Zor bir yılı sizlerin de desteği ile birlikte tamamladık. Şimdi yeni yılın ilk dergisi… Tabii bizi nelerin beklediğinden başlamak önemli. Bir yandan Ortaçağ karanlığı ama öte yandan baş döndürücü hızla ilerleyen bilim ve teknoloji dünyası…
Gelişmiş yapay zekâ (YZ) araçları, Ay görevleri ve ultra hızlı süper bilgisayarlar… 2024’te bilim teknolojiyi şekillendirecek gelişmeleri Batuhan Sarıcan hazırladı.
İnsanlar, sosyal medya platformlarında ne kadar çok zaman harcarsa, o kadar mutsuz oluyor. Yeni bir araştırmanın sonuçları çarpıcı. İşte size sosyal medyanın prangalarından kurtulmamızı sağlayacak 3 adım. Rita Urgan’dan...
İstanbul’un bitiş çizgisi: 25 milyon kişi
İstanbul 20 milyonu aşan nüfusu ile mega kent. Türkiye’nin lokomotifi ama hızlı artan nüfusu İstanbul’un sırtına devasa bir yük olarak biniyor, kenti yaşanır olmaktan çıkartıyor. Projeksiyonlar sayının 25 milyona ulaşması halinde yaşanacak sıkıntıların neler olacağını ortaya koyuyor. Örneğin nüfus artmaya devam ederse, İstanbul dediğimiz kentimizde yaşayabilecek miyiz? Örneğin suyumuz akacak mı? Enerji ihtiyacımız nasıl karşılanacak?
20 milyon için bile trafik sorunu bir kabus!.. Yollarda saatlerimiz geçiyor, sesimiz çıkmıyor. Yakın gelecekte iki misli taşıtla yaşamaya hazır mıyız? Dünyanın en pahalı yakıtı ile. Üstelik, emisyonlar; kanserojen yan ürünler işin cabası, bunların ne olduklarını bilmiyoruz ve ilgilenmiyoruz değil mi!.. Prof. Derin Orhon’un yazısı.
Üniversite niye okunur?
Orta sınıf yok oluyor; herkes yoksullukta eşitleniyor. Lale Akarun’dan çarpıcı, düşündürücü bir yazı. Ali Akurgal yanı iletken teknolojisinde Türkiye’de neler olup bit(mediği)ne mizah bir bakış açısıyla yaklaşıyor.
Türkiye’de bugün toplumun dengesini bozan en önemli olgu, çağdaş bir toplumun dayanacağı hiçbir değerin ayakta kalmayışıdır. Sistematik karalama yayın hayatına egemendir. Bu koca bir toplum için açık bir kölelik tuzağıdır. Oysa Türkiye üst düzeyde bir uluslararası statüye sahip olacak potansiyele sahiptir. Doğan Kuban hoca bu yazısında militarizm ve milliyetçilik değerlendirmesi yapıyor. Yazının ikinci kısmı haftaya…
Cilt altına yerleştirilen kablosuz şarj cihazları; 6 G’nin önünü açacak ışık tabanlı yarı iletken çip; atık suyu dönüştüren yenilikçi cihaz… Bu haftanın yüksek teknoloji haberleri…
Hasankeyf kalesinde bulunan 800 yıllık çift başlı ejderhayla süslenmiş şifa kasesiyle hayvan ısırmasından korunuyordu. Şifa kasesinin üzerinde ayrıca akrep ve köpek betimlemeleri de bulunuyor. Nilgün Özbaşaran Dede hazırladı.
Tanol Türkoğlu gerçeklik olgusuna en büyük darbeyi hangisi indirecek diye soruyor; metaverse mi, yapay zeka mı? Konu yapay zeka ile ilgili tartışmaların yoğunlaştığı ürünlerde çok önemli.
2023’te Türkiye, Google’da en çok şu aramaları yapmış: Sinan Oğan, Dilan Polat, Deprem Nerede Oldu, Yalı Çapkını, Aşure Tarifi, Teravih Namazı Nasıl Kılınır, Meteor Yağmuru Ne Zaman? Türkoğlu’nun Dijitalem’inde bu hafta.
Diyet ve yaşam tarzı migreni tetikleyebilir
Bahçeşehir Üniversitesi’nden Dr. Buse Çağla Arı, baş ağrısı ve migrenle ilişkili hem değiştirilebilir hem de değiştirilemez faktörleri içeren ve yaşam tarzını ele alan bir yazı hazırladı… En yaygın tetikleyici nedenler arasında alkol, süt ve süt ürünleri, çikolata ve kafeinin olduğunu biliyor muydunuz?
Kültür Üniversitesi’nden Dr. Sevil Nas’ın yazısı da beslenme ve kemik sağlığı ile ilgili.
Yılbaşı geçti gitti… Birçoğumuz yeni bir yıla girişimizi ailemiz ve dostlarımızla aynı sofrayı paylaşarak kutladık. Ne var ki, kimileri için bu tür yemekli kutlamalar kilo alma kaygısını da beraberinde getiriyor. Araştırmalar insanların bayram ya da tatil günlerinde ortalama 0.5 kg aldıklarını ortaya koyuyor. Bu tarz günlerde kilo almayı önleyecek dört adım; Bilim ve Beslenme’de.
Nature dergisi 2023 yılının en çarpıcı fotoğraflarından bir seçki hazırladı. Kozmik tozlar, uçak gekolar, bilinmeyen türler, yeni keşfedilen mikroskobik organizmalar.
Spor ve şiddet
Zor bir konu. Spor özellikle de futbol geniş kitleleri etkiler. Bu yüzden barışçıl olması, bir dostluk havasında geçmesi, gençlere iyi örnekler taşıyor olması çok önemli. Buna karşın şiddetle, sadırganlıkla anılıyor olmasını toplumsal sonuçları da vahim oluyor.. Prof. Dr. Erkut Konter’in yazısı.
Meraklı Çocuk’ta bu haftaki soru karnımız niye guruldar? Mercan Bursalı hazırladı.
İnsanların maymun dillerini ayırt edebildiklerini biliyor muydunuz?
Obezite ve mikrobiyom arasındaki ilişki bu haftaki dizimizde.
Bütün anne babaların başına gelmiştir. Çocuk okulda melek gibidir, öğretmenlerine karşı saygılıdır, ama eve döndüğünde kıyameti koparır. Ya da çocuk misafirlikteyken terbiyeli terbiyeli ‘lütfen’ der ‘teşekkür ederim’ der, ama evde aile bireylerine karşı kaba davranır. Peki, niye böyle? Meraklı Büyükler’de.
Tayfun Akgül ve Ergun Akleman’ın bilim gözlüğüyle çizgileri; Hakan Karabacak’ın satranç köşesi, Ender Aktulga’nın Düşün-Bul’u; Ersin Tezcan’ın bulmacası… Hepsi tabii yine dergimizde.
***
Ülkenin ekonomik kıskacı ve kısır döngüsü içinde bilim ve teknoloji hep vurguladığımız daima yazdığımız gibi en büyük umut. Yeni nitelikli nesillerin yetişmesi, bilimsel araştırmaların dünya ölçesinde ses getirebilmesi… Okuduğunuz bu dergi yıllardır Türkiye’nin bilim ve teknoloji okur yazarlığını artırma misyonunu sürdürme uğraşı içinde… Bu yüzden katkı ve desteğiniz her zaman olduğu gibi yine çok önemli.
Enflasyon ve ülkece yoksullaşma koşullarında böyle bir dergi çıkarmanın maliyetini tahmin edersiniz… Bakalım nasıl üstesinden geleceğiz. Tabii hepimizin ortak fedakarlıklarıyla HBT yayınını sürdürecek.
Yeni yıl hepimize sağlık mutluluk ve sevinçler getirsin. Haftaya görüşmek üzere.
