrahisi tümörün yayılmasını sağlar”, “ilaç firmaları kanser tedavisini biliyor ama saklıyorlar” ve sonuncusu da “kanser tedavi edilemez bir hastalıktır” idi.

Aslında bu listenin çok daha uzun olduğunu düşünüyorum. Yoğun geri dönümler, geri dönümlerden bazılarındaki hadsizlik, küfürbaz üslup, sırılsıklam cahillik, ve bilgisizlik öylesine anlatılamaz bir boyuttaki “kanser yalanlarının” daha fazla anlatılıp konuşulması gerektiğini düşünmeye başladım. Hadsizlik, yarım yamalak bilgiyle sallamak ve küfüre bir şey yapamam, o “moda iletişim biçimimiz” artık, ancak yanlış inanışları düzeltmeliyiz diye düşünüyorum. Bu nedenle bir süre kanser ile ilgili yanlış inanışları yazıp konuşmak istiyorum.


Bu serinin ilk makalesinde “şekerin kanser hücrelerinin gelişmesini hızlandırdığı” yanlış inanışı hakkında yazacağım.

İlk olarak yutak kanseri gibi kimi kanser türlerinde şekerden zengin beslenmenin bir risk faktörü olduğunu söyleyerek başlamalıyım. Bunun yanı sıra şekerin aşırı tüketilmesi obezite ve bununla ilişkili kanser sıklığını dolaylı olarak arttırabilir.

Ancak şeker kullanımının var olan kanserin gelişimini hızlandırdığı, kanser tedavisi gören hastaların şeker yediğinde kansere yenik düşeceği iddiaları doğru değildir. Bu iddiaların son ve en gelişmiş radyolojik inceleme yöntemlerinden biri olan PET-BT’nin kullanılmaya başlaması ile eş zamanlı ortaya çıktığını anımsatmak isterim. PET-BT radyoaktif işaretli glikozun yani saf şekerin metabolik aktivitesi yüksek olan hücrelerce tutulması esasına dayanan bir görüntüleme testidir. Bu test, hızlı çoğalan hücreler ve elbette kanser hücreleri daha fazla glikoz tuttuğundan tümörün olduğu vücut bölgesini daha parlak gösterir ve tümörün büyüklüğü ile yaygınlığı hakkında çok değerli fikirler verir.

Kanımca “şeker tümör büyümesini hızlandırır” iddiasının PET-BT’nin kullanıma girmesiyle eş zamanlı ortaya atılması PET-BT ile ilgili bilginin tersten ve yanlış yorumlanması ile ilişkilidir.

Öncelikle sormak lazım, madem öyle, hangi şeker kanseri besler?

Çikolata mı, tatlı mı, kesme şeker mi, bal mı, un ve bir şeker olan nişastadan oluşan ekmek mi, yüz de yüz nişasta olan pilav ve makarna mı? Şekerden oluştuğunu bildiğimiz meyveler mi kanseri besler? Yoksa içinde laktoz yani şeker olduğunu bildiğimiz süt mü, şeker içerdiği bilinen nohut ve diğer baklagiller mi? Bu liste böyle uzar gider.

Bu soruları Dr. Suat Erus “Vegan Sağlık Profesyonelleri” isimli YouTube kanalında soruyor. Sevgili Suat kanalında konuyu çok güzel tartışmış.

Biz hiç şeker almasak bile, şeker tüm hücreler ve metabolik süreçlerin tama yakını için “olmazsa olmaz” olduğundan organizma bu şekeri zaten kendi için yapıyor. Hiç glikoz almasak da aldığımız yağ ve proteinler vücudumuzda şekere dönüşüyor. Yani şekerden kurtuluş yok.

Demem o ki; eğer iddiayı ciddiye alırsanız, ne yerseniz yiyin, her şey kanseri besliyor. Devamını da söyleyeyim, eğer 1950’li yılların bilgisiyle yayınlanan bir kaç önemsiz yazıyı bir kenara bırakırsanız bu iddiayı kanıtlayacak inandırıcı en küçük bir bilimsel literatür kırıntısı bile yok.

Bu yanlış inanış sadece bizim ülkemizde değil, dünyada da tartışılan bir konu. Ciddi popüler sağlık konulu web siteleri, hasta ve hekim dernekleri, ciddi görsel ve yazılı medya bir çok kereler konuyla ilgili uyarılar yayınlamak zorunda kaldılar.

Peki, bu tartışmanın hiç mi yararı olmadı?

Aslında oldu, şekerin aşırı tüketilmesinin var olan kanser dokusunun gelişmesine değil ama kanserin ortaya çıkmasına neden olan risk faktörlerinden biri olduğunu vurgulayabilmemizi sağladı.

Konu hakkında daha detaylı bilgi almak isteyenlere Dr. Suat Erus’un YouTube kanalını önerebilirim.

Mustafa Çetiner / [email protected]

Bu yazı HBT'nin 101. sayısında yayınlanmıştır.

Mustafa Çetiner

Prof. Dr. Mustafa Çetiner 1964 yılında Kayseri'de doğdu. Halen Acıbadem Sağlık Grubu Maslak Hastanesi'nde İç Hastalıkları, Hematoloji Bölümü'nde görev yapmaktadır. Hekimliği ve öğretim üyeliği yanında Popüler bilim, etik, tıp ve tıp tarihi konularında kaleme aldığı güncel yazılarıyla tanınır.