Aşk hormonu olarak tanımlanın uyarı maddesi oksitosinin, enfarktüsten sonra hasar gören kalp dokusunu iyileştirebileceği düşünülüyor.
Oksitosin sadece cinsel zevk verici hormon olarak tanımlanmamalı, çünkü aynı hormon doğum sancılarını da başlatıyor. Hatta Japon bilim insanlarına göre Alzheimer hastalarında da tedavi edici bir etki yapabilir. Araştırmacılar oksitosinle, hasarlı sinir hücrelerinin sinyal yetisini geri kazandırmaya başardılar. Bu “mucize” hormonun şimdi yeni bir etkisi daha ortaya çıktı. Michigan Eyalet Üniversitesi araştırmacılar, oksitosinin, hasarlı kalp dokusunu da onarabildiğini gösterdiler.
Mekanizma şu şekilde işliyor: Kalbin en dıştaki saydam örtüsü olan epikardiyumdaki hücreler, özel “onarım hücrelerine” dönüşmeleri için uyarılır. Bunlar kalp kasının içine doğru ilerleyerek, kardiyomiyositlere yani kalbin kasılmasından sorumlu kas hücrelerine dönüşebilirler. Bu önemli; çünkü kalp kası hücreleri o kadar özelleşmiştir ki hasar gördükleri zaman beden bunları değiştiremez. Epikardiyumda kalp kası dokusu oluşturabilen bir tür kök hücreye dönüşebilen özel hücrelerin bulunduğu daha önceki araştırmalardan zaten biliniyordu. Bununla birlikte normal koşullar altında insanlardaki etki, kalp krizi sırasında meydana gelen kardiyomiyositlerin toplu ölümünü telafi edecek kadar güçlü değildir.
Fakat bunu yapabilen hayvanlar var. Mesela zebra balığı, ihtiyaç halinde çeşitli organlarını tamamen yenileyebiliyor. Beyin ve karaciğer dışında kalbi de yenilenme yetisine sahip. Olağanüstü onarım yetisi sayesinde hücrelerin dörtte üçü kadar kaybını onarabiliyor.
Araştırmacılar şimdi bundan oksitosin hormonun sorumlu olduğu buldular. Kalbin soğuk nedeniyle hasar görmesinden üç gün sonra balıkların beynindeki, aşk hormonunu kotlayan haberci RNA’nın yirmi kat arttığı tespit edildi. Bu da ribozomlarda daha fazla oksitosin üretilmesine yol açıyor. Ve hepsi bu kadar da değil: Hormon buradan epikardiyuma giderek, kalp kaslarının onarımını sağlayan kök hücrelerinde bir zincir reaksiyonunu başlatan bir reseptöre bağlanıyor. İnsan dokusuyla gerçekleştirilen deneylerde de önemli bir etki tespit edildi. Her türlü kök hücre tipine dönüşebilen insan pluripotent kök hücreleri, oksitosinle tedavi edildiklerinde, kardiyomiyositlerin öncü hücrelerine dönüşüyorlar. Test edilen diğer on dört hormonun hiçbirinde aynı etki görülmedi. Gerçi hormonun insandaki etkisi zebra balığındaki kadar güçlü değil, ama araştırma hormonun, zebra balığı ve insan hücre kültürlerinde hasarlı kalplerde kardiyak onarım mekanizmalarını etkinleştirebildiğini ve insanlarda kalpteki yenilenme için potansiyel tedavilerin yolunu göstermesi açısından önemli diyor araştırmacılar.
Nilgün Özbaşaran Dede
