insan
Nazım Hikmet’in ünlü şiirinin analizini yapmayacağız veya günün mana ve önemine bir gönderme yapma niyetimiz yok. Güneş’in yeryüzündeki hayatın kaynağı olduğunu da yazmayacağız. Kapakta kullandığımız 'güneş toplamak' ne güzel bir deyim! Ülkü Tamer’in ünlü şiiri ve Zülfü Livaneli’nin bestesi... Fakat derdimiz bu da değil, sadece güneş ile ilgili bilinen çağrışımlarla oynaşıyoruz giriş yapmak için. ...
Esneme, maymundan kuşlara kadar birçok canlıyla paylaştığımız bir davranış. İnsanların ve birçok diğer canlının bazen derin soluk alabilmek için niçin ister istemez esnemek zorunda kaldığı konusunda biyologlar arasında görüş ayrılığı var. Esneme genelde yorgunluğun veya can sıkıntısının işaretidir. Bir teze göre esneme sayesinde kan dolaşımına daha fazla oksijen pompalanır. Fakat birçok araştırmad...
İyi robot, kötü robot
İzleme fırsatını bulduğum bir bilim kurgu filmi (Ex Machina) Turing Testi ile ilgiliydi. Zekâ sahibi makine, bir robottu ve sorgulayıcısı ile bir camın arkasından ancak görsel ve işitsel engel olmadan iletişim kuruyordu. Üstüne üstlük sorgulayıcı genç bir erkek, robot ise kadın idi. Robotun verdiği cevaplardan onun bir “makine” olduğunu ayırt etmek olası değildi. Ancak sorun bununla bitmiyordu. Ün...
Nature dergisinde yayımlanan bir araştırma dizisiyle bilim insanları, insanoğlunun Afrika’dan çıkışı ve dünyanın çeşitli bölgelerine dağılışı hakkında bilgiler sundular. Afrika insanlığın beşiği olarak kabul edilir, Homo sapiens’in buradan tüm dünyaya yayıldığı varsayılmaktadır. Antropolojinin en büyük sorularından biri şudur: Afrika’dan kaç göç yaşanmıştır, iki mi yoksa daha fazla mı? “Out fo Afr...
Genetik hataları iyileştirme dönemi – 2
Genetik, tıbbın artık bir dizi ölümcül hastalığın kaynağını saptadığı alan. Kanser, esas olarak genetik bozulmaların ürünü. Yukarıdaki saptama bir yandan da şunu gösteriyor: İnsan bedeni, mükemmel çalışan bir genetik-biyokimyasal makine değil. Sık bozulan, “kopyalanma” hatalarıyla dolu, mutasyon (genetiğimizdeki rastlantısal ve çevresel etkileşimlerle değişim), hastalıkların kaçınılmaz olduğu bir ...
Durdurulamayacak gelişme: ‘Tasarlanmış İnsan’ – 3
Bilim dünyasının ciddi dergilerinde süren 'genetiği değiştirilmiş bebek' üzerine tartışmalarda üzerinde birleşilen nokta şu: Artık durdurulamaz bir adım atıldı! Devamı gelecek! Topu topu 5 yıl kadar önce geliştirilen CRISPR-Cas9 gen düzenleme tekniği dünyanın dört bir yanında genlere, ucuz, hızlı ve güvenilir müdahale etmeyi kolaylaştırdı. Ülkemizde de bu tekniği deneme amaçlı kullanan var. Aziz S...
‘Tasarlanmış İnsan Çağı’ başlarken – 2
Bir önceki yazımda Çinli bilimci He Jiankui’nin bir embriyoda, HIV virüsünü (AIDS hastalığı etkeni) bedende yaydığı bilinen bir gende değişiklik yaptığını (geni mutasyona uğrattığını) ve böylece genetiği değiştirilmiş ilk ikiz bebeklerin doğduğunu belirtmiştim. Jiankui, bu denemeyi yaparken, gendeki değişimle birlikte HIV virüsünün de bedende yayılmasını durduracağını düşünüyordu ve müdahale ailen...
Prof. Dr. Mustafa Çetiner mutluluğun reçetesini yaziyor. Mutluluk üzerine son yıllarda artan araştırmaların ışığında günümüzün temel sorunlarından biri olan mutsuzluğun peşine düşüyor. Mutlu olmayı nasıl başarırız?
Araştırmalara göre insanın biyolojik bir makine olduğu fikrini savunanlar, insan haklarına gereken saygıyı göstermekte ayak sürüyor. İnsan, hangi bağlamda tanımlanırsa tanımlansın -ister dini ister biyolojik ister felsefi bağlamda- kutsal bir varlıktır ve haklarının ihlali kabul edilemez. İnsan nedir? Bu, belki de Batı felsefe geleneğinin en eski sorusu. Bugün insanın ne olduğu ile ilgili birbiriy...