Uzun COVID olarak nitelendirilen geçmeyen COVID-19 semptomları, hastalarda yılgınlığa, doktorlarda ise şaşkınlığa yol açıyor. Zira haftalarca, hatta aylarca süren bu semptomların nedeni, ne zaman ve kimlerde görüleceği, ne kadar süreceği henüz kesin bilinmemesi.
Bugüne dek uzun COVID’in çoğunlukla hastalığı ağır geçirenleri etkilediği sanılıyordu. Oysa yeni bir çalışma COVID semptomlarının hastalığı hiç belirti vermeden geçirenlerde de görülebildiğini ortaya çıkarttı. Hatta uzun COVID çocukları bile etkileyebiliyor. Bu önemli konuyu Reyhan Oksay derledi.
Dünya COVID belasını yaşayalı bir yıl oldu. Geçen hafta Koç Üniversitesi İş bankası Enfeksiyon Hastalıkları Merkezi Direktörü Prof. Dr. Önder Ergönül ve arkadaşları uluslararası bir webinar düzenlediler ve hem ülkemizden hem dünyadan konunun uzmanları COVID’in epidemiyolojisini, bağışıklık şifrelerini, tedavisini ve geleceğini tartıştılar. Önder Ergönül, üçüncü sayfamızda "COVID-19 pandemisinden bugüne bir yıl geçti. Bu süreçte biz neler yaptık?” konusunu dergimize yazdı. Uzman bir kalem durumu özetliyor.
Neydi ne oldu, bir yıl içinde?
Bu arada yine önemli başka bir derleme ile karşınızdayız: Bir yıl önce Mart ayında COVID için ne düşünülüyordu, şimdi ise hangi sonuçlara ulaşıldı? Ne kadar ölümcül? Mevsimlik hale gelecek mi? Virüs nereden bulaşıyor? Ne kadar endişeli olmalıyız? Virüs zaptedilebilir mi, ekonomik zararı ne kadar? Merakla okuyacaksınız.. Tabi bu kadar değil, virüsün dünyada yarattığı ekonomik zarar üzerine daha kapsamlı bir yazı daha okuyacaksınız.
Koronanın tedavisi ve aşılarla ilgili en son haberlerimiz de sizi bekliyor: mRNA aşısında güvenlik krizi mi var? COVID’i burun spreyi ile alt etmek en iyisi, ilaç geliştirildi. İngiliz varyantı daha ölümcül. Yeni bir antikor tedavisi!... Pandemi gündeminin önemli bir parçası da aşı. Mustafa Çetiner kimler aşı olmalı konusunda yazdı... Evet biz bir yılın küçük bir dosyasını sizlere sunuyoruz bu sayımızda.
Önyargınız yok mu?
‘Benim hiç önyargım yok’ diyor musunuz? Peki ya örtük olanlar? ‘Birçok insanın sahip olduğu bu bilinçsiz önyargılar, ayrımcılığın en önemli nedenlerinden. Üstelik farkındalığın olmaması nedeniyle ahlaki suçluluk duygusu gelişmediğinden örtük önyargılarla baş etmek zor’ diyor Özlem Kayım Yıldız ve insan nasıl bilinçsiz de olsa taraf tutar diye sorarak örtük önyargı ve yanlılıkların nasıl doğduğunu anlatıyor.
Kendinizi değerli görüyor musunuz? Ya da şöyle soralım: İnsan niçin değerlidir? Atilla Erdemli değer kavramını doğa ve insan bağlamında sorguluyor.
Doğan Kuban hoca “Toplumsal değişim ülkeden ülkeye farklı olsa da, değişme hızı şaşırtıcıdır. Ne var ki insan davranışlarının durağanlığı daha az şaşırtıcı değil. İnsan aklı yüz binlerce yıl aynı beyinle idare ettiği için insanın tepkisel ataleti az değişiyor olmalı.” Kuban Hoca, Hüseyin Rahmi’nin 2. Meşrutiyet’i anlattığı romanından da alıntılar yaparak Birinci Meşrutiyet’ten 2015 yılına toplumsal değişimi anlatıyor.
Ahmet Yavuz biliyorsunuz bir süre önce Mustafa Kemal’in izini sürdüğü yazılarına başlamıştı. Bu yazısında 1921 yılındaki gelişmeleri anlatıyor: Çerkes Ethem’den Yunan Ordusu ile çatışmalara, İnönü Zaferi’ne, 1921 Anayasa’sının kabulüne...
Sorgulayıcı akıl
Tanol Türkoğlu ‘Benim Doğrum’ başlıklı yazısında ‘Doğru ile yanlışın ayırt edilmesi gereken dünyada devreye “sorgulayıcı akıl” becerileri giriyordu. Oysa doğru-ötesi dünyada artık “kafayı çalıştırmaya” gerek yok. Onun yerini inançlar almış durumda. Doğru-ötesi dünyanın fertleri neye inanıyorlarsa onunla paralellik oluşturan söylemleri “doğru”, ötekileri “yanlış” kabul ediyor artık’ diyor.
Mümtaz Peker önemli nüfus bilimcilerimizden. Türkiye’de nüfusun azalmasındaki temel faktörleri yazıyor. Yanlış politikalar ve durdurulamayan beyin göçü en önemli nedenler arasında... Ali Akurgal yazısında 80’li yıllarda devlet eliyle savunma sanayinde başlatılan Ar-Ge çalışmalarından son derece önemli başarı örneklerini ve nasıl yine devlet eliyle engellendiğini anlatıyor. Bilim ve Beslenme sayfasının bu haftaki konuğu Sirke. Hipokrat’tan bu yana modası hiç geçmeyen mucizevi besin.
Bir bilim insanı kitle imhasında yer alabilir mi? Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. Kadircan Keskinbora ve İlay Nur Yurdakul’un hazırladığı yazı serisinin bu son bölümünde atomu üretenlerin sorumlulukları irdeleniyor.
Yaşam nedir?
"Yaşam Nedir?” yapıtıyla moleküler biyoloji ve dalga mekaniği teorisiyle de kuantum fiziğine bakışı değiştiren büyük bilim insanı Erwin Schrödinger’i ölümünün 60. yılında hatırlıyoruz. Batuhan Sarıcan hazırladı.
Haluk Ertan Birleşik Arap Emirlikleri’nin geçen ay Mars’ın yörüngesine gönderdiği uydunun arka planını anlatıyor. Bilgi ve teknoloji birikiminin yetersiz olduğunu ve mühendislik desteğinin ağırlıklı olarak ABD’den verildiğini belirtiyor.
İstanbul Kültür Üniversitesi’nden Cumhur Gültekin’in ele aldığı konu bireylerin toplum davranışları konusunda. Gültekin, davranışları puanlıyor. Sonuçlar artı mı, eksi mi? Ya sizin ki? Konu ilginç...
Kendinizle tanışmak ister misiniz, başlıklı yazı dizimizde bu hafta benlik meselesi var. Hep aynı kişi değiliz o halde benlik de bir yanılsama mı?
Bağırsağınızda 140 bin virüs türü bulunduğunu biliyor musunuz? İlkel primatlara ilişkin en eski fosiller nedir? Emzirme anne sütünün yapısını nasıl değiştiriyor? Mariana çukurundaki robot ne yapıyor? Nilgün Özbaşaran Dede’nin hazırladığı Araştırma Gündemi’nde.
Deniz salyangozunun kopmuş kafası tüm vücudunu yenileyebiliyor. Ahtapotlar ışığı kolları ile algılayabiliyor. Murat Altaş’ın hazırladığı Hayvanlar Dünyası’nda.
HBT’yi hazırlarken büyük keyif duyuyoruz! Sizlere ülkeye kültür hayatımıza düşüncelere önemli bir hizmet sunmanın keyfi bu! Bilgiyi paylaşmanın keyfi ve mutluluğu.
Umarım sizler de hazırlanan dergiyi beğeniyorsunuz, fakat biz acaba daha iyisini nasıl yapabilirdik, diye her sayıya eleştirel bakan insanlarız.
Bilimde ve HBT’de kalın, gelecek Cuma yine kapınızı çalacağız, biliyoruz ki HBT’nin daha geniş çevrede okunması için elinizden geleni yapıyorsunuz..
